Τι είναι η γνωσιακή – συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία;
Όπως θα πρόσεξες αποτελείται από δύο λέξεις «γνωσιακή», «συμπεριφοριστική» που αντιστοιχούν στα δύο σημαντικά συστατικά της θεραπείας, τα οποία λειτουργούν συνδυαστικά με τις αντίστοιχες τεχνικές τους για την επίλυση προβληματικών καταστάσεων.
Ο όρος ’γνωσιακή’ αναφέρεται στις «γνωσίες» ή σκέψεις, πεποιθήσεις, αντιλήψεις κ.τ.λ. Ο τρόπος με τον οποίο ερμηνεύονται τα γεγονότα είναι αντικείμενο διερεύνησης. Μπορεί ο τρόπος με τον οποίο ερμηνεύεις τα γεγονότα αυτά να σε χει οδηγήσει να σχηματίσεις μία αρνητική εντύπωση για τι συμβαίνει στην ζωή σου, ακόμη και αν τα αντικειμενικά γεγονότα δε συμφωνούν με τη δυσάρεστη εικόνα που εσύ τους αποδίδεις.
Ο όρος ’συμπεριφοριστική’ αναφέρεται στην σύνδεση μεταξύ των διαφόρων μορφών συμπεριφοράς και των συνθηκών μέσα στις οποίες εμφανίζονται. Βασική αρχή της συμπεριφοριστικής θεραπείας είναι ότι η κάθε μορφή συμπεριφοράς είναι μαθημένη, και επομένως μπορεί να τροποποιηθεί μέσα από μία νέα διαδικασία μάθησης.
Σε τι διαφέρει η γνωσιακή – συμπεριφοριστική από τις άλλες ψυχοθεραπείες;
Η γνωσιακή – συμπεριφοριστική επικεντρώνεται στο παρόν, στα τωρινά σου προβλήματα. Αν τα τωρινά σου προβλήματα σχετίζονται με συναισθηματικές δυσκολίες του παρελθόντος, τότε γίνεται αναφορά στο παρελθόν για να βρεθούν οι συσχετίσεις και να αποκτήσει νόημα η προβληματική συμπεριφορά.
Είναι δομημένη και σταθερά προσανατολισμένη στους στόχους. Έχει βραχεία διάρκεια καθώς επιδιώκει την όσο το δυνατόν συντομότερη αλλαγή της προβληματικής συμπεριφοράς.
Ο θεραπευτής (βλ. ψυχολόγοι) έχει ενεργητικό ρόλο στην θεραπευτική διαδικασία. Η συνεργασία μεταξύ θεραπευτή (βλ. ψυχολόγοι) και θεραπευόμενου είναι σημαντική. Από κοινού θα θέσετε τους επιθυμητούς στόχους, θα αποφασίσετε για τις τεχνικές που θα εφαρμοστούν, θα καταστρώσετε το θεραπευτικό σχέδιο που θα σας βοηθήσει να ξεπεράσετε τις δυσκολίες σας και θα συμφωνήσετε για τον τρόπο αξιολόγησης της πορείας της θεραπείας σας.
Πως επιδρούν οι σκέψεις (γνωσίες) στα συναισθήματα και στις πράξεις;
Ανάλογα με τη συναισθηματική εμπειρία δημιουργείται στο σώμα κάποια αντίστοιχη αίσθηση ή αλλιώς το εκδηλούμενο συναίσθημα είναι η σωματική συνέπεια της σκέψης. Ίσως για να γίνει πιο κατανοητό μπορούμε να αναφέρουμε ένα παράδειγμα από την εμπειρία της καθημερινής ζωής.
Ας υποθέσουμε ότι έχεις μια σημαντική παρουσίαση της δουλειάς σου σε συναδέλφους και αυτοί δεν εμφανίζονται. Έχουν περάσει 2 ώρες χωρίς να έχεις ειδοποιηθεί για τον λόγο της αργοπορίας τους και δε μπορείς να επικοινωνήσεις μαζί τους. Ανάλογα με τις σκέψεις που θα κάνεις για να επεξεργαστείς αυτό το γεγονός, θα βιώσεις αντίστοιχα συναισθήματα και θα πράξεις με ανάλογο τρόπο.
Αν σκέφτηκες ότι δε σε υπολογίζουν, θα θυμώσεις (συναίσθημα) και όταν τους συναντήσεις, θα τους μιλήσεις με επιθετικότητα (συμπεριφορά).
Αν πάλι σκέφτηκες ότι καλύτερα που δεν έγινε η συνάντηση γιατί δεν είχες προετοιμαστεί πολύ καλά, τότε θα αισθανθείς ανακούφιση (συναίσθημα) και θα δουλέψεις ήρεμα για να παρουσιάσεις την εργασία σου την επόμενη φορά (συμπεριφορά).
Πως επιδρούν τα συναισθήματα και οι πράξεις στη σκέψη;
Αν αντιδράς σύμφωνα με τη συναισθηματική σου διάθεση (θυμό, λύπη, χαρά), θα επηρεάζονται οι σκέψεις σου ακολουθώντας την ίδια πορεία.
Ας κάνουμε την υπόθεση ότι φοβάσαι να ταξιδέψεις με αεροπλάνο. Ο φόβος σου εξακολουθεί να υφίσταται εφ’ όσον αποφεύγεις τα αεροπορικά ταξίδια. Αν όμως αποφασίσεις να μπεις μέσα σε αεροπλάνο (σε αυτό το σημείο μπορεί να σε βοηθήσει η θεραπεία σου), μπορεί να φοβάσαι αλλά στη διάρκεια του ταξιδιού ίσως διαπιστώσεις ότι δεν συμβαίνει κάτι από τα τραγικά σενάρια που έφτιαξες με το μυαλό σου ή δεν συνέβη κάποια από τις δυσάρεστες σκέψεις όπως π.χ. θα πάθει βλάβη, θα συντριβεί, θα έχω τραγικό θάνατο. Η διαρκής μετακίνηση με αεροπλάνο σταδιακά θα επιφέρει αλλαγή στον τρόπο σκέψης, επειδή θα έχεις σταματήσει να το αντιμετωπίζεις με φόβο.
Αυτό το παράδειγμα μπορεί να εξηγεί με απλοποιημένο τρόπο τι πρόκειται να συμβεί στην θεραπεία σου (θεραπεία έκθεσης), δέστο όμως ως ένα απλό παράδειγμα πως ο φόβος σου (συναίσθημα) και η αποφυγή του ταξιδιού (πράξη), επηρεάζουν το πώς σκέφτεσαι.
Τι συμβαίνει στην έναρξη της θεραπείας;
Η πρώτη εκτίμηση ή αξιολόγηση γίνεται στην αρχή της θεραπείας. Ο στόχος των πρώτων συναντήσεων (συνεδριών) είναι η συγκέντρωση πληροφοριακού υλικού για τα συμπτώματα και τα προβλήματα που πιθανόν να έχουν σχέση με κατάθλιψη, άγχος, φόβους, φοβίες, σωματικά ενοχλήματα ή που αφορούν κρίσεις, ανακατατάξεις, αλλαγές σε σημαντικούς τομείς της ζωής σου. Από κοινού με τον / την θεραπευτή (βλ. ψυχολόγοι) θα ερευνήσετε τις προβληματικές καταστάσεις και θα θέσετε έναν πρώτο κατάλογο με στόχους και θα τους βαθμολογήσετε αναφορικά με τον βαθμό δυσκολίας που φαντάζεται ότι έχουν για σένα. Θα συμφωνήσετε να ξεκινήσετε την θεραπεία με τους στόχους που φαίνονται πιο εύκολα πραγματοποιήσιμοι. Αυτοί οι στόχοι είναι πολύ πιθανόν κατά την διάρκεια της θεραπείας να τροποποιηθούν και ο θεραπευτής (βλ. ψυχολόγοι) σου να επιμείνει ότι κάποιοι είναι προτιμότερο να υλοποιηθούν γρηγορότερα απ΄ ότι εσύ φαντάζεσαι. Ο θεραπευτής (βλ. ψυχολόγοι) σου θα σου εξηγήσει γιατί ευελπιστεί στην γενίκευση της επιτυχίας σου και σε άλλους τομείς που σε απασχολούν.
Eνημερωθείτε για το NEO E – Learning Σεμινάριο με θέμα: “Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία στην Πράξη”.
Σε ποιούς απευθύνεται: Στο ευρύτερο ενδιαφερόμενο κοινό, Ειδικούς Ψυχικής Υγείας, Κοινωνικούς Λειτουργούς.
Τρόπος Παρακολούθησης: Αποστολή του βίντεοσκοπημένου υλικού της εισήγησης στο email σας, με επιπλέον ηλεκτρονικό υλικό σημειώσεων σε μορφή pdf. (Έχετε τη δυνατότητα εφόσον προκύψουν απορίες-ερωτήσεις από την παρακολούθηση της εισήγησης να μας τις στείλετε στο info@psychopedia.gr, ώστε να απαντηθούν από την εισηγήτρια).
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ: https://psychopedia.gr/neo-asygchrono-seminario-gnosiaki-syberiforiki-psychotherapia-stin-praxi/
