Οι ψυχολόγοι χρησιμοποιούν τον όρο “νοητικές στρεβλώσεις” για να περιγράψουν παράλογες, φουσκωμένες σκέψεις ή πεποιθήσεις που διαστρεβλώνουν την αντίληψη ενός ατόμου για την πραγματικότητα, συνήθως με αρνητικό τρόπο. Οι γνωστικές στρεβλώσεις είναι κοινές, αλλά μπορεί να είναι δύσκολο να αναγνωριστούν αν δεν μπορεί να κάποιος να τις αναγνωρίσει και να τις διακρίνει.  Κατά κύριο λόγο εμφανίζονται ως αυτόματες σκέψεις. Αποτελούν συνήθεια και αυτόν τον τρόπο είναι πολύ δύσκολο για το άτομο να καταλάβει ότι έχει τη δύναμη να τις αλλάξει. Μάλιστα, πολλά άτομα φτάνουν στο σημείο να θεωρούν ότι όλο αυτό στην σκέψη τους είναι κάτι φυσιολογικό.

Οι σκέψεις που δεν μας βοηθούν μπορούν να επηρεάσουν σοβαρά την ψυχική υγεία του ατόμου, οδηγώντας σε αυξημένο άγχος, κατάθλιψη και άγχος. Αν παραμείνουν ανεξέλεκτες, μπορούν να παγιωθούν στην σκέψη και να επηρεάσουν αρνητικά τον λογικό και λογικό τρόπο λήψης αποφάσεων.

Για όσους επιθυμούν να βελτιώσουν την ψυχική τους υγεία αναγνωρίζοντας τις ενοχλητικές σκέψεις, ακολουθεί ένας κατάλογος 20 σκέψεων που ίσως ήδη παραμορφώνουν την αντίληψή μας για την πραγματικότητα:

1. Η σκέψη του όλα ή τίποτα: Aυτός ο τρόπος σκέψης εστιάζει στις δυο επιλογές όσον αφορά την λήψη μιας απόφασης. Κατά κύριο λόγο το άτομο με αυτό το διχοτομικό μοτίβο σκέψης συνήθως βλέπει τα πράγματα από άποψη είτε / ή. Κάτι είναι είτε καλό είτε κακό, σωστό ή λάθος, όλα ή τίποτα. Η ασπρόμαυρη σκέψη δεν αναγνωρίζει ότι υπάρχουν σχεδόν πάντα αρκετές αποχρώσεις του γκρι που υπάρχουν μεταξύ του μαύρου και του λευκού. Βλέποντας μόνο δύο πιθανές πλευρές ή αποτελέσματα σε κάτι, ένα άτομο αγνοεί το μεσαίο και ίσως πιο λογικό έδαφος.
2. H προσωποποίηση: Όταν εμπλέκεται σε αυτό το είδος σκέψης, ένα άτομο τείνει να παίρνει τα πράγματα προσωπικά. Αυτός ή αυτή μπορεί να αποδίδει τα πράγματα που κάνουν οι άλλοι ως αποτέλεσμα των δικών του ενεργειών ή συμπεριφορών. Αυτός ο τύπος σκέψης κάνει το άτομο να κατηγορεί τον εαυτό του για εξωτερικές περιστάσεις εκτός του ελέγχου του.
3. Η σκέψη που περιλαμβάνει “πρέπει”: σχετίζονται σχεδόν πάντα με μια γνωστική παραμόρφωση. Για παράδειγμα: “Θα έπρεπε να είχα φτάσει στη συνάντηση νωρίτερα”, ή “Πρέπει να χάσω βάρος για να είμαι πιο ελκυστικός”. Αυτός ο τύπος σκέψης μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα ενοχής ή ντροπής. Οι “δηλώσεις” πρέπει επίσης να είναι κοινές όταν αναφέρονται σε άλλους στη ζωή μας. Αυτές οι σκέψεις μπορεί να πάνε κάτι σαν: «Θα έπρεπε να με είχε καλέσει νωρίτερα» ή «Θα έπρεπε να με ευχαριστήσει για όλη τη βοήθεια που της έδωσα». Τέτοιες σκέψεις μπορούν να οδηγήσουν ένα άτομο να αισθανθεί απογοήτευση, θυμό και πικρία όταν άλλοι δεν ανταποκρίνονται σε μη ρεαλιστικές προσδοκίες. Ανεξάρτητα από το πόσο σκληρά θέλουμε μερικές φορές, δεν μπορούμε να ελέγξουμε τη συμπεριφορά άλλου, οπότε η σκέψη για το τι πρέπει να κάνουν οι άλλοι δεν μας εξυπηρετεί.
4. Καταστροφική σκέψη: Αυτό συμβαίνει όταν ένα άτομο βλέπει οποιαδήποτε δυσάρεστη εμφάνιση ως το χειρότερο δυνατό αποτέλεσμα. Ένα άτομο που καταστέλλει μπορεί να αποτύχει σε μια εξέταση και αμέσως πιστεύει ότι έχει αποτύχει σε ολόκληρη την πορεία. Ένα άτομο μπορεί να μην έχει ακόμη λάβει τις εξετάσεις ακόμα και ήδη πιστεύει ότι θα αποτύχει-υποθέτοντας το χειρότερο, ή προληπτικά καταστροφική.
5. Πρόβλεψη μέλλοντος: To άτομο μπαίνει στη διαδικασία να προβλέπει το μέλλον και συνήθως προβλέπει αρνητικό αποτέλεσμα. Ένας τέτοιος στοχαστής προβλέπει αυθαίρετα ότι τα πράγματα θα αποδειχθούν άσχημα. Πριν από μια συναυλία ή μια ταινία, ίσως να τον ακούσετε, “Ξέρω απλά ότι όλα τα εισιτήρια θα πουληθούν όταν φτάσουμε εκεί”.
6.  Αποδυνάμωση θετικού: Αυτή η ακραία μορφή ολικής ή μη σκέψης συμβαίνει όταν ένα άτομο εκπέμπει θετικές πληροφορίες σχετικά με μια απόδοση, γεγονός ή εμπειρία και βλέπει μόνο αρνητικές πτυχές. Ένα πρόσωπο που εμπλέκεται σε αυτό το είδος παραμόρφωσης μπορεί να αγνοήσει οποιαδήποτε φιλοφρονήσεις ή θετική ενίσχυση που λαμβάνει.
7. Υπεργενίκευση: Tα άτομα βλέπουν ως κανόνα ένα μεμωνομένο γεγονός ή προβαίνουν σε συμπεράσματα χωρίς να εξετάσουν μια κατάσταση. “Ποτέ δεν θα νιώσω καλύτερα, πάντα θα με προσβάλλει.
8. Στιγματισμός: Όταν τα άτομα βάζουν “ταμπέλες” στον εαυτό τους και στους άλλους. Συνήθως όταν “ετικετοποιούμε” τους άλλους προκαλούμε την εχθρότητα τους.
9. Γρήγορα συμπεράσματα: Tα άτομα χρησιμοποιούν δυο τρόπους για φτάσουν σε ένα συμπερασμα: α. Διαβάζουν τη σκέψη (φαντάζονται ότι γνωρίζουν τι σκέφτονται οι άλλοι), β. Νομίζουν ότι προβλέπουν το μέλλον.
10.  Συναισθηματική αιτιολόγηση: Tα άτομα πιστεύουν ότι επειδή αισθάνονται μέ έναν συγκεκριμένο τρόπο, αυτό που σκέφτονται είναι απαραίτητα και το σωστό. “Είμαι έξω φρενών μαζί σου, άρα προσπάθησες να με εκμεταλλευτείς”. “Νιώθω αμήχανα, άρα είμαι χαζός”, Αισθάνομαι ένοχος, άρα έχω κάνει κάτι άσχημο.

Για τα περισσότερα άτομα αυτές τις γνωστικές στρεβλώσεις θα φαίνονται οικείες. Σε αυτό το σημείο είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε ότι όντως μπορούμε να αντιμερωπίσουμε όλα αυτά τα εμπόδια που ταλαιπωρούν τη σκέψη μας με αποτελεσμάτικό τρόπο. Πως θα γίνει αυτό; Η απάντηση είναι με τη Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία. Με το συγκεκριμένο τύπο θεραπείας μπορούμε να ελέγξουμε τις αυτόματες σκέψεις μας, να επηρεάσουμε με θετικό τρόπο τα συναισθήματα μας και να απαλλαγούμε από όλα όσα σκεπτόμαστε και μας απομακρύνουν από την πραγματικότητα και μας “εγκλωβίζουν” καθημερινά.

Αν δεν μπορούμε μόνοι μας να αντιμετωπίσουμε όσα μας δυσκολεύουν μπορούμε να ζητήσουμε την βοήθεια ενός κατάλληλα καταρτισμένου ειδικού Ψυχικής υγείας. Το να ζητάμε βοήθεια δε σημαίνει ότι παραδεχόμαστε ότι είμαστε αδύναμοι και ανίκανοι να κάνουμε καλά τον εαυτό μας. Αντίθετα σημαίνει ότι πιστεύουμε στον εαυτό μας και επιθυμούμε πραγματικά να γίνουμε καλά.

Ακόμη και αν έχουμε προσπαθήσει να ζητήσουμε βοήθεια και δεν έχουμε δει γρήγορα αποτελέσματα χρειάζεται να έχουμε υπομονή. Όσο διάστημα έχουμε αφήσει να πονάμε θέλει τον κατάλληλο χρόνο να επουλωθεί.

Ας σταματήσουμε να σκεφτόμαστε τον κόπο της διαδικασίας και ας συνειδητοποιήσουμε ότι: ΑΞΙΖΟΥΜΕ ΚΑΙ ΕΜΕΙΣ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΑΛΑ!

Mπορείτε να επικοινωνήσετε με το Psychopedia για να κλείσετε ραντεβού με ειδικό ψυχικής υγείας μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ: https://psychopedia.gr/exatomikevmenes-ypiresies-psychikis-ygias/ Διεύθυνση: Λεωφόρος Αλεξάνδρας 209 Αμπελόκηποι-Αθήνα, 5ος όροφος.