Tης Νικολέτας Κότσυφα Ψυχολόγος του τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (BSc)
Οι Διαταραχές Προσωπικότητας ορίζονται από μακροχρόνια, σταθερά και άκαμπτα μοτίβα συμπεριφοράς, τα οποία αποκλίνουν από τα πολιτισμικά πλαίσια στα οποία ανήκουμε. Για την διάγνωσή τους, κρίνεται απαραίτητο να έχει συμπληρωθεί το 18ο έτος της ηλικίας του ατόμου. Οι Διαταραχές Προσωπικότητας χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες.
- Κατηγορία Α: παράξενοι/ εκκεντρικοί ασθενείς
- Κατηγορία Β: δραματικοί/ασταθείς ασθενείς
- Κατηγορία Γ: αγχώδεις/ φοβισμένοι ασθενείς
Η Κατηγορία Β, περιλαμβάνει διάφορα είδη Αντικοινωνικών Προσωπικοτήτων, οι οποίες έχουν προσελκύσει περισσότερο την εμπειρική προσοχή και είναι ο μακιαβελισμός, ο ναρκισσισμός και η ψυχοπάθεια. Οι τρεις αυτές προσωπικότητες, χαρακτηρίζονται ως «σκοτεινές» λόγω των συμπεριφορών τους. Τα άτομα με τα χαρακτηριστικά αυτά τείνουν να μην είναι ευχάριστα, συμπαθητικά και συναισθητικά και είναι πιθανότερο να προκαλέσουν κοινωνική δυσφορία ή ακόμη και να διαπράξουν κάποιο έγκλημα.
Μακιαβελισμός:
Η ονομασία αυτή προέρχεται από έναν Ιταλό διπλωμάτη της περιόδου της Αναγέννησης, τον Νικολό Μακιαβέλι. Ο ίδιος χρησιμοποιούσε ως μέσο πειθούς τα ψέματα, την κολακεία και την διαφθορά, προκειμένου να επηρεάσει την πολιτική σκέψη πολιτικών -και όχι μόνο- και να πραγματοποιήσει τελικά αυτό που επιθυμεί. Η επιστήμη της Ψυχολογίας, φανερά επηρεασμένη από τον Μακιαβελισμό, τον χρησιμοποιεί για να εξηγήσει μια λιγότερο γνωστή Διαταραχή Προσωπικότητας, την Μακιαβελική.
Σύμφωνα με την Μακιαβελική Διαταραχή Προσωπικότητας, το άτομο χρησιμοποιεί ως μέσο επίτευξης στόχων την χειραγώγηση και την εκμετάλλευση των άλλων. Χαρακτηρίζεται από πονηριά, ψυχρότητα και έλλειψη ειλικρίνειας ή ηθικής ανησυχίας. Οι Μακιαβελιστές τείνουν να μεγιστοποιούν τα προσωπικά τους συμφέροντα εις βάρος των άλλων και διακρίνονται από χαμηλά επίπεδα ειλικρίνειας, ταπεινοφροσύνης και ενσυναίσθησης.
Ναρκισσισμός:
Συχνά η έννοια του «Νάρκισσου» μας παραπέμπει στο πρόσωπο της αρχαίας μυθολογίας, τον Νάρκισσο. Ο ίδιος λοιπόν, λέγεται ότι ανακάλυψε την αντανάκλασή του στα νερά μιας πηγής, γοητεύτηκε από αυτήν και δεν μπορούσε να σταματήσει να την κοιτάζει. Στόχος του έγινε να αιχμαλωτίσει την εικόνα αυτή βυθίζοντας το χέρι του στα νερά, νομίζοντας πως θα το καταφέρει. Παρέμεινε όμως στην ίδια θέση και αυτοθαυμαζόταν μέχρι που μαράζωσε και πέθανε.
Σε επίπεδο παθολογίας και συγκεκριμένα όταν αναφερόμαστε στον Ναρκισσισμό ως Διαταραχή της Προσωπικότητας, αναφερόμαστε σε άτομα πολύ εγωκεντρικά με αίσθηση μεγαλείου και υπεροχής έναντι των άλλων. Τα άτομα αυτά επιθυμούν να βρίσκονται μονίμως στο επίκεντρο της προσοχής και του θαυμασμού και να νιώθουν συναισθήματα κυριαρχίας και ανωτερότητας. Οι διαπροσωπικές σχέσεις των ατόμων αυτών διαταράσσονται, λόγω έλλειψης ενσυναίσθησης, υπερβολικού εγωισμού και φθόνου που επιδεικνύουν. Είναι ευαίσθητοι στην κριτική, εξοργίζονται όταν διαπιστώνουν πως δεν τους θαυμάζουν και τείνουν να αναζητούν συντρόφους υψηλού κύρους.
Ψυχοπάθεια:
Ο όρος της Ψυχοπάθειας συνδέεται συχνά με την «τρέλα», την «παράνοια», και την «ψυχική ασθένεια». H Ψυχοπαθητική Προσωπικότητα έχει πολλά κοινά σημεία με την Αντικοινωνική Διαταραχή Προσωπικότητας, όμως ενέχει και τον παράγοντα της βίαιης υποτροπής. Χαρακτηρίζεται από υψηλή παρορμητικότητα, οργή, αναισθησία, διαπροσωπική χειραγώγηση, εκμετάλλευση, χαμηλή ενσυναίσθηση, έλλειψη τύψεων και υψηλό άγχος. Υπάρχουν δύο κατηγορίες Ψυχοπάθειας
- Πρωτογενής: χαμηλή ενσυναίσθηση και διαπροσωπική χειραγώγηση
- Δευτερογενής: εκφράζεται μέσω αντικοινωνικών συμπεριφορών (π.χ έγκλημα).
Οι προσωπικότητες που συνθέτουν την «Σκοτεινή Τριάδα» έχουν αρκετά κοινά χαρακτηριστικά. Χαρακτηρίζονται από αντικοινωνικά στοιχεία, αδίστακτη αυτό-ανέλιξη, κακόβουλη σκέψη και συμπεριφορά, έλλειψη ενσυναίσθησης και έχουν τάσεις αυτοπροβολής και επιθετικότητας. Συχνά, αλληλοκαλύπτεται ο Μακιαβελισμός με την Ψυχοπάθεια, ο Ναρκισσισμός με την Ψυχοπάθεια και ο Μακιαβελισμός με τον Ναρκισσισμό.
Για περισσότερα ΝΕΑ και Άρθρα Ψυχολογίας μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://psychopedia.gr/
Πηγές:
A.Book et al., (2015). Unpacking “evil”: Claiming the Core of the Dark Triad. Personality and Individual Difference, Volume 7, 29-38.
G.Hodson et al., (2009). The role of “dark personalities” (narcissism, Machiavellianism, psychopathy), Big Five personality factors, and ideology in explaining prejudice. Journal of Research in Personality, Volume 43, Issue 4, 686-690.
S.Jacobwitz and V.Egan, (2006). The dark triad and normal personality traits. Personality and Individual Differences, Volume 40, Issue 2, 331-339.
Σύντομο Βιογραφικό: Ονομάζομαι Νικολέτα Κότσυφα και είμαι απόφοιτη Ψυχολόγος του τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (BSc). Συνεχίζω τις σπουδές μου με Μεταπτυχιακό (MSc) στην Κλινική Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο του Derby της Αγγλίας. Μου αρέσει πολύ ο εθελοντισμός, η δημιουργική απασχόληση παιδιών & η λογοτεχνία.
