Psychopedia.gr

Στάδια ανάπτυξης Εrikson

Του Θεόδωρου Αγγελάκογλου, Συμβούλου Ψυχικής Υγείας με Εκπαίδευση στη Συμβουλευτική Ψυχολογία μέσω του διπλώματος HND (Higher National Diploma).

Ο Erikson πίστευε ότι η ψυχολογική ανάπτυξη είναι αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης ανάμεσα στις διαδικασίες ωρίμανσης ή στις βιολογικές ανάγκες και στις κοινωνικές απαιτήσεις και κοινωνικές δυνάμεις της καθημερινότητας. Συναντάμε τα δικά του στάδια ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης .

Πρώτο είναι το στοματικό-αισθητηριακό (0-1 έτος) με έκβαση την εμπιστοσύνη ή δυσπιστία. Το βρέφος αν και έχει πολλά ερεθίσματα στις αισθήσεις, το στοματικό στοιχείο είναι που προσφέρει τη μέγιστη ευχαρίστηση με το περιβάλλον αν είναι έντονο και σκληρό να διακατέχεται από δυσπιστία, ενώ αν είναι υποστηρικτικό και σταθερό εμπιστοσύνη.

Το επόμενο είναι το Μυϊκό-πρωκτικό (2-3 έτη) που φέρνει αυτονομία ή αμφισβήτηση. Το παιδί καταπιάνεται στο να ρυθμίζει ή να ελέγχει τη φυσική συμπεριφορά του, αν έχουν δυνατότητα για εξερεύνηση νέων οδών για τη διευθέτηση του προβλήματος και ενισχύεται η ανεξαρτησία, θα τους διακατέχει μια αίσθηση αυτονομίας σε αντίθεση με εκείνα που δεν ελέγχουν τα όριά τους και κατευθύνονται υπερπροστατευόμενα από άλλους, θα αισθάνονται ντροπή και αμφισβήτηση για ικανή αποτελεσματικότητα κατάπιασης με τον κόσμο.

Ακολουθεί το τρίτο στάδιο, το κινητικό-γενετήσιο (4-5 έτη) όπου το παιδί προσπαθεί να απομακρυνθεί από τη γονεϊκή εξάρτηση κινούμενα με δικές τους πρωτοβουλίες, αρκεί να βρει ενθάρρυνση, διαφορετικά γεννιέται το αίσθημα της ενοχής.

Στη σειρά φτάνει το λανθάνον στάδιο (6-11 έτη) με αποτέλεσμα την εργατικότητα ή το συναίσθημα κατωτερότητας. Ο Erikson σε σχέση με του Freud το θεωρεί εξίσου δυναμικό και ενεργό με τα προηγούμενα και εδώ είναι που γεννιέται η φιλοπονία μέσω της διευθέτησης κοινωνικών δεξιοτήτων προσφέροντας πληρότητα σε αντίθεση με εκείνα που βιώνουν τη καταπίεση και την απουσία του ελέγχου του κόσμου τους και καθοδηγούνται στο αίσθημα κατωτερότητας.

Μετά έρχεται το στάδιο της ήβης και της εφηβείας (12-18 έτη) με αποτέλεσμα τη ταυτότητα ή τη σύγχυση ρόλων, όπου σε αυτό το σημείο ξεκαθαρίζονται τα ενδιαφέροντα και οι μελλοντικές κινήσεις. Αν η ανάπτυξη προχωράει με επιτυχία, τότε ο έφηβος αποκτά μια αίσθηση ασφάλειας, ενώ αν η υποστήριξη απουσιάζει, τότε ο καθορισμός ρόλου δυσκολεύεται να επιτευχθεί με ασαφή την ατομική ταυτότητα, δηλαδή τη κατάσταση που ο Erikson ονομάζει σύγχυση ρόλων.

Έκτο στάδιο είναι η νεότητα που καταλήγει στην οικειότητα ή στην απομόνωση. Στόχος εδώ είναι η οικειότητα, δηλαδή η δημιουργία οποιασδήποτε σχέσης με άλλους ανθρώπους (το δόσιμο του εαυτού σε πρόσωπο που κατά τη κρίση του είναι αξιόλογο και έμπιστο), μια ανάγκη που υπερκαλύπτει οποιαδήποτε άλλη ανάγκη σε αυτό το σημείο και για να φτιαχτεί, πρέπει στα προηγούμενα στάδια να είχαν επιτυχία ώστε να έχει κάποιο βαθμό αυτονομίας και εμπιστοσύνης, αλλά και αίσθηση της ταυτότητάς του, ενώ αν απουσιάζουν τα τρία τελευταία οδηγούν στον εξοστρακισμό και την απομόνωσης μιας και τα συναισθήματα δε μπορούν να κοινοποιηθούν ή να μοιραστούν.

Προτελευταίο στάδιο είναι η μέση ηλικία με αποτέλεσμα τη γενικευσιμότητα ή το λίμνασμα. Κατά τον Erikson η ανάπτυξη είναι μια συνεχής, ασταμάτητη διαδικασία. Εδώ το άτομο που πέρασε επιτυχώς από το προηγούμενο στάδιο, στόχος του είναι να γενικεύσει(π.χ. αλλαγή προσανατολισμού για πληρότητα) ό,τι αναγκαίο για να καθορίσει τον τρόπο ή τον ρόλο ζωής και να είναι μέτοχος στην ανάπτυξη και ενθάρρυνση της νέας γενιάς, μα αν απορροφηθούν από τις δικές τους ανάγκες, αγνοούν των άλλων και καταλήγουν σταδιακά στην απραξία.

Η ολοκλήρωση φτάνει στο στάδιο την ωριμότητας με αποτέλεσμα την ολοκλήρωση του Εγώ ή την απελπισία. Η ολοκλήρωση του Εγώ προέρχεται όταν το άτομο κοιτάζει στο παρελθόν και αισθάνεται ικανοποίηση σε αντίθεση με εκείνο που προσπαθεί να αναπληρώσει τον χαμένο χρόνο όταν ο χρόνος δεν υπάρχει στη διάθεσή του και καταλήγει στην απόγνωση.

 

Πηγή: Salkind, N. J. (2006). Εισαγωγή στις θεωρίες ανθρώπινης ανάπτυξης Αθήνα: Πατάκη

Συνεχίζοντας να χρησιμοποιείτε την ιστοσελίδα, συμφωνείτε με τη χρήση των cookies. Περισσότερες πληροφορίες.

Οι ρυθμίσεις των cookies σε αυτή την ιστοσελίδα έχουν οριστεί σε "αποδοχή cookies" για να σας δώσουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία περιήγησης. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε αυτή την ιστοσελίδα χωρίς να αλλάξετε τις ρυθμίσεις των cookies σας ή κάνετε κλικ στο κουμπί "Κλείσιμο" παρακάτω τότε συναινείτε σε αυτό.

Κλείσιμο