Tης Βαρβάρας Καρπούζου, Κλινικού Ψυχολόγου MSc, Παιδοψυχολόγου MSc, Συστημικής Ψυχοθεραπεύτριας.

Τα παιδιά είναι τόσο πολύτιμα! Η περιέργειά τους να ανακαλύψουν  τον κόσμο, το δέος τους για τα πιο απλά πράγματα, η αθωότητά τους, η αφιλτράριστη ειλικρίνειά τους και οι μικρές χαρές τους είναι τόσο υπέροχες! Ένα μέρος του υποσυνείδητου σου βιώνει τη ζωή ως παιδί. Αυτό το εσωτερικό παιδί κουβαλά όλες τις αναμνήσεις, τις πεποιθήσεις, τα συναισθήματα, τον πόνο, τις ελπίδες και τα όνειρα που είχες καθώς μεγάλωνες. Υπάρχει μια πλευρά μέσα σου που βγαίνει για να παίξει όταν νιώθει ασφάλεια και φροντίδα. Υπάρχει επίσης, ένα μέρος του εαυτού σου που λύνει τα προβλήματα με συναισθηματική υπερένταση, όπως το παιδί που ήσουν κάποτε.

Τι είναι το εσωτερικό παιδί;

Το εσωτερικό μας παιδί είναι ένα μέρος του εαυτού μας που υπάρχει από τη σύλληψη, μέσα από τη μήτρα, και όλα τα επόμενα χρόνια της ανάπτυξής μας ως μωρό, βρέφος, νήπιο, παιδί, έφηβος.

Το εσωτερικό παιδί μπορεί να θυμηθεί καταπληκτικές εμπειρίες αλλά και παιδικούς φόβους, τραύματα, παραμέληση ή μια σημαντική απώλεια. Μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπίσουμε ποιο είναι το ακριβές γεγονός που μας έχει καθορίσει, αλλά μπορούμε να αρχίσουμε να παρατηρούμε τα εσωτερικά μας μοτίβα που έχουν αφήσει υποσυνείδητα ίχνη.

Όλοι έχουμε ένα εσωτερικό παιδί. Το εσωτερικό παιδί είναι ένα μέρος του υποσυνείδητου που λαμβάνει μηνύματα πολύ πριν μπορέσουμε  να επεξεργαστούμε πλήρως αυτό που συνέβαινε (διανοητικά και συναισθηματικά). Κρατάει συναισθήματα, μνήμες και πεποιθήσεις από το παρελθόν καθώς και ελπίδες και όνειρα για το μέλλον.

 Ο πόνος των παιδικών μας τραυμάτων

Μερικοί από εμάς βιώσαμε παιδικά τραύματα που μας πλήγωσαν βαθιά. Το τραύμα έρχεται σε πολλές μορφές: Εγκατάλειψη, παραμέληση, κακοποίηση, ατυχήματα, εκφοβισμός, διαζύγιο ή χωρισμός, γονείς με χρόνιες ασθένειες, θάνατος, βία, φυσικές καταστροφές.

Ως παιδιά δεν είχαμε τις κατάλληλες συναισθηματικές ικανότητες αντιμετώπισης του πόνου, οπότε για να επιβιώσουμε, μάθαμε να ζούμε με αυτόν. Μεταφέρουμε τον πόνο από αυτά τα οδυνηρά γεγονότα της παιδικής ηλικίας, στην ενήλικη ζωή μας.

Μπορεί να κατηγορήσεις τον εαυτό σου για οποιοδήποτε από αυτά, αλλά να θυμάσαι ότι ήσουν ένα παιδί που πέρασε δύσκολες, ασήκωτες για τους μικρούς σου ώμους, καταστάσεις. Δεν έφταιγες εσύ. Χρειαζόταν να σε έχουν προστατεύσει και να έχουν επικυρώσει τα συναισθήματά σου, αλλά δεν το έκαναν. Κάποια γεγονότα τελικά σε ξεπέρασαν.

Τα ανεπίλυτα τραύματα εμφανίζονται ως προβληματική συμπεριφορά, δυσλειτουργικά πρότυπα, κακές δεξιότητες επίλυσης συγκρούσεων, κακή συναισθηματική ρύθμιση και τοξικές σχέσεις.

Όταν τα παιδιά τραυματίζονται συναισθηματικά και ψυχικά, παραμελούνται ή ακόμα και κακοποιούνται στην παιδική ηλικία, αυτές οι εσωτερικές πληγές δεν επουλώνονται ποτέ. Καθώς αυτά τα συναισθηματικά πληγωμένα παιδιά μεγαλώνουν και ενηλικιώνονται αφήνουν πίσω τους κάποιες από τις παιδικές τους συμπεριφορές, αλλά εξακολουθούν να έχουν το πληγωμένο εσωτερικό παιδί βαθιά μέσα στην ψυχή τους. Όταν αυτοί οι ενήλικες αγχώνονται ή πιέζονται, συχνά επιστρέφουν στα γνωστά πρότυπα συμπεριφοράς που χρησιμοποιούσαν ως παιδιά για να επιβιώσουν.

Ένα πληγωμένο εσωτερικό παιδί αναζητά με αγωνία την προσοχή και την αίσθηση του ανήκειν που δεν βίωσε ποτέ. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα άτομα με αυτό το πληγωμένο εσωτερικό παιδί, μπορεί να ανέχονται αρνητικές και καταστροφικές συμπεριφορές στις σχέσεις τους, χρησιμοποιώντας τον ίδιο μηχανισμό αντιμετώπισης που είχαν ως παιδιά, με σκοπό να αποκτήσουν το αίσθημα του «ανήκειν» στις σχέσεις.

Πώς μπορούμε να αναγνωρίσουμε το εσωτερικό μας παιδί;

Το εσωτερικό μας παιδί είναι αυτό που θυμάται…

*Τη γλυκιά μυρωδιά της γιαγιάς όταν το αγκάλιαζε, με την περηφάνια ζωγραφισμένη στο πρόσωπό της όταν είδα πώς το εγγόνι της έμαθε να κάνει ποδήλατο.

*Ότι ήταν καλεσμένο στο πάρτι γενεθλίων του φίλου του και αισθάνεται τόσο χαρούμενο και γεμάτο αυτοπεποίθηση.

*Τα αλμυρά δάκρυα να τρέχουν στα μάγουλά του όταν η μαμά έφυγε από το σπίτι βιαστικά για να πάει να αποχαιρετήσει για πάντα τον μπαμπά της.

*Ότι το αγνοούσαν και τον εκφόβιζαν στο λεωφορείο την πρώτη μέρα του σχολείου.

*Ότι αισθανόταν «χαζό» όταν ο δάσκαλος το χλεύαζε γιατί δεν ήξερε την απάντηση σε μια φαινομενικά εύκολη ερώτηση.

*Το εσωτερικό μας παιδί είναι παρόν όταν είμαστε έφηβοι, θέλοντας τόσο πολύ να ανήκουμε.

*Το εσωτερικό μας παιδί είναι αυτό που νιώθει περηφάνια όταν ξεκινάμε την πρώτη μας δουλειά, αποδεικνύοντας στον εργοδότη μας ότι είναι υπεύθυνος και ικανός.

*Το εσωτερικό μας παιδί βρίσκεται μέσα μας όταν αναζητάμε την αγάπη ή τη φιλία.

Είναι το κομμάτι μας που νιώθει ήρεμο, ζεστό και ασφαλές όταν περνάμε όμορφες στιγμές με τους άλλους. Αλλά είναι και το κομμάτι μας που νιώθει συντριβή  και προδοσία όταν μας πληγώνουν, μας αγνοούν, μας λένε ψέματα, μας προδίδουν.

Το εσωτερικό μας παιδί επικοινωνεί πάντα μαζί μας… απλά πρέπει να μάθουμε να το ακούμε.

Η ανάμνηση…

Είμαι ένα κοριτσάκι πέντε ετών. Η μητέρα, ο αδερφός και εγώ είμαστε ξαπλωμένοι στο κρεβάτι. Η μαμά αγκαλιάζει τον αδερφό μου αλλά εμένα με αγνοεί. Δεν με καλωσορίζει στην αγκαλιά της. Ξαπλώνω στο κρεβάτι μου και νιώθω μοναξιά, αισθάνομαι απόρριψη από τη στοργή της μητέρας μου. Αυτό συνέβη ξανά και ξανά καθώς μεγάλωνα. Το λυπημένο μπερδεμένο παιδί μέσα μου κουλουριάστηκε και αποφάσισε ότι πρέπει να είμαι ανεξάρτητη και να μην ζητήσω ποτέ ξανά την αγάπη της. Σε εκείνη την τόσο μικρή ηλικία είχα φορέσει την πανοπλία και την ασπίδα μου, έτοιμη να πολεμήσω όποιον πλησίαζε πολύ. Είχε  εδραιωθεί μέσα μου η πεποίθηση ότι δεν είμαι αξιαγάπητη. Άλλωστε, ο ίδιος ο γονιός που με μεγάλωνε και με φρόντιζε, με απέρριπτε. Από πού αλλού μπορώ να περιμένω να βρω ασφάλεια, αγάπη και στοργή;

Μεγάλωσα νομίζοντας ότι είμαι ανάξια. Αυτή η πεποίθηση χαρακτήριζε τον τρόπο που έπαιρνα πάντα αποφάσεις στη ζωή μου.

Δεν ήμουν αρκετά καλή στο σχολείο… Δεν είμαι αρκετά καλή για προαγωγή… Δεν είμαι αρκετά καλή για αύξηση μισθού. Δεν είμαι αρκετά καλή για μια σχέση αγάπης. Αυτο-σαμποτάρομαι…

Γιατί βαθιά μέσα μου είμαι ένα κοριτσάκι αφημένο απ’ έξω, ανεπιθύμητο…

Υπάρχουν κι άλλα τραύματα στη ζωή μου που συνεχίστηκαν… Ενίσχυσαν το σενάριο που ήταν ήδη προγραμματισμένο μέσα μου.

Αυτό το περιστατικό είναι το πρώτο τραύμα που μπορεί να καταγράψει η ψυχή μου.

«Το τραύμα δεν είναι αυτό που σου συμβαίνει, είναι αυτό που συμβαίνει μέσα σου ως αποτέλεσμα αυτού που σου συνέβη».

Gabor Mate

Το ταξίδι ανατροφής του εαυτού

Μακάρι να είχαμε όλοι μια παιδική ηλικία από την οποία δεν θα χρειαζόμασταν να θεραπευθούμε, αλλά αυτό δεν ισχύει για τους περισσότερους από εμάς που περάσαμε τραύματα στα νηπιακά, παιδικά ή εφηβικά μας χρόνια.

Όταν προχωράμε στη ζωή νιώθοντας αόρατοι, μη αγαπητοί, ανασφαλείς και απροστάτευτοι, η ζωή μας είναι πιο δύσκολη, και αυτό δεν μας αξίζει. Χρειάζεται να ικανοποιείς τις ανάγκες του εσωτερικού σου παιδιού και να πάρεις την ευθύνη να γίνεις ο γονιός που χρειαζόσουν.

«Σε κάθε ενήλικα, κατοικεί το παιδί που ήσουν, και σε κάθε παιδί βρίσκεται ο ενήλικας που θα γίνεις». Yong Kang Chan

Όταν το εσωτερικό παιδί παίρνει τα ηνία..

Μπορεί να έχεις παρατηρήσει ότι βιώνεις φόβο, τελειομανία, άγχος ή ότι αποφεύγεις ορισμένα άτομα, μέρη ή εμπειρίες. Αυτοί είναι τρόποι με τους οποίους το εσωτερικό σου παιδί προσπαθεί να νιώσει ασφαλές. Όταν παίρνει την κατάσταση στα χέρια του, θα επιλέξει συμπεριφορές και θα κάνει σκέψεις βασισμένες σε ασυνείδητες πεποιθήσεις ή αναμνήσεις από το παρελθόν με μοναδικό σκοπό να νιώσει ασφάλεια.

Συχνά, το εσωτερικό παιδί δεν έχει πρόσβαση στην πραγματικότητα του «εαυτού» του ενήλικα και μπορεί να μην γνωρίζει πώς η ζωή είναι διαφορετική τώρα ή πώς έχουν αλλάξει τα πράγματα.

Αν το εσωτερικό μας παιδί νιώθει ασφάλεια και σταθερότητα, θα μας επιτρέψει να ανθίσουμε.

Αν το εσωτερικό παιδί αισθάνεται ταλαντευόμενο, ως ενήλικες θα νιώσουμε ανασφάλεια, αποπροσανατολισμό και αποδιοργάνωση στη ζωή.

Πώς θα καταλάβετε εάν το εσωτερικό σας παιδί υποφέρει:

• Αισθήματα ντροπής, ενοχής ή πόνου
• Υπερπροσπάθεια, υπερκόπωση και έντονη ανάγκη για επίτευξη
• Άγχος και φόβος
• Συνεχόμενη προσπάθεια για τελειότητα (δεν μπορεί να χειριστεί την αποτυχία)
• Δυσκολία να κατανοήσει και να απολαύσει τις «νίκες» στη ζωή
• Μοτίβα τοξικών σχέσεων ή αποφυγή σχέσεων
• Εμμονικές, εθιστικές συμπεριφορές
• Χαμηλή αυτοεικόνα και αυτοπεποίθηση

Το πρώτο βήμα για τη θεραπεία είναι η πρόσβαση στο εσωτερικό παιδί μέσα μας.

Το εσωτερικό μας παιδί είναι πάντα έτοιμο να συνδεθεί μαζί μας. Απλά πρέπει να το αναζητήσουμε και να του απευθύνουμε τον λόγο. Δείτε τις παλιές φωτογραφίες του εαυτού σας ως μωρό, παίξτε στη βροχή, χορέψτε κάτω από τον ήλιο, κυλιστείτε στο γρασίδι, βρείτε χρόνο για παιχνίδι, ζωγραφίστε, γελάστε πολύ. Τη στιγμή που απολαμβάνετε, το εσωτερικό σας παιδί απελευθερώνεται. Περάστε χρόνο με τα παιδιά, μπορούν πραγματικά να μας διδάξουν πολλά.

Ο ενήλικος εαυτός μας μπορεί να θεραπεύσει το πληγωμένο εσωτερικό μας παιδί και να δημιουργήσει το ασφαλές, εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον που πάντα επιθυμούσε ο μικρότερος εαυτός μας.

Υπάρχουν πολλά καθησυχαστικά λόγια με τα οποία μπορείς να μιλήσεις από την ενήλικη θέση στο εσωτερικό σου παιδί:

• Είσαι ασφαλής.
• Σε στηρίζω και θα σε προστατεύω.
• Είναι εντάξει να αισθάνεσαι λυπημένος, φοβισμένος ή ανήσυχος.
• Σε αγαπώ όπως είσαι.
• Δεν έφταιξες σε τίποτα.
• Έκανες το καλύτερο που μπορούσες.
• Είμαι χαρούμενος που είσαι εδώ.
• Αξίζεις.

Κανείς δεν βιώνει το τραύμα με τον ίδιο τρόπο. Είναι ένα πολύ προσωπικό ταξίδι, βιωμένο μέσα από τον δικό μας φακό και μεγεθύνεται μέσα από τη διάθεσή μας. Ας αναζητήσουμε τη θεραπεία που τόσο μας αξίζει!

Για περισσότερα ΝΕΑ και Άρθρα Ψυχολογίας μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://psychopedia.gr/

Βιογραφικό Βαρβάρας Καρπούζου

Είμαι ψυχολόγος, απόφοιτη του τμήματος Ψυχολογίας του University of East London (BSc in Psychology). Έχω ολοκληρώσει με διάκριση το Μεταπτυχιακό Κλινικής Ψυχολογίας του University of East London (MSc in Clinical and Community Psychology). Επιπλέον, έχω αποκτήσει Μεταπτυχιακό Τίτλο στην Παιδοψυχολογία από το UCLAN (University of Central Lancashire) (MSc in Psychology of Child Development). Έχω ειδικευτεί στη Διάγνωση και Ψυχοθεραπεία Παιδιών μέσα από την οπτική SANE (System attachment Narrative Encephalon), ένα εμπλουτισμένο μοντέλο συστημικής ψυχοθεραπείας που ενσωματώνει στη θεραπευτική πρακτική στοιχεία από τη θεωρία του συναισθηματικού δεσμού, την αφηγηματική προσέγγιση και τα ευρήματα των νευροεπιστημών.

Διεύθυνση: Κύπρου 11, Κηφισιά, barbarakarpouzou@gmail.com