Ο ύπνος αποτελεί θεμελιώδη ανάγκη για την σωματική και ψυχική υγεία μας. Παρότι συχνά ίσως υποτιμάται ή θυσιάζεται λόγω της σύγχρονης ζωής και των γρήγορων ρυθμών μας, οι επιστήμονες υπογραμμίζουν την σημαντική του σημασία για την συνολική υγεία και ευεξία μας.

Ο ύπνος και η σύνδεση του με την Ψυχική υγεία

Κατά τη διάρκεια του ύπνου, ο εγκέφαλος λειτουργεί ενεργά. Επεξεργάζεται πληροφορίες, ενισχύει την μνήμη, αναδομεί νευρικές συνδέσεις. Οι διεργασίες αυτές είναι κρίσιμες για τη διατήρηση της συναισθηματικής σταθερότητας του ατόμου και της ψυχικής του υγείας. Επομένως η έλλειψη ύπνου μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές όπως είναι, ενδεικτικά:

1. Το αυξημένο στρες: η έλλειψη ύπνου αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης ( ορμόνη του στρες) με αποτέλεσμα να επηρεάζει τη διάθεση και την αντοχή μας στην ροή της καθημερινότητας μας.
2. Ενδεχόμενο για αύξηση άγχους και εμφάνιση κατάθλιψης: υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ αϋπνίας και ψυχικών διαταραχών. Η αϋπνία αποτελεί συχνά σύμπτωμα ( όχι μόνο του) ή προάγγελο της αύξησης άγχους και της κατάθλιψης.
3. Αύξηση ευερεθιστότητας και συναισθηματικής αστάθειας: η έλλειψη ύπνου συνδέεται άμεσα με την ικανότητα μας να ελέγχουμε τα συναισθήματα μας. Έτσι η ανεπάρκεια του, μας οδηγεί σε συναισθηματικές δυσκολίες, αυξημένες συγκρούσεις ή και απογοήτευση.

Σωματικές επιπτώσεις:

Ο ύπνος παίζει εξίσου σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της σωματικής υγείας. Η ποιότητα του ύπνου, η διάρκεια του, συνδέονται με λειτουργίες του οργανισμού όπως είναι :

• Το ανοσοποιητικό σύστημα: ο ύπνος συμβάλει στην εύρυθμή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύει τη λειτουργία του να αντιμετωπίζει τις λοιμώξεις και τις φλεγμονές ( πχ. όταν είμαστε άρρωστοι κοιμόμαστε όλη την ώρα). Η έλλειψη ύπνου αυξάνει την πιθανότητα σε ασθένειες.
• Καλή καρδιαγγειακή υγεία: έρευνες δείχνουν πως όσοι κοιμούνται λιγότερο από 6 ώρες την ημέρα έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για υπέρταση, καρδιαγγειακά νοσήματα ή και εγκεφαλικά επεισόδια.
• Ρύθμιση του μεταβολισμού: ο κακός ύπνος ή η έλλειψη του επηρεάζει τα επίπεδα κορτιζόλης, ινσουλίνης και γλυκόζης στον οργανισμό, αυξάνοντας τον κίνδυνο παχυσαρκίας και διαβήτη.

Άλλες κοινωνικές , προσωπικές και ανθρώπινες επιπτώσεις :

Παγκοσμίως, εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από αϋπνία ή ανεπαρκή ύπνο. Συνήθως λόγω άγχους, υπερβολικής χρήσης τεχνολογίας και άλλων παραγόντων. Η σύγχρονη απαίτηση της ζωής μας συχνά φέρνει μπροστά την εφήμερη «σύντομη ανάπαυση» ως δείγμα παραγωγικότητας, υπονομεύοντας με κάποιον τρόπο την σημαντικότητα του ποιοτικού ύπνου. Σημαντικό είναι να ειπωθεί πώς,  ο κάθε άνθρωπος/οργανισμός φυσικά είναι μοναδικός. Μερικοί άνθρωποι χρειάζονται 6 ώρες ποιοτικού ύπνου ( ή και λιγότερες) καθώς «γεμίζουν μπαταρίες» και είναι απόλυτα εντάξει ή και άλλοι χρειάζονται περισσότερες από 8 ώρες ύπνου για να μπορέσουν να λειτουργήσουν στην καθημερινότητα τους.

Η αϋπνία ή η έλλειψη ύπνου , λοιπόν, κατά κύριο λόγο, έχει ως επιπτώσεις και άλλων ειδών πέραν από τις ψυχικές και τις σωματικές. Ενδεικτικά είναι :

• Κοινωνική & επαγγελματική απόδοση: η έλλειψη ύπνου μειώνει την ικανότητα συγκέντρωσης, την παραγωγικότητα και την αντίληψη, επηρεάζοντας αρνητικά την επαγγελματική απόδοση στην εργασία και στις κοινωνικές/διαπροσωπικές σχέσεις μας.
• Οδικά ατυχήματα: η υπνηλία στο τιμόνι. Εξίσου επικίνδυνη με την κατανάλωση αλκοόλ. Η υπνηλία στο τιμόνι, σύμφωνα με έρευνες, ευθύνεται για χιλιάδες ατυχήματα ετησίως παγκοσμίως.

Πρακτικές συμβουλές για βελτίωση του ύπνου

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι ο ποιοτικός ύπνος υποστηρίζει τη συνολική μας ευεξία. Είναι εξίσου σημαντικό να υιοθετήσουμε υγιεινές συνήθειες, παραδείγματος χάριν:

1. Σταθερό πρόγραμμα ύπνου: Ξαπλώνουμε και ξυπνάμε την ίδια ώρα καθημερινά, ακόμη και τα Σαββατοκύριακα.
2. Αποφυγή καφεΐνης & βαριών γευμάτων πριν τον ύπνο: ειδικά τις βραδινές ώρες. Καλύτερα είναι τα ελαφρύτερα γεύματα και όχι διεγερτικές ουσίες. (* ναι, υπάρχουν άνθρωποι που πίνουν καφέ πριν να κοιμηθούν και λειτουργεί μια χαρά για αυτούς ).
3. Περιορισμός τεχνολογίας: σημαντικός πλέον παράγοντας στη σημερινή μας ζωή. Απομακρύνεται όσο γίνεται τις ηλεκτρονικές συσκευές και μην κάνετε χρήση αυτών τουλάχιστον μια ώρα πριν τον ύπνο .
4. Άσκηση: η τακτική σωματική δραστηριότητα προάγει τον βαθύ ύπνο. Καλύτερα να αποφεύγεται πριν τον ύπνο όμως.
5. Δημιουργία ήρεμου περιβάλλοντος: ένα περιβάλλον που είναι ήρεμο, ήσυχο με τον τρόπο που ηρεμεί και χαλαρώνει τον καθένα είναι πολύ σημαντικό. Σκοτεινό ( ή με κόκκινο φως καθώς το κόκκινο φως προάγει την αύξηση της μελατονίνης στον εγκέφαλο ) , ήρεμο ήσυχο περιβάλλον χωρίς περισπασμούς.

Συμπερασματικά, θα λέγαμε πως ο ύπνος δεν είναι μια παθητική δραστηριότητα. Είναι ένας ενεργός παράγοντας ζωτικής σημασίας για την ψυχική και τη συνολική μας ευεξία. Η αναγνώριση της αξίας του και η ενσωμάτωση υγιεινών πρακτικών ύπνου δίνουν την ευκαιρία να βελτιώσουμε σημαντικά την ποιότητα ύπνου και κατ’ επέκταση την ποιότητα ζωής μας. Σε έναν κόσμο που κινείται αδιάκοπα, ίσως είναι ένα δώρο που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας: ο ποιοτικός ύπνος.

Για περισσότερα Επιστημονικά άρθρα Ψυχολογίας μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://psychopedia.gr/

Για να ενημερώνεστε για όλα τα Επιμορφωτικά Σεμινάρια που αφορούν την Ψυχοπαθολογία και την Παιδοψυχολογία μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://www.seminars-psychopedia.gr/

Βιογραφικό Ζακλίν Σιάνου

Η Ζακλίν Σιάνου είναι κάτοχος του πτυχίου με Άριστα στην Διοίκηση Ανθρωπίνων Πόρων, κάτοχος μεταπτυχιακό με “Honors” στο Management, από το Αγγλικό Πανεπιστήμιο University of Hertfortshire, κάτοχος της πιστοποίησης Συμβουλευτικής Ψυχικής Υγείας Συνθετικής Προσέγγισης και κάτοχος διπλώματος Ανώτερης Πρακτικής στην Ψυχοθεραπευτική προσέγγιση Κλινικής Βιοθυμικής Υπνοθεραπείας. Είναι Licensed Hypnotherapist από το General Hypnotherapy Standards Council (GHSC). Είναι τακτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Συμβουλευτικής (ΕΕΣ) και του European Association for Counselling (EAC), και μέλος του βρετανικού διπλώματος Advanced Qualification in Hypnotherapy Practice του φορέα General Hypnotherapy Standards Council (GHSC).

Διατελεί εθελόντρια Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας με ομαδικές και ατομικές συνεδρίες στον Δήμο Διονύσου από το 2019, σε ενήλικες και εφήβους για το άγχος, το πένθος, την οικογενειακή συμβουλευτική κα., καθώς επίσης κατά την εποχή του Covid και της καραντίνας παρείχε ψυχολογική υποστήριξη μέσω internet στον Δήμο Διονύσου και στους ανθρώπους που χρειάζονταν. Από το 2006 είναι Εισηγήτρια Σεμιναρίων Αυτογνωσίας, Αυτοβελτίωσης, και ποικίλης θεματολογίας Marketing, Management, Human Resources Management, Πωλήσεων, Ηγεσίας κ.α.. Εργάζεται ως Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας και Κλινική Υπνοθεραπεύτρια για ενήλικες, με ατομικές και ομαδικές συνεδρίες από το 2021 σε ιδιωτικό γραφείο. Έχει συνεργασίες με συναδέλφους σε ενδεικτικές θεματολογίες σεμιναρίων όπως Ενσυνείδητη Διατροφή (Mindful Eating), Αυτογνωσία κτλ.

Παρακολουθεί συνεχώς πλήθος σεμιναρίων εξειδικευμένης επιμόρφωσης από πιστοποιημένα εκπαιδευτικά ιδρύματα όπως είναι τα εξής ενδεικτικά: ψυχοσωματική ιατρική, διαχείριση αυτοάνοσων νοσημάτων, διατροφικές διαταραχές, ψυχικό τραύμα και σώμα, ψυχοπαθολογία ενηλίκων & παιδιών, παιδοψυχολογία, παιγνιοθεραπεία, τέχνη και συναισθηματικές δυσκολίες, ψυχοπαθολογία (οριακή, ιδεοψυχαναγκαστική κτλ), σεμινάριο ευαισθητοποίησης σωματικής συμβουλευτικής προσέγγισης κ.α.