Της Ιωάννας Μπάτζου, Ψυχολόγου Α.Π.Θ. – Νηπιαγωγού Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Τα τελευταία 15 χρόνια σχεδόν όλα τα βρέφη και τα νήπια εκτίθενται στην τηλεόραση καθημερινά , συνήθως για περίπου μία ή δύο ώρες την ημέρα. Πρόσφατα ερευνητές άρχισαν  να ερευνούν την επίδραση της τηλεόρασης σε παιδιά κάτω των 3 ετών.  Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα παιδιά αυτής της ηλικίας αντιλαμβάνονται την τηλεόραση διαφορετικά από τα άλλα παιδιά και επηρεάζονται με διαφορετικό τρόπο.

Τα πρώτα τρία χρόνια της ζωής είναι η πιο σημαντική περίοδος στην ανάπτυξη του παιδιού, ιδιαίτερα για τον εγκέφαλο, ο οποίος  έχει την πιο γοργή ανάπτυξη και είναι πιο δεκτικός σε θετικές και αρνητικές επιρροές.

Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιάτρων  (AAP) συστήνει ότι παιδιά κάτω των 2 ετών δεν πρέπει να παρακολουθούν τηλεόραση και τα μεγαλύτερα παιδιά να παρακολουθούν μόνο 1-2 ώρες την ημέρα κάποιο ποιοτικό  πρόγραμμα.

Η τηλεόραση επιδρά διαφορετικά στα βρέφη απ’οτι στα μεγαλύτερα παιδιά, εξαιτίας των αλλαγών που συμβαίνουν στον εγκέφαλο κατα την διάρκεια των 3 πρώτων χρόνων της ζωής . Όταν ένα βρέφος γεννιέται ο εγκέφαλος του έχει σχεδόν τόσους τους νευρώνες  όσους και ένας ενήλικας, χωρίς όμως να έχουν δημιουργηθεί ήδη όλες οι συνάψεις μεταξύ τους και άρα και συγκεκριμένες δεξιότητες που απαιτούνται για την παρακολούθηση τηλεόρασης. Για τους 6 πρώτους μήνες ένα βρέφος καταλαβαίνει πολύ λίγα από αυτά που βλέπει στην τηλεόραση. Τα χρώματα και οι ήχοι τραβούν την προσοχή του αλλά δεν έχει την ικανότητα να  καταλάβει τι παρακολουθεί ή να διατηρήσει την προσοχή του.

Αργότερα στον πρώτο χρόνο ζωής καθώς οι γνωστικές και αντιληπτικές του ικανότητες βελτιώνονται ένα βρέφος μπορεί να αναγνωρίσει ανθρώπους και αντικείμενα στην οθόνη ωστόσο δεν μπορεί να συνδέσει πως οι εικόνες σχετίζονται με τα αληθινά αντικείμενα που αντιπροσωπεύουν.

Οι περισσότεροι ερευνητές συμφωνούν ότι η ουσιαστική μάθηση μέσω της τηλεόρασης είναι απίθανη πριν την ηλικία των 3 χρονών όταν τα παιδιά αρχίζουν να καταλαβαίνουν την σχέση μεταξύ της τηλεόρασης και  της πραγματικότητας.

Οι καθημερινές δραστηριότητες, όπως το τραγούδι, το παιχνίδι και η εξερεύνηση βοηθούν τα βρέφη και τα νήπια να αναπτύξουν τιε γνωστικές τους ικανότητες , τις κινητικές τους δεξιότητες , αλλά η τηλεόραση που παίζει παράλληλα μπορεί να εμποδίσει αυτήν την διαδικασία, καθώς τραβάει την προσοχή τους.

Οι αρνητικές επιδράσεις της τηλεόρασης είναι:

• Καθυστέρηση στην γλωσσική ανάπτυξη
• Καθυστέρηση την ετοιμότητα για το νηπιαγωγείο
• Προβλήματα συμπεριφοράς
• Μακροπρόθεσμες συνέπειες στην κοινωνική ανάπτυξη και την ακαδημαϊκή απόδοση

Παρόλο που ο εγκέφαλος των βρεφών δεν είναι έτοιμος να καταλάβει την τηλεόραση είναι καλά εξοπλισμένος για να μάθει μέσω των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων. Ένα νεογέννητο μπορεί να αναγνωρίσει πρόσωπα και φωνές και είναι ευαίσθητο στην οπτική επαφή, στις εκφράσεις του προσώπου και στον τόνο της φωνής.

Μεγάλος αριθμός ερευνών έχει δείξει ότι τα βρέφη μαθαίνουν καλύτερα από τους ανθρώπους παρά από εικόνες. Παρ’όλο που πολλά εκπαιδευτικά προγράμματα για βρέφη και νήπια ισχυρίζονται ότι ωφελούν καθώς δίνουν ευκαιρίες για την αλληλεπίδραση γονέων παιδιών .

Όταν η τηλεόραση είναι ανοιχτή οι γονείς μιλούν και παίζουν λιγότερο με τα παιδιά τους .Οι ερευνητές προτείνουν να κλείσουν οι γονείς την τηλεόραση να μιλάνε στα παιδιά τους (για μια ιστορία της ημέρας τους, για τον καιρό, για έναν φανταστικό κόσμο, για οτιδήποτε), να τραγουδάνε στα παιδιά τους, να δείχνουν και να μετράμε αντικείμενα έτσι ώστε να μάθουν βασικές μαθητικές έννοιες.

Για να ενημερώνεστε με ΝΕΑ και Επιστημονικά άρθρα Ψυχολογίας μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://psychopedia.gr/

Πηγή: http://www.urbanchildinstitute.org/articles/policy-briefs/infants-toddlers-and-television

Σύντομο βιογραφικό Ιωάννας Μπάτζου

H Ιωάννα Μπάτζου είναι Ψυχολόγος και Νηπιαγωγός, φοιτήτρια του Μεταπτυχιακού προγράμματος της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ. «Αναπτυξιακή Ψυχοπαθολογία της Βρεφικής και Νηπιακής Ηλικίας».  Αποφοίτησε το 2005 από το τμήμα Ψυχολογίας του Α.Π.Θ. και κατά την διάρκεια των σπουδών της εργάστηκε εθελοντικά στο ίδρυμα «Άγιος Δημήτριος» της Θεσσαλονίκης, ενώ ολοκλήρωσε την πρακτική της άσκηση στο κέντρο απεξάρτησης εφήβων του ΚΕΘΕΑ «Ανάδυση». Το 2010 αποφοίτησε από το Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων. Το 2011 συμμετείχε ως νηπιαγωγός με υποτροφία στο πρόγραμμα Leonardo da Vinci που οργανώθηκε από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Εργάστηκε ως ψυχολόγος στον Παιδικό Σταθμό δήμου Πυλαίας-Χορτιάτη και ως παιδαγωγός στο Κ.Ε.Κ. Eurotraining. Από τον Δεκέμβριο του 2015 φοιτά στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ «Αναπτυξιακή Ψυχοπαθολογία της Βρεφικής και Νηπιακής Ηλικίας». Έχει παρακολουθήσει ημερίδες και συνέδρια σε ποικίλα θέματα ψυχολογίας. Εργάζεται στη Μέριμνα του παιδιού στο πρόγραμμα «Ζεστή Αγκαλιά» συμμετέχει σε εθελοντική δράση του Α.Π.Θ. για τους πρόσφυγες.