Αυτοπραγμάτωση: Η πραγματοποίηση των πνευματικών, ψυχικών και σωματικών δυνατοτήτων του ανθρώπου, καθώς και η αίσθηση της πληρότητας-εσωτερική ισορροπία-που αυτή συνεπαγέται.
Ο ψυχολόγος Carl Rogers (1902-1987) ανέπτυξε την θεωρία του πάνω στο ότι ο οργανισμός και ο εαυτός παίζουν καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση της προσωπικότητας. Ο ανθρώπινος οργανισμός επιζητά την αυτοπραγμάτωση. Το κλειδί της όλης θεωρίας έγκειται στην έννοια του εαυτού. Η τάση του οργανισμού να εξελίσσει όσο το δυνατόν περισσοτέρο τις ικανότητες και δυνατότητες του για να κερδίσει τον αγώνα με τον εαυτό αποτελεί την κεντρική ιδέα. Στόχος της θεραπείας η απόκτηση της εκτίμησης του ίδιου του εαυτού και έπειτα των άλλων.
Ο άνθρωπος βιώνει και συλλέγει κάποιες εμπειρίες, συναναστρέφεται με άλλους ανθρώπους κα μέσω της ενσυναίσθησης (ψυχική ταύτιση) καταλήγει σε κάποια συμπεράσματα και διαμορφώνει απόψεις. Το κάθε άτομο έχει κάποιες αρχές, ιδέες και αντιλήψεις οι οποίες ανάλογα με το περιβάλλον και τους ανθρώπους τροποποιούνται. Αυτή η διαδικασία με τη σειρά της βοηθά στην ενεργοποίηση του ίδιου του οργανισμού, αυτοπραγμάτωση, δηλαδή την εγγενή τάση του να βελτιώνει τις ικανότητες του ώστε να ζει καλύτερα.
Κατα τον Roger ο ανθρώπινος οργανισμός έχει έμφυτη την τάση ανάπτυξης των ικανοτήτων του, αντιδρά στο περιβάλλον του με γνώμονα την τάση του να πραγματωθεί, να αναπτύξει την εμπειρία του. Την τάση αυτή την έχει στο σύνολό του ο οργανισμός και όχι μεμονωμένα μέρη αυτού (εαυτός). Ο Maddi το 1996 περιγράφει αυτή την τάση του ανθρώπου σαν μια βιολογική πίεση που ασκεί ο οργανισμός για να ολοκληρωθεί το γενετικό σχέδιο δράσης. Ο κάθε άνθρωπος έχει θεμελιώδη εντολή να αναπτύξει το δυναμικό του.
Με απλά λόγια ο Rogers υποστηρίζει πως στόχος του ανθρώπου είναι να διώξει τα προσωπεία που νιώθει πως τον κάνουν αρεστό στους γύρω του, να βιώσει ελεύθερα οποιαδήποτε συναισθήματα που ταυτόχρονα θα τον βοηθήσουν να εξελίξει και άλλες πτυχές του εαυτού του, να αποκτήσει συνείδηση των επιλογών του, να πιστέψει σε αυτόν, και τέλος να αποκτήσει επίγνωση πως αυτός ο ίδιος γνωρίζει καλύτερα τι είναι καλό για αυτόν.
Ο Maslow (1908-1970) που θεωρείται συνιδρυτής της Ανθρωπιστικής Ψυχολογίας μαζί με τον Roger, έβλεπε τον άνθρωπο ως την μόνη ύπαρξη υπεύθυνη για την μοίρα του. Συγκεκριμένα πίστευε και ανέπτυξε τη θεωρία του και αυτός πάνω στο ότι η κάλλιστη πλευρά του εαυτού μας βγαίνει μέσω της αυτοπραγμάτωσης η οποία εξαρτάται από συγκεκριμένους παράγοντες που θα παραθέσω παρακάτω.
Ο Maslow δημιούργησε μια κλίμακα αναγκών που έχει γίνει γνωστή ως η πυραμίδα του Maslow. Πιστέυοντας ακράδαντα πως όλοι μας επιθυμούμε εκ γενετής το καλύτερο για εμάς,εξέτασε και μελέτησε πραγματικά ευτυχισμένους και επιτυχημένους ανθρώπους (Albert Einstein, Gandhi, Lincoln κ.ά.) και έφτιαξε μια λίστα με κοινά χαρακτηριστικά.
Ο κοινός παρανομαστής όλων αυτών που εξήγαγε ως συμπέρασμα, ήταν πως όλοι τους έζησαν μια ζωή που αντανακλούσε τις αξίες, τα πιστεύω τους, και εξέφραζε τον αληθινό ευατό τους.
Απο την σύνθεση αυτή προέκυψε μια πυραμίδα που αποτύπωνε ιεραρχικά τις ανάγκες του ανθρώπου.
Στη βάση βρίσκονται οι φυσιολογικές ανάγκες που έχουν να κάνουν με τις βασικές ανάγκες της επιβίωσης μας (φαγητό, νερό, ύπνος, σεξ, οξυγόνο,κλπ.). Ονόμασε ανάγκες ασφαλείας εκείνες που διασφαλίζουν την σωματική μας ασφάλεια, την ψυχολογική προστασία, να είμαστε υγιής, κλπ. Αμέσως μετά ακολουθούν οι ανάγκες κοινωνικής αποδοχής και έχουν να κάνουν με την ανάγκη να έχουμε κύρος στην κοινωνία, έναν κύκλο ανθρώπων που να μας αγαπά και να μας αποδέχεται και αισθανόμαστε άνετα μέσα εκεί. Στη συνέχεια έβαλε τις ανάγκες αυτο-εκτίμησης όπου ο άνθρωπος έχει ανάγκη να στηρίζεται στα πόδια του, στις δικές του ιδέες και αντιλήψεις. Και οι τελευταίες στην κορυφή της πυραμίδας είναι οι ανάγκες αυτοπραγμάτωσης, όπου εκεί ο εαυτός καλείται να εκπληρώσει όλες εκείνες τις δυνατότητες που έχει ώστε να ολοκληρωθεί και να νιώθει πιο γεμάτος.
Ενημερωθείτε για το ΝΕΟ Ασύγχρονο Σεμινάριο από το Κέντρο Δια Βίου Μάθησης Psychopedia με θέμα: “Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία στην Πράξη”. Aπευθύνεται: Στο ευρύτερο ενδιαφερόμενο κοινό, Ειδικούς Ψυχικής Υγείας, Κοινωνικούς Λειτουργούς. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ: https://psychopedia.gr/neo-asygchrono-seminario-gnosiaki-syberiforiki-psychotherapia-stin-praxi/
Για να φτάσει κανείς λοιπόν στην κορυφή της πυραμίδας πρέπει οπως μας λέει ο Maslow να έχει τις χαμηλότερες ανάγκες τακτοποιημένες. Άρα το άτομο καλείται να αξιοποιεί τις ευκαιρίες και τις δυνατότητες του στο έπακρον σε ένα ταξίδι ζωής που δεν τελειώνει ποτέ…
Η αυτοπραγμάτωση είναι ένα ταξίδι συνεχούς βελτίωσης και ανάπτυξης των δυνατοτήτων και ικανοτήτων σου. Θα πρέπει να στηρίζεται σε βαθιά αυτογνωσία, την οποία οφείλει ο καθένας να φτάσει. Άκου τον εαυτό σου και απέβαλλε τις άμυνες του εγώ σου. Μάθε εσένα και αναζήτησε τα σκαλοπάτια που σε οδηγούν πιο κοντά σε εσένα. Και όπως είπε πολύ ωραία ο Maslow: “Αν σχεδιάζεις να είσαι κάτι το πολύ λιγότερο από αυτό για το οποίο είσαι ικανός, τότε θα είσαι δυστυχισμένος για το υπολοιπο της ζωής σoυ.
Πηγή: http://www.noizy.gr/
Tης Δέσποινας Τσορμπατζίδου.
