Toυ Θάνου Κωστόπουλου – Ψυχολόγου BsC, Συμβούλου Ψυχικής Υγείας HND
Η διασχιστική διαταραχή ταυτότητας (σύμφωνα με το DSM IV), ή διαταραχή πολλαπλής προσωπικότητας, όπως αναφερόταν παλιότερα, είναι η κατάσταση κατά την οποία μέσα σε ένα άτομο, στο πλαίσιο ποικίλων και διαφορετικών κοινωνικών και προσωπικών πλαισίων, συνυπάρχουν δύο ή και περισσότερες διακριτές ταυτότητες ή προσωπικότητες.
Και στο σύστημα DSM και στο ICD η συγκεκριμένη διάγνωση προϋποθέτει τουλάχιστον δύο διακριτές προσωπικότητες, κάθε μια από τις οποίες αναλαμβάνει περιοδικά τον έλεγχο της συμπεριφοράς του ατόμου και συνοδεύεται με ταυτόχρονη απώλεια της μνήμης που δεν εξηγείται με φυσιολογική λήθη.
Η εμπειρία της διάσχισης, περιλαμβάνει 4 τύπους διάσχισης, την διασχιστική διαταραχή, την αποπροσωποποίηση, την αποπραγματοποίηση και την διασχιστική αμνησία.
Οι διαφορετικές προσωπικότητες του ατόμου συνυπάρχουν και δεν συντίθενται στο πλαίσιο μίας ενιαίας ταυτότητας του ατόμου. Πολλές φορές μάλιστα, μπορεί να εμφανίζονται στο άτομο με διαφορετικά ονόματα, και προσωπικά δεδομένα, ή ακόμα και φύλο.
Η διασχιστική διαταραχή ταυτότητας αντικατοπτρίζει την αποτυχία ενσωμάτωσης διαφόρων πτυχών της ταυτότητας, της μνήμης και της συνείδησης σε έναν μόνο πολυδιάστατο εαυτό.
Τα άτομα με ΔΔΤ έχουν δύο ή περισσότερες ξεχωριστές ταυτότητες. Αυτές οι προσωπικότητες ελέγχουν τη συμπεριφορά τους σε διαφορετικές χρονικές στιγμές.
Ένα ιστορικό τραυματικής εμπειρίας είναι το κλειδί στη διασχιστική διαταραχή ταυτότητας (ΔΔΤ). Περίπου στο 90% των περιπτώσεων των αιτιών της ΔΔΤ υπάρχει ιστορικό κακοποίησης. Το τραύμα συχνά ακολουθεί σοβαρή συναισθηματική, σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση. Μπορεί επίσης να συνδέεται με ατυχήματα, φυσικές καταστροφές και πόλεμο. Μία σημαντική, πρώιμη απώλεια, όπως ο θάνατος γονέα ή μακροχρόνιες περίοδοι απομόνωσης από ασθένεια, ίσως είναι παράγοντας ανάπτυξης της ΔΔΤ.
Η διάσχιση συχνά θεωρείται μηχανισμός άμυνας που το άτομο χρησιμοποιεί για να αποσυνδεθεί από ένα στρεσογόνο ή αγχωτικό περιβάλλον, ή απλώς να «ξεχάσει» τραυματικές αναμνήσεις από τη συνείδησή του. Είναι ο τρόπος του ατόμου να «σπάει» τη σύνδεση του με τον έξω κόσμο και να δημιουργήσει απόσταση από την συνείδηση του για όσα έχουν συμβεί.
Η ΔΔΤ μοιράζεται μερικά ψυχολογικά/σωματικά συμπτώματα και με άλλες ψυχικές διαταραχές, όπως:
- Αλλαγή στο επίπεδο λειτουργικότητας, από πολύ αποτελεσματικό σε ανικανότητα
- Σοβαρούς πονοκεφάλους ή πόνο σε σημεία του σώματος
- Αποπροσωποίηση (αποσύνδεση από σκέψεις, συναισθήματα και σώμα)
- Αποπραγματοποίηση (αίσθημα ότι το περιβάλλον δεν είναι πραγματικό)
- Κατάθλιψη και αλλαγές διάθεσης
- Άγχος
- Διαταραχές φαγητού και ύπνου
- Προβλήματα με τη σεξουαλική λειτουργία
- Χρήση ουσιών
- Αμνησία (απώλεια μνήμης ή αίσθημα ότι ο χρόνος είναι διαστρεβλωμένος)
- Παραισθήσεις (λανθασμένη αντίληψη των αισθητηριακών εμπειριών, όπως το άκουσμα φωνών)
- Αυτότραυματισμοί
- Αυτοκτονικός κίνδυνος (70% των ατόμων με ΔΔΤ έχουν κάνει μία απόπειρα αυτοκτονίας
Οι ασθενείς συνήθως έχουν διασχιστική αμνησία που εκδηλώνεται ως:
- Κενά στη μνήμη για προσωπικά γεγονότα του παρελθόντος (π.χ. χρονικές περιόδους κατά την παιδική ηλικία ή την εφηβεία, θάνατο ενός συγγενή κοκ.)
- Κενά/απώλεια/εξασθένιση της αξιόπιστης μνήμης (π.χ. τι συνέβη σήμερα, καλά μαθημένες δεξιότητες όπως το πώς να χρησιμοποιείς υπολογιστή κοκ.)
- Ανακάλυψη αποδεικτικών στοιχείων για πράγματα που έχεις κάνει αλλά δεν θυμάσαι καθόλου ότι τα έχεις κάνει.
Οι άνθρωποι με διασχιστική διαταραχή προσωπικότητας γενικά ανταποκρίνονται καλά στη θεραπεία. Ωστόσο, η θεραπεία μπορεί να είναι μια μακριά και επίπονη διαδικασία. Κάποιοι ασθενείς είναι απρόθυμοι να επανασυνδέσουν τις ξεχωριστές τους ταυτότητες, επειδή αισθάνονται ότι αυτές οι διαφορετικές ταυτότητες τους βοηθούν κατά κάποιον τρόπο να αντεπεξέρχονται στις αντιξοότητες. Ακόμη και σ’ αυτή την περίπτωση ωστόσο, προκειμένου να βελτιωθεί η προοπτική του ατόμου, είναι σημαντικό να αντιμετωπιστούν οποιαδήποτε άλλα προβλήματα ή επιπλοκές, όπως η κατάθλιψη, το άγχος ή η κατάχρηση ουσιών.
Για περισσότερα Επιστημονικά άρθρα Ψυχολογίας μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://psychopedia.gr/
Σύντομο Βιογραφικό Θάνου Κωστόπουλου
O Θάνος Κωστόπουλος είναι Σύμβουλος ψυχικής υγείας με μεταπτυχιακό στην Εφαρμοσμένη Κλινική ψυχολογία. Είναι γνωσιακός συμπεριφορικός θεραπευτής, με ειδίκευση στην εκμάθηση γραφής και ανάγνωσης σε άτομα με αναπτυξιακές διαταραχές.
