Της Ιωάννας Μπάτζου, Ψυχολόγου Α.Π.Θ. – Νηπιαγωγού Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Ο όρος «ντροπαλότητα» χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει παιδιά που είναι συνεσταλμένα και φοβισμένα, έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και δεν είναι ιδιαίτερα τολμηρά. Η εσωστρέφεια αποτελεί ένα ιδιοσυγκρασιακό χαρακτηριστικό και σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να συγχέεται με την κοινωνική φοβία, η οποία αποτελεί παθολογική μορφή κοινωνικού άγχους και δυσκολεύει το παιδί στην προσαρμογή του. Η ντροπαλότητα, λοιπόν, δεν θεωρείται ψυχοπαθολογία, καθώς το παιδί προσαρμόζεται συχνά καλά, ύστερα από μα αρχική περίοδο αναστολής, σε αντίθεση με την κοινωνική φοβία.
Τα παιδιά με κοινωνική αγχώδη διαταραχή ή πιο απλά κοινωνική φοβία έχουν έναν υπερβολικό και επίμονο φόβο σε διάφορες κοινωνικές καταστάσεις, όπως το σχολείο, τα πάρτι, οι αθλητικές δραστηριότητες κ.α. Ανησυχούν ιδιαίτερα, μήπως ενοχλούν τους άλλους και φοβούνται μήπως οι άλλοι σχηματίσουν άσχημη γνώμη για αυτά. Μερικά παιδιά φοβούνται μόνο να μιλούν ή να παίζουν δημόσια, ενώ άλλα φοβούνται και αποφεύγουν περισσότερες κοινωνικές καταστάσεις. Τα παιδιά με κοινωνική φοβία συνήθως αντιμετωπίζουν και άλλα προβλήματα, όπως κακή σχολική επίδοση, δυσκολίας στην ανάπτυξη φιλιών κ.α.
Αν και η κοινωνική φοβία αρχίζει συνήθως στην πρώιμη εφηβεία, κάποιες φορές μπορεί να ξεκινήσει και νωρίτερα. Μπορεί να αναπτυχθεί ξαφνικά μετά από μια εμπειρία που ήταν αγχωτική για το παιδί ή και αργότερα από το αγχωτικό συμβάν.
Δείτε το Νέο Εκπαιδευτικό Σεμινάριο του Psychopedia.gr με θέμα: “Διαταραχές Λόγου και Ομιλίας, Επιπτώσεις και Έγκαιρη Διάγνωση-Παρέμβαση”-24/02/2018. Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για να ενημερωθείτε:
Η κοινωνική φοβία συνοδεύεται από σκέψεις, όπως «Αυτό που θα πω είναι ανόητο», «Δεν θα με κάνουν παρέα» κ.α., ενώ παράλληλα μπορεί να συνοδεύεται από στομαχόπονο, εφίδρωση, ευερεθιστότητα, μυϊκή ένταση, αίσθημα ζάλης, ναυτία κ.α. Το παιδί με κοινωνική φοβία διακατέχεται από αρνητικά συναισθήματα, όπως άγχος, ανησυχία και φόβο, αμηχανία, ντροπή, θλίψη και θυμό.
Σε επίπεδο συμπεριφοράς, τα παιδία με σχολική φοβία αποφεύγουν να συμμετέχουν σε νέες δραστηριότητες, αποφεύγουν να συμμετέχουν στο μάθημα (πχ. να απαντήσουν σε ερωτήσεις ή να διαβάσουν δυνατά ένα κείμενο ), αισθάνονται αμήχανα, όταν τρώνε μπροστά σε άλλους ή σε διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις (πχ. πάρτι συμμαθητών) ή μπορεί να εμφανίσουν και σχολική άρνηση.
Η αντιμετώπιση της διαταραχής του κοινωνικού άγχους περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία, γνωστική – συμπεριφορική, με την οποία το παιδί εκπαιδεύεται να αναγνωρίζει τι προκαλεί το άγχος, μαθαίνει να αντικαθιστά τις αρνητικές σκέψεις με τις ρεαλιστικές θετικές σκέψεις και αναπτύσσει δεξιότητες για να διαχειρίζεται το άγχος και να ανταποκρίνεται σε κοινωνικές καταστάσεις. Σε κάποιες περιπτώσεις προτείνεται και η φαρμακοθεραπεία με την χορήγηση άτυπου αντικαταθλιπτικού. Τα καλυτέρα αποτελέσματα, φυσικά, επιτυγχάνονται με τον συνδυασμό των δύο τύπων θεραπειών.
Η κοινωνική φοβία είναι σημαντικό να αντιμετωπίζεται με κάποια θεραπεία, διαφορετικά μπορεί να γίνει χρόνια και να οδηγήσει αργότερα σε άλλες διαταραχές, όπως για παράδειγμα στην κατάθλιψη ή την κατάχρηση ουσιών.
Σύντομο βιογραφικό Iωάννας Μπάτζου
H Ιωάννα Μπάτζου είναι Ψυχολόγος και Νηπιαγωγός, φοιτήτρια του Μεταπτυχιακού προγράμματος της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ. «Αναπτυξιακή Ψυχοπαθολογία της Βρεφικής και Νηπιακής Ηλικίας». Αποφοίτησε το 2005 από το τμήμα Ψυχολογίας του Α.Π.Θ. και κατά την διάρκεια των σπουδών της εργάστηκε εθελοντικά στο ίδρυμα «Άγιος Δημήτριος» της Θεσσαλονίκης, ενώ ολοκλήρωσε την πρακτική της άσκηση στο κέντρο απεξάρτησης εφήβων του ΚΕΘΕΑ «Ανάδυση». Το 2010 αποφοίτησε από το Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων. Το 2011 συμμετείχε ως νηπιαγωγός με υποτροφία στο πρόγραμμα Leonardo da Vinci που οργανώθηκε από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Εργάστηκε ως ψυχολόγος στον Παιδικό Σταθμό δήμου Πυλαίας-Χορτιάτη και ως παιδαγωγός στο Κ.Ε.Κ. Eurotraining. Από τον Δεκέμβριο του 2015 φοιτά στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ «Αναπτυξιακή Ψυχοπαθολογία της Βρεφικής και Νηπιακής Ηλικίας». Έχει παρακολουθήσει ημερίδες και συνέδρια σε ποικίλα θέματα ψυχολογίας. Εργάζεται στη Μέριμνα του παιδιού στο πρόγραμμα «Ζεστή Αγκαλιά» συμμετέχει σε εθελοντική δράση του Α.Π.Θ. για τους πρόσφυγες.
