Η εποχιακή συναισθηματική διαταραχή είναι μια υποτροπιάζουσα μείζονα καταθλιπτική διαταραχή με εποχικό μοτίβο που συνήθως ξεκινά το φθινόπωρο και συνεχίζεται στους χειμερινούς μήνες. Η διαταραχή αυτή σπάνια εμφανίζεται την άνοιξη ή το καλοκαίρι. Εντοπίζεται συχνότερα σε γυναίκες, σε αυτούς που ζουν μακριά από τον ισημερινό και έχουν οικογενειακά ιστορικά κατάθλιψης, διπολικής διαταραχής ή εποχικής συναισθηματικής διαταραχής.

Συμπτώματα Εποχικής Συναισθηματικής Διαταραχής
• Θλιμμένη διάθεση
• Χαμηλή ενέργεια
• Λύπη
• Κούραση
• Μειωμένη δραστηριότητα
• Κοινωνική απόσυρση
• Υπερφαγία (σάκχαρα και υδατάνθρακες)
• Υπερυπνία
Τα άτομα με εποχιακή συναισθηματική διαταραχή αντιμετωπίζουν δυσκολία στη ρύθμιση της σεροτονίνης, ενός νευροδιαβιβαστή, ο οποίος είναι υπεύθυνος για την εξισορρόπηση της διάθεσης. Καθώς το φως του ήλιου μειώνεται το φθινόπωρο, εμφανίζεται και αντίστοιχη μείωση της δραστηριότητας της σεροτονίνης, η οποία προκαλεί κατάθλιψη. Επιπλέον, με λιγότερη έκθεση στο ηλιακό φως το χειμώνα, τα άτομα με εποχική συναισθηματική διαταραχή μπορεί να παράγουν λιγότερη βιταμίνη D. Η βιταμίνη D παίζει ρόλο στη δραστηριότητα της σεροτονίνης και η ανεπάρκειά της έχει συσχετιστεί με συμπτώματα κατάθλιψης.

Τα άτομα με εποχική συναισθηματική διαταραχή μπορεί επίσης να έχουν δυσκολία με την υπερπαραγωγή μελατονίνης. Η μελατονίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από την επίφυση και ανταποκρίνεται στο σκοτάδι προκαλώντας υπνηλία. Καθώς οι χειμερινές μέρες γίνονται πιο σκοτεινές, η παραγωγή μελατονίνης αυξάνεται και τα άτομα με εποχική συναισθηματική διαταραχή νιώθουν υπνηλία.
Ο συνδυασμός μειωμένης σεροτονίνης και αυξημένης μελατονίνης επηρεάζει τους κιρκάδιους ρυθμούς. Οι κιρκάδιοι ρυθμοί ή το εσωτερικό 24ωρο «ρολόι» του σώματος συγχρονίζονται για να ανταποκρίνονται στις ρυθμικές αλλαγές φωτός-σκοταδιού.

Θεραπευτικές Προσεγγίσεις Εποχικής Συναισθηματικής Διαταραχής
1. Αντικαταθλιπτικά φάρμακα
Η εποχική συναισθηματική διαταραχή σχετίζεται με δυσλειτουργία στη δραστηριότητα της σεροτονίνης στον εγκέφαλο. Ως εκ τούτου, τα αντικαταθλιπτικά δεύτερης γενιάς όπως οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs), έχουν αναδειχθεί ως πολλά υποσχόμενες αντικαταθλιπτικές φαρμακευτικές θεραπείες. Επιπλέον, η βουπροπιόνη, έχει επίσης προωθηθεί ευρέως ως αποτελεσματικό φάρμακο για την παρούσα θεραπεία. Επομένως, η αντικαταθλιπτική φαρμακευτική αγωγή είναι μια βιώσιμη και συχνά βολική θεραπεία για την εποχική συναισθηματική διαταραχή.
2. Φωτοθεραπεία
Γνωρίζοντας τον ρόλο του μειωμένου φωτός της ημέρας στην ενεργοποίηση της εποχικής συναισθηματικής διαταραχής, οι προσεγγίσεις που επιδιώκουν να αντικαταστήσουν τη μειωμένη ηλιοφάνεια χρησιμοποιώντας έντονο τεχνητό φως, είναι σταθερά υποσχόμενες . Η φωτοθεραπεία συγκεκριμένα, παρέχει φως παρόμοιο σε σύνθεση με το ηλιακό. Τυπικά τα κουτιά φωτός φιλτράρουν τις υπεριώδεις ακτίνες και απαιτούν 20-60 λεπτά έκθεσης σε 10.000 lux ψυχρού-λευκού φωτός φθορισμού καθημερινά κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και του χειμώνα. Αυτό είναι περίπου 20 φορές μεγαλύτερο από τον συνηθισμένο εσωτερικό φωτισμό. Η χρήση φωτοθεραπείας ωστόσο, θα πρέπει να παρακολουθείται από επαγγελματία υγείας.
3. Βιταμίνη D
Τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D σχετίζονται με την κατάθλιψη και οφείλονται συνήθως σε ανεπαρκή διατροφική πρόσληψη ή σε ζητήματα τρόπου ζωής, όπως η περιορισμένη έκθεση σε εξωτερικούς χώρους στον ήλιο. Κατά τους χειμερινούς μήνες από τον Νοέμβριο έως τον Φεβρουάριο, όσοι ζουν περίπου 33 μοίρες βόρεια ή 30 μοίρες νότια του ισημερινού δεν είναι σε θέση να συνθέσουν βιταμίνη D. Συνεπώς, η λήψη βιταμίνης D μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη των συμπτωμάτων της κατάθλιψης.
4. Συμβουλευτική
Οι συμβουλευτικές προσεγγίσεις μπορούν να παρέχουν βοήθεια και υποστήριξη σε άτομα με εποχική συναισθηματική διαταραχή. Έξι εβδομάδες Γνωσιακής Συμπεριφορικής Θεραπείας (CBT) που παρέχεται σε ομαδική μορφή κατά τη διάρκεια δύο συνεδριών 90 λεπτών την εβδομάδα ήταν εξίσου αποτελεσματικές με 30 λεπτά σε 10.000 lux ψυχρού-λευκού φωτός φθορισμού κάθε πρωί. Επιπλέον, όταν τα συμπτώματα της κατάθλιψης δεν είναι σοβαρά, τα άτομα μπορούν να βελτιώσουν τη διατροφή τους περιορίζοντας τα άμυλα και τα σάκχαρα και να αυξήσουν την σωματική τους άσκηση.

Για να ενημερώνεστε με περισσότερα επιστημονικά άρθρα μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://psychopedia.gr/

Πηγή:

A. Steiger (2015). Seasonal Affective Disorder: An Overview of Assessment and Treatment Approaches. Depression Researsch and Treatment.