Της Μαρίας Μυτάκη Ντάλιου Ψυχολόγου, Πανεπιστήμιο University of East London

Πένθος ορίζεται η διαδικασία επούλωσης ενός τραύματος. Είναι η αντίδραση του οργανισμού στην απώλεια (αγαπημένου προσώπου, εργασίας, χωρισμού ή οτιδήποτε άλλο μπορεί να θεωρηθεί ως απώλεια). Σύμφωνα με τον Bowlby το πένθος αποτελείται από πέντε βασικά στάδια:

1) Στάδιο άρνησης: το άτομο αδυνατεί να δεχτεί την απώλεια .

2) Στάδιο θυμού: το πρόσωπο αρχίζει να αντιλαμβάνεται την απώλεια και θυμώνει με όποιον ενεπλέκεται σε αυτήν (τον ίδιο του τον εαυτό, τον θεό…)

3) Στάδιο κατάθλιψης: όπου υποχωρεί ο θυμός και την θέση του παίρνουν η θλίψη, το ξέσπασμα, το κλάμα. Το άτομο καταλαβαίνει ότι η απώλεια είναι μόνιμη και δεν μπορεί να αλλάξει.

4) Διαπραγμάτευση: Προσπαθεί να βρει λύση για την νέα πραγματικότητα, το άτομο ακόμα νιώθει υπαίτιος.

5) Αποδοχή: συνειδητοποιεί και δέχεται την νέα πραγματικότητα και την μονιμότητα της απώλειας. Υπάρχουν ακόμα κατάλοιπα αρνητικών συναισθημάτων όμως έχουν εισαχθεί και νέα θετικά συναισθήματα.

Δεν πενθούν όμως όλοι με τον ίδιο τρόπο. Ορισμένοι αδυνατούν να ξεπεράσουν το δραματικό γεγονός και στρέφονται σε επαγγελματίες υγείας. Μερικοί επηρεάζονται λιγότερο και για περιορισμένο χρονικό διάστημα καταφέρνοντας μόνοι τους να διαχειριστούν την απώλεια. Κάποιοι αν και φαίνεται ότι δεν έχουν πληγεί από το δραματικό γεγονός εμφανίζουν ψυχοσωματικά συμπτώματα και άλλα προβλήματα υγείας. Όμως υπάρχει και ένας αριθμός προσώπων που παράδοξα αντιμετωπίζουν την απώλεια με δυναμισμό δίχως να επηρεαστεί η καθημερινότητα τους, καταφέρνοντας να ξεπεράσουν το δραματικό γεγονός αλώβητοι. Παρόλο που στο παρελθόν τα άτομα αυτά θεωρούνταν ότι πάσχουν από κάποια παθολογία, ότι βρίσκονται σε άρνηση ή αναστολή ή ότι δεν έχουν εν συναίσθηση. Σύμφωνα με επίκαιρες έρευνες φάνηκε ότι όσοι πένθησαν δίχως να βυθιστούν στην θλίψη, δεν αντιμετώπιζαν κάποια ψυχική διαταραχή, δεν στερούνταν προσκόλλησης αντιθέτως ήταν θερμά και συναισθηματικά άτομα σε άλλους τομείς της ζωής. Βάση αυτών των ερευνών αποδεικνύεται ότι οι προαναφερόμενοι είχαν την ικανότητα ψυχικής ανθεκτικότητας (ΨΑ).
Ψυχική Ανθεκτικότητα (ΨΑ) ορίζεται η ικανότητα του ατόμου να διατηρεί μια σταθερή ισορροπία κατά την διάρκεια μίας αντιξοότητας, κρίσης ,τραυματικού γεγονότος. Με βάση τις πιο σύγχρονες μελέτες έχει αποδειχθεί ότι οι άνθρωποι οι οποίοι στο παρελθόν έχουν βιώσει σημαντικές τραυματικές εμπειρίες αναπτύσσουν ΨΑ σε παρόμοια μελλοντικά γεγονότα που μπορεί να κληθούν να αντιμετωπίσουν. Τα πρόσωπα που δεν έχουν αντιμετωπίσει κάποια δυσκολία στην ζωή τους δεν μπορούν να αναπτύξουν ΨΑ. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι που έχουν ζήσει αντιξοότητες έχουν αναπτύξει και ΨΑ. Ένας σημαντικός παράγοντας για την δημιουργία ΨΑ είναι πως αντιλαμβάνεται – ανταποκρίνεται το άτομο στο τραυματικό γεγονός και εάν μπορεί να φτάσει στην αυτοβελτίωση.

Για να ενημερωθείτε εκτενέστερα σχετικά με το Πένθος και Τεχνικές Διαχείρισης για Θεραπευτές μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://psychopedia.gr/ekpaideytiko-seminario-penthos-kai-technikes-diacheirisis-gia-therapeytes-3/

Βιογραφικό Mαρίας Μυτάκη Ντάλιου

Η Μαρία Μυτάκη Ντάλιου Προπτυχιακός Ψυχολόγος του Πανεπιστημίου University of East London, Bacheloe of Science with Upper Division Honours in Psychology. Eθελοντική Εργασία στον μη Κερδοσκοπικό Οργανισμό Θαλλώ / Βελτίωση της Κοινωνικής και Πνευματικής κατάστασης των Υπερηλίκων. Συμμετοχή σε Διεπιστημονικά Συνέδρια και Κύκλους Σεμιναρίων.

Πηγές:
Βιβλιογραφικές Αναφορές
Bonanno, G. A. (2004). Loss, trauma, and human resilience: Have we underestimated the human capacity to thrive after extremely aversive events? American Psychologist, 59(1), 20–28. Doi:10.1037/0003-066x.59.1.20
Linde, K., Treml, J., Steinig, J., Nagl, M. & Kersting, A. (2017). Grief interventions for people bereaved by suicide: A systematic review. PLOS ONE, 12(6). Doi:10.1371/journal.pone.0179496
Nakajima, S. (2018). Complicated grief: recent developments in diagnostic criteria and treatment. Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences, 373(1754). Doi:10.1098/rstb.2017.0273
VanMeter, F. & Cicchetti, D. (2020). Resilience. Neurocognitive development. Normative Development, 67–73. Doi:10.1016/b978-0-444-64150-2.00008-3