Κλινικά χαρακτηριστικά. Διάγνωση

Πρόκειται για μια ακόμη νέα σχετικά διαγνωστική κατηγορία, που θεωρείται ότι γενετικά σχετίζεται με τη Σχιζοφρένεια. Περιπτώσεις ασθενών, που παλιότερα διαγιγνώσκονταν ως μεταιχμιακή, λανθάνουσα ή απλή σχιζοφρένεια, εμπίπτουν σήμερα στη Σχιζότυπη Διαταραχή της Προσωπικότητας.

Τα βασικά χαρακτηριστικά της διαταραχής αυτής είναι μια έντονη δυσκολία και ανεπάρκεια στις διαπροσωπικές σχέσεις και διάφορες ιδιορρυθμίες, εκκεντρικότητες και παραξενιές της σκέψης, της αντίληψης, της ομιλίας, της εμφάνισης και της συμπεριφοράς, που δεν είναι όμως αρκετά σοβαρές ώστε να φτιάξουν τα κριτήρια της Σχιζοφρένειας.

Διαγνωστικά κριτήρια

Ένας εκτεταμένος τύπος κοινωνικών και διαπροσωπικών ελλειμμάτων (ανεπαρκειών) που χαρακτηρίζεται από έντονη δυσφορία και ελαττωμένη ικανότητα για στενές σχέσεις, όπως επίσης και από γνωστικές ή αντιληπτικές διαταραχές και εκκεντρικότητες της συμπεριφοράς, ο οποίος αρχίζει νωρίς στην ενήλικη ζωή και είναι παρών σε μία ποικιλία καταστάσεων, όπως φαίνεται από πέντε ή περισσότερα από τα παρακάτω:

(1) ιδέες συσχέτισης (αποκλείοντας τις παραληρητικές ιδέες συσχέτισης)

(2) παράδοξες πεποιθήσεις ή μαγική σκέψη που επηρεάζουν τη συμπεριφορά και που είναι ασύμβατες με τις πολιτισμικές σταθερές (π.χ. δεισιδαιμονία, πίστη σε μαντική ικανότητα, τηλεπάθεια ή «έκτη αίσθηση» σε παιδιά και εφήβους, αλλόκοτες φαντασιώσεις ή αλλόκοτες επίμονες ενασχολήσεις)

(3) ασυνήθιστες αντιληπτικές εμπειρίες συμπεριλαμβανόμενων και σωματικών παραισθήσεων

(4) παράδοξος τρόπος σκέψης και παράδοξος λόγος (π.χ. ασαφής, περιστασιακός, μεταφορικός, υπερεπεξεργασμένος ή στερεότυπος)

(5) καχυποψία ή παρανοειδής ιδεασμός

(6) απρόσφορο ή περιεσφιγμένο συναίσθημα

(7) συμπεριφορά ή εμφάνιση που είναι παράξενη, εκκεντρική ή περίεργη

(8) έλλειψη στενών ή έμπιστων φίλων εκτός από συγγενείς πρώτου βαθμού

(9) υπερβολικό κοινωνικό άγχος που δεν ελαττώνεται με την οικειότητα και τείνει να συνδέεται με παρανοειδείς φόβους παρά με αρνητική εκτίμηση για τον εαυτό του

Στη συνέντευξη τα άτομα με αυτή τη διαταραχή παρουσιάζονται αποσυρμένα, με ιδιαίτερη δυσκολία στην πρόσωπο με πρόσωπο διαντίδραση, με ελάχιστο ή απρόσφορο συναίσθημα, με περίεργη εμφάνιση και ομιλία, με παράξενες σκέψεις που συχνά χρειάζονται διευκρινίσεις, με εκκεντρικές πεποιθήσεις.

Ενημερωθείτε για το ΝΕΟ Εκπαιδευτικό Σεμινάριο από το Kέντρο Δια Βίου Μάθησης Psychopedia με θέμα: “Διαταραχές Προσωπικότητας -Ανάλυση & Θεραπευτικές προσεγγίσεις”, το οποίο θα διεξαχθεί το Σάββατο 2 και την Κυριακή 3 Φεβρουαρίου 2019, ώρα: 12-2.

Δυνατότητα παρακολούθησης μέσω Skype και Ασύγχρονης Παρακολούθησης (Αποστολή βιντεσκοπημένης της εισήγησης). Απευθύνεται σε: Ειδικούς Ψυχικής υγείας, Κοινωνικούς Λειτουργούς και στο ευρύτερο ενδιαφερόμενο κοινό.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ: https://psychopedia.gr/diataraches-prosopikotitas-analysi-therapeftikes-prosengisis-neo-seminario-2322019/

Επεξηγηματικά, σημειώνουμε τα εξής: Οί ιδέες συσχέτισης (Κριτήριο Ι) είναι λανθασμένες ερμηνείες διαφόρων γεγονότων ότι έχουν κάποια ιδιαίτερη σημασία ειδικά για το άτομο με τη διαταραχή (χωρίς, όμως ,να φθάνουν σε παραληρητικού επιπέδου πεποίθηση). Οί παράδοξες πεποιθήσεις και η μαγική σκέψη (Κριτήριο 2) αφορούν την αίσθηση του ατόμου ότι έχει ειδικές δυνάμεις, που μπορεί να το κάνουν να νιώσει γεγονότα πριν συμβούν, να ελέγξει μαγικά άλλους (π.χ. πιστεύει ότι κάτι που έκανε κάποιος, το έκανε γιατί μια ώρα πριν (ο ασθενής) είχε σκεφθεί ότι αυτός ο άλλος έπρεπε να τα κάνει) κ.ο.κ. Οί ασυνήθιστες αντιληπτικές εμπειρίες (Κριτήριο 3) μπορεί να είναι το να νιώσει το άτομο την παρουσία κάποιου άλλου στο υπνοδωμάτιο του ή ν’ ακούσει κάποια φωνή να μουρμουρίζει το όνομα του. Οί παραξενιές της σκέψης και του λόγου (Κριτήριο 4) περιλαμβάνουν ιδιοσυγκρασικές φράσεις και ιδιοσυγκρασική κατασκευή φράσεων, ασάφεια, ασυνήθιστη χρησιμοποίηση λέξεων, συμπαγή ή υπερβολικά αφηρημένη σκέψη. Παράδειγμα παρανοειδούς ιδεασμού (Κριτήριο 5) είναι το να πιστεύει το άτομο ότι τα άλλα άτομα που δουλεύει μαζί τους έχουν σαν σκοπό να υποσκάψουν τη σχέση του με τον προϊστάμενο. Η συμπεριφορά και η εμφάνιση των ατόμων αυτών είναι παράξενη, ασυνήθιστη, εκκεντρική (π.χ. δεν βλέπουν στα μάτια, περνούν από την πόρτα λοξά, τα ρούχα τους είναι αταίριαστα κτλ. – Κριτήριο 7). Τα άτομα αυτά έχουν μεγάλο πρόβλημα να έρθουν σ’ επαφή με άλλους ανθρώπους, νιώθουν «διαφορετικά» και ότι δεν ταιριάζουν, δεν νιώθουν άνετα να κάνουν σχέσεις και φαίνεται να μην επιθυμούν να κάνουν στενές σχέσεις και στενούς φίλους (Κριτήρια 8, 9).

Θεραπεία

Όπως ήδη αναφέραμε, τα άτομα με αυτή τη διαταραχή πιο συχνά προσέρχονται στη θεραπεία για κάποια Διαταραχή της Διάθεσης ή για κάποια Αγχώδη Διαταραχή, παρά για τα δυσπροσαρμοστικά στοιχεία της προσωπικότητας τους. Οί Διαταραχές αυτές θ’ αντιμετωπισθούν με ψυχοθεραπεία και φαρμακοθεραπεία, όπως ήδη περιγράψαμε στα οικεία κεφάλαια. Σημειώνουμε, ότι σε περίπτωση συνύπαρξης ΨΚΔ και Σχιζότυπης Διαταραχής της Προσωπικότητας, η πρόγνωση της θεραπείας της ΨΚΔ είναι επιβαρημένη.

Η Σχιζότυπη Διαταραχή της Προσωπικότητας, αυτή καθ’ εαυτή, θ’ αντιμετωπισθεί με ατομική ψυχοθεραπεία, η οποία είναι περισσότερο υποστηρικτική παρά αποκαλυπτική (γιατί η τελευταία, όπως και η ομαδική ψυχοθεραπεία, είναι απειλητική γι’ αυτούς τους ασθενείς). Εκπαίδευση σε κοινωνικές δεξιότητες μπορεί να βοηθήσει, επίσης, στο να νιώσει το άτομο με τη διαταραχή αυτή πιο άνετα σε διαπροσωπικές καταστάσεις.

Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις, ότι η αντιψυχωτική αγωγή, σε μικρές δόσεις, μπορεί ενδεχομένως ν’ ανακουφίσει το έντονο άγχος και να βελτιώσει τον παράξενο λόγο και τις ασυνήθιστες αντιληπτικές εμπειρίες. Οπωσδήποτε, όμως, βοηθά σε περιόδους ψυχωτικών επεισοδίων.

Πηγή: psychologia.gr