Της Ιωάννας Μπάτζου, Ψυχολόγου Α.Π.Θ. – Νηπιαγωγού Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Η ανάπτυξη του λόγου στο παιδί γίνεται σταδιακά και περνάει από ορισμένα στάδια. Το βρέφος ανακαλύπτει, αρχικά, πώς να κάνει ήχους, μετά πώς να χρησιμοποιεί τους ήχους για να φτιάξει λέξεις. Τον πρώτο χρόνο προσπαθεί να μιμηθεί τους ήχους που ακούει . Και σιγά σιγά από το να λέει απλά λίγες λέξεις, κάνει ερωτήσεις ή ακόμη λέει και δικές του ιστορίες.
Πιο συγκεκριμένα:
12-18μηνών: Στα πρώτα του γενέθλια το παιδί συνήθως χρησιμοποιεί μία ή δύο λέξεις. Κάνει εξάσκηση σε διάφορους ήχους και υψώνει την φωνή του όταν κάνει μια ερώτηση. Mέσω του λόγου επικοινωνεί τις ανάγκες του, συνδυάζοντας τον με χειρονομίες. Στους 18 μήνες χρησιμοποιεί ακόμη περισσότερους ήχους και τους επαναλαμβάνει, όταν είναι μόνο του ή παίζει με τα παιχνίδια του.
19 – 24 μήνες: Το παιδί σε αυτήν την ηλικία καταλαβαίνει απλές οδηγίες και ερωτήσεις. Προσθέτει περισσότερες λέξεις στο λεξιλόγιό του και πολλές από αυτές είναι ουσιαστικά που υποδεικνύουν αντικείμενα της καθημερινής του ζωής, όπως κουτάλι κ.α. Τώρα το παιδί μπορεί να αρχίσει να χρησιμοποιεί δύο λέξεις μαζί, δημιουργώντας φράσεις, αναπτύσσοντας ένα «τηλεγραφικό λόγο». Προσπαθεί να ονομάσει νέα αντικείμενα και μπορεί να χρησιμοποιεί τη γενίκευση, πχ. χρησιμοποιεί για όλα τα ζώα την ίδια λέξη π.χ. σκύλος. Στα 2 έτη, το παιδί αρχίζει και χρησιμοποιεί φράσεις δύο ή τεσσάρων λέξεων και τραγουδάει απλούς τόνους και πλέον κατανοεί γύρω στις 1000 λέξεις. Τώρα, αναπτύσσεται σιγά σιγά η αίσθηση του εαυτού και χρησιμοποιεί περισσότερο το «εγώ», ενώ του αρέσει να λέει τι του αρέσει, τι νιώθει κτλ.
25- 30 μήνες: Σε αυτήν την ηλικία, το παιδί έχει πλέον μεγαλύτερο λεξιλόγιο. Χρησιμοποιεί αντωνυμίες και μεταξύ των 2-3 ετών το λεξιλόγιό του αυξάνεται στις 200 – 300 λέξεις. Συνδυάζει ουσιαστικά και ρήματα, δημιουργώντας ολοκληρωμένες και απλές προτάσεις. Μιλάει για γεγονότα που έγιναν στο παρελθόν, ενώ απαντάει σε απλές ερωτήσεις.
31-36 μήνες: Στα τρία έτη, το παιδί μπορεί και συζητάει και καταλαβαίνει απλούς κανόνες γραμματικής και χρησιμοποιεί σωστά τον πληθυντικό αριθμό. Ο λόγος του είναι κατανοητός από τους άλλους και μπορεί πλέον να πει το όνομά του και το επιθετό του.
Η ενίσχυση της ανάπτυξης του λόγου του παιδιού μπορεί να γίνει με απλούς τρόπους όπως με το να του μιλάτε, να του δείχνετε και να ονομάζετε αντικείμενα, να του διαβάζετε ιστορίες, να το ακούτε, όταν σας μιλάει και να ανταποκρίνεστε κατάλληλα, να του τραγουδάτε ή να δημιουργήσετε μαζί του δικά σας τραγούδια.
