Της Θεοδώρας Τσαντού Ψυχολόγος, απόφοιτη του ΑΠΘ
Η έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών, αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την εξέλιξή τους. Ωστόσο, πολλά άτομα καθυστερούν να αναζητήσουν βοήθεια, ακόμη και όταν τα συμπτώματα είναι έντονα και επίμονα. Η καθυστέρηση αυτή, που συχνά σχετίζεται με το στίγμα, την άγνοια ή την υποεκτίμηση της σοβαρότητας της κατάστασης, μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση της λειτουργικότητας και αυξημένο ψυχοκοινωνικό κόστος.
Ένας ιδιαίτερα κρίσιμος δείκτης σε περιπτώσεις πρώτου ψυχωτικού επεισοδίου είναι η Διάρκεια Αθεράπευτης Ψύχωσης (Duration of Untreated Psychosis – DUP), δηλαδή το χρονικό διάστημα από την έναρξη των ψυχωτικών συμπτωμάτων έως την έναρξη της κατάλληλης θεραπευτικής παρέμβασης. Όσο μεγαλύτερη είναι η διάρκεια αυτής της περιόδου, τόσο δυσμενέστερες είναι οι επιπτώσεις στην πρόγνωση, την ανταπόκριση στη θεραπεία και την επανένταξη του ατόμου στην καθημερινότητά του. Αντιθέτως, η έγκαιρη παρέμβαση συνδέεται με ηπιότερη συμπτωματολογία και καλύτερη μακροπρόθεσμη πρόγνωση.
Η αναζήτηση βοήθειας στα αρχικά στάδια μιας ψυχικής δυσκολίας συχνά εμποδίζεται από μια σειρά ψυχολογικών, κοινωνικών και πολιτισμικών παραγόντων. Πολλά άτομα, ιδίως νεαρής ηλικίας, τείνουν να υποτιμούν τις αλλαγές που βιώνουν, αποδίδοντάς τις σε στρες, κούραση ή προσωπικές δυσκολίες. Παράλληλα, το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον μπορεί να αδυνατεί να εντοπίσει τα σημάδια ή να αποφεύγει να τα αναγνωρίσει από φόβο ή άρνηση. Ο κοινωνικός στιγματισμός που περιβάλλει τις ψυχικές διαταραχές, σε συνδυασμό με την έλλειψη πληροφόρησης, ενισχύει τη σιωπή και την παθητικότητα.
Η καθυστέρηση στην αναζήτηση βοήθειας, σε πολλές περιπτώσεις, δεν οφείλεται στην απουσία ανάγκης, αλλά στην απουσία λόγου να ζητηθεί. Το άτομο μπορεί να μην έχει επίγνωση ότι αυτό που βιώνει είναι σύμπτωμα μιας ψυχικής νόσου ή μπορεί να φοβάται τη διάγνωση και την «ταμπέλα». Γι’ αυτόν τον λόγο, η έγκαιρη ανίχνευση, η ψυχοεκπαίδευση και η ευαισθητοποίηση του κοινού αναδεικνύονται ως θεμελιώδεις άξονες πρόληψης. Η δημιουργία δικτύων στήριξης, η πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας και η αποδόμηση των στερεοτύπων μπορούν να μειώσουν τη διάρκεια αθεράπευτης ψύχωσης και να ενισχύσουν την ελπίδα για αποκατάσταση.
Η μείωση της διάρκειας αθεράπευτης ψύχωσης αποτελεί προτεραιότητα στην κλινική πρακτική και την πολιτική ψυχικής υγείας, καθώς σχετίζεται άμεσα με βελτιωμένη πρόγνωση και λειτουργική αποκατάσταση. Η προώθηση της ψυχοεκπαίδευσης, η μείωση του στίγματος και η βελτίωση της προσβασιμότητας σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων με ψυχικές διαταραχές.
Πηγές:
– Anderson, C. J., & Galinsky, A. D. (2006). Power, optimism, and risk-taking. European Journal of Social Psychology,
– Brosschot, J. F., Gerin, W., & Thayer, J. F. (2006). The perseverative cognition hypothesis: A review of worry, prolonged stress-related physiological activation, and health. Journal of Psychosomatic Research
– Στεφανής, Κ., Μαδιανός, Μ., & Χριστοδούλου, Γ. (1999). Ψυχιατρική. Αθήνα: Πασχαλίδης.
– Καραδήμου-Γερολύμπου, Σ. (2001). Το άγχος ως ψυχοκοινωνικό φαινόμενο. Εκδ. Ελληνικά Γράμματα.
Για περισσότερα Επιστημονικά άρθρα Ψυχολογίας μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://psychopedia.gr/
Για να ενημερώνεστε για όλα τα Επιμορφωτικά Σεμινάρια που αφορούν την Ψυχοπαθολογία και την Παιδοψυχολογία μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://www.seminars-psychopedia.gr/
Βιογραφικό Θεοδώρας Τσαντού
Η Θεοδώρα Τσαντού είναι ψυχολόγος, απόφοιτη του ΑΠΘ, και μεταπτυχιακή φοιτήτρια στην Κλινική Ψυχική Υγεία του τμήματος Ιατρικής. Ασχολείται ερευνητικά με τη διάρκεια αθεράπευτης ψύχωσης και διαθέτει εμπειρία σε κλινικά και κοινοτικά πλαίσια ψυχικής υγείας, εφήβων και ενηλίκων. Έχει συμμετάσχει σε συνέδρια, σεμινάρια και εθελοντικές δράσεις με επίκεντρο την ψυχική ενδυνάμωση.
