Η εξουθένωση (burnout) και η κατάθλιψη μπορεί να μοιάζουν και είναι σχετικά κοινές καταστάσεις. Υπολογίζεται ότι το 30% του εργατικού δυναμικού της Αυστραλίας αισθάνεται κάποιο επίπεδο εξουθένωσης, ενώ σχεδόν το 20% των Αυστραλών διαγιγνώσκεται με κατάθλιψη κάποια στιγμή στη ζωή τους.

Ποια είναι λοιπόν η διαφορά μεταξύ της εξουθένωσης και της κατάθλιψης;

Η εξουθένωση χαρακτηρίζεται από αδυναμία και η κατάθλιψη από απελπισία. Μπορεί να έχουν διαφορετικές αιτίες και πρέπει επίσης να αντιμετωπίζονται διαφορετικά.

Τι είναι το burnout;

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ορίζει την επαγγελματική εξουθένωση ως ένα «επαγγελματικό φαινόμενο» που προκύπτει από υπερβολικά απαιτητικές πιέσεις φόρτου εργασίας. Ενώ συνήθως συνδέεται με τον χώρο εργασίας, οι φροντιστές παιδιών ή ηλικιωμένοι γονείς με απαιτητικές ανάγκες κινδυνεύουν επίσης.

Πρόσφατη έρευνα αποκάλυψε ένα σύνολο συμπτωμάτων επαγγελματικής εξουθένωσης που καταγράφηκαν στο Μέτρο Εξουθένωσης του Σίδνεϊ ώστε να βοηθηθεί η αυτοδιάγνωση και οι κλινικοί ψυχολόγοι να αναλάβουν αξιολογήσεις.

Συγκεκριμένα η έρευνα περιλαμβάνει:

• εξάντληση ως το κύριο σύμπτωμα
• εγκεφαλική ομίχλη (κακή συγκέντρωση και μνήμη)
• δυσκολία να βρει ευχαρίστηση σε οτιδήποτε
• κοινωνική απόσυρση
• άστατη διάθεση (αίσθημα άγχους και ευερεθιστότητας)
• μειωμένη απόδοση στην εργασία (αυτό μπορεί να οφείλεται σε άλλα συμπτώματα όπως κόπωση).

Οι άνθρωποι μπορούν να αναπτύξουν μια φάση «burnout» μετά από έντονες εργασιακές απαιτήσεις για μόλις μία ή δύο εβδομάδες. Ένα στάδιο «εξουθένωσης» συνήθως ακολουθεί χρόνια αδιάκοπης εργασιακής πίεσης.

Τι είναι η κατάθλιψη;

Ένα καταθλιπτικό επεισόδιο περιλαμβάνει πτώση της αυτοεκτίμησης, αύξηση της αυτοκριτικής και αισθήματα απαξίωσης του εαυτού. Ωστόσο η κλινική κατάθλιψη απαιτεί διάγνωση και έχει ένα επιπλέον σύνολο συμπτωμάτων.

Η κλινικά διαγνωσθείσα κατάθλιψη μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τη διάθεση, πόσο καιρό διαρκεί και αν επανεμφανίζεται. Υπάρχουν δύο τύποι κλινικής κατάθλιψης:

Η μελαγχολική κατάθλιψη έχει γενετικά αίτια, με τα επεισόδια να προέρχονται σε μεγάλο βαθμό “από το μπλε”

Η μη μελαγχολική κατάθλιψη προκαλείται από περιβαλλοντικούς παράγοντες, που συχνά πυροδοτούνται από σημαντικά γεγονότα της ζωής που προκαλούν πτώση της αυτοεκτίμησης.

Όταν δημιουργήσαμε το μέτρο εξουθένωσης, συγκρίναμε τα συμπτώματα εξουθένωσης με αυτούς τους δύο τύπους κατάθλιψης.

Η εξουθένωση μοιράζεται ορισμένα χαρακτηριστικά με τη μελαγχολική κατάθλιψη, αλλά τείνουν να είναι γενικά συμπτώματα, όπως το αίσθημα απώλειας ευχαρίστησης, ενέργειας και δεξιοτήτων συγκέντρωσης.

Βρήκαμε ότι υπήρχαν περισσότερες ομοιότητες μεταξύ της επαγγελματικής εξουθένωσης και της μη μελαγχολικής (περιβαλλοντικής) κατάθλιψης. Αυτό περιελάμβανε έλλειψη κινήτρων και δυσκολίες στον ύπνο ή στην ευθυμία, ίσως αντικατοπτρίζοντας το γεγονός ότι και οι δύο έχουν περιβαλλοντικές αιτίες.

Αναζητώντας τη βασική αιτία

Οι διαφορές μεταξύ της επαγγελματικής εξουθένωσης και της κατάθλιψης γίνονται πιο σαφείς όταν δούμε γιατί συμβαίνουν.

Η προσωπικότητα μπαίνει στο παιχνίδι. Η δουλειά μας υποδηλώνει ότι ένα χαρακτηριστικό όπως η τελειομανία θέτει τους ανθρώπους σε πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο εξουθένωσης. Αλλά μπορεί να είναι λιγότερο πιθανό να πάθουν κατάθλιψη, καθώς τείνουν να αποφεύγουν τα στρεσογόνα γεγονότα και να κρατούν τα πράγματα υπό έλεγχο.

Τα άτομα με επαγγελματική εξουθένωση αισθάνονται γενικά κατακλυσμένα από απαιτήσεις ή προθεσμίες που δεν μπορούν να ανταποκριθούν, δημιουργώντας μια αίσθηση ανικανότητας.

Από την άλλη πλευρά, όσοι έχουν κατάθλιψη αναφέρουν μειωμένη αυτοεκτίμηση. Έτσι, αντί να είναι αβοήθητοι, αισθάνονται ότι αυτοί και το μέλλον τους είναι απελπιστικό.

Ωστόσο, δεν είναι ασυνήθιστο για κάποιον να βιώνει εξουθένωση και κατάθλιψη ταυτόχρονα. Για παράδειγμα, ένα αφεντικό μπορεί να θέσει υπερβολικές εργασιακές απαιτήσεις σε έναν υπάλληλο, θέτοντας τον σε κίνδυνο εξουθένωσης. Ταυτόχρονα, ο εργοδότης μπορεί επίσης να ταπεινώσει αυτόν τον εργαζόμενο και να συμβάλει σε ένα επεισόδιο μη μελαγχολικής κατάθλιψης.

Τρόποι Αντιμετώπισης

Μια κύρια στρατηγική για τη διαχείριση της επαγγελματικής εξουθένωσης είναι ο εντοπισμός των παραγόντων άγχους που συμβάλλουν. Για πολλούς ανθρώπους, αυτός είναι ο χώρος εργασίας. Το να κάνουμε ένα διάλειμμα, ακόμη και ένα σύντομο, ή να προγραμματίσουμε κάποιο ρεπό μπορεί να μας βοηθήσει.

Στην Αυστραλία οι πολίτες έχουν πλέον το δικαίωμα να αποσυνδεθούν, που σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να απαντούν σε τηλεφωνικές κλήσεις εργασίας ή email μετά το ωράριο. Ο καθορισμός ορίων μπορεί να βοηθήσει στον διαχωρισμό της οικιακής και επαγγελματικής ζωής.

Η εξουθένωση μπορεί επίσης να προκληθεί από παραβιασμένους εργασιακούς ρόλους, εργασιακή ανασφάλεια ή ανισότητα. Γενικότερα, μια δικτατορική οργανωτική δομή μπορεί να κάνει τους εργαζόμενους να αισθάνονται υποτιμημένοι. Στο χώρο εργασίας, περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως ο υπερβολικός θόρυβος, μπορούν να συμβάλουν. Η αντιμετώπιση αυτών των παραγόντων μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της εξουθένωσης.

Όσο για τη διαχείριση των συμπτωμάτων η έντονη άσκηση, ο διαλογισμός και η επίγνωση είναι αποτελεσματικοί τρόποι αντιμετώπισης του καθημερινού στρες.

Οι βαθύτεροι παράγοντες που συμβάλλουν, συμπεριλαμβανομένων χαρακτηριστικών όπως η τελειομανία, θα πρέπει να αντιμετωπίζονται από έναν εξειδικευμένο κλινικό ψυχολόγο.

Για τη μελαγχολική κατάθλιψη, οι κλινικοί γιατροί συστήνουν συχνά φαρμακευτική αγωγή. Για τη μη μελαγχολική κατάθλιψη, οι κλινικοί γιατροί θα βοηθήσουν στην αντιμετώπιση και διαχείριση των πυροδοτήσεων που είναι η βασική αιτία. Άλλοι θα ωφεληθούν από τα αντικαταθλιπτικά ή την επίσημη ψυχοθεραπεία.

Ενώ μπορεί να συμβεί λανθασμένη διάγνωση μεταξύ κατάθλιψης και εξουθένωσης, η επαγγελματική εξουθένωση μπορεί να μιμηθεί άλλες ιατρικές καταστάσεις όπως η αναιμία ή ο υποθυρεοειδισμός.

Για τη σωστή διάγνωση, είναι καλύτερο να μιλήσουμε με τον γιατρό ή τον κλινικό μας γιατρό, ο οποίος θα πρέπει να επιδιώξει να αποκτήσει μια αίσθηση της «ολικής εικόνας». Μόνο τότε, αφού επιβεβαιωθεί η διάγνωση της επαγγελματικής εξουθένωσης και έχουν αποκλειστεί άλλες πιθανές αιτίες, θα πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή αποτελεσματικές στρατηγικές υποστήριξης.

Για περισσότερα Επιστημονικά άρθρα Ψυχολογίας μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://psychopedia.gr/

Για να ενημερώνεστε για όλα τα Επιμορφωτικά Σεμινάρια που αφορούν την Ψυχοπαθολογία και την Παιδοψυχολογία μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://www.seminars-psychopedia.gr/

Πηγή: https://theconversation.com