Toυ Joseph Sacks, LCSW
Το άγχος είναι μια από τις πιο κοινές διαταραχές στα παιδιά, που επηρεάζει πάνω από το 10 τοις εκατό των ατόμων κάτω των 18 ετών. Δυστυχώς, μπορεί να αφαιρέσει από ένα παιδί την ευτυχία που χρειάζεται τόσο πολύ.
Πώς λειτουργεί
Συχνά το άγχος στα παιδιά δημιουργείται όταν ένα παιδί, λόγω ορισμένων στρεσογόνων παραγόντων στη ζωή του, αναπτύσσει αισθήματα ντροπής και βρίσκεται σε κατάσταση χαμηλής αυτοεκτίμησης. Αυτά τα συναισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης οδηγούν σε άγχος με διάφορους τρόπους. Μπορεί να οδηγήσει μερικά παιδιά προς την τελειομανία, όπου το παιδί αισθάνεται άσχημα για τον εαυτό του και προσπαθεί να λυτρωθεί από αυτά τα συναισθήματα δημιουργώντας αυτοεπιβαλλόμενη πίεση να είναι πολύ καλό, να έχει εκπληκτική απόδοση ή σχεδόν τέλεια απόδοση.
O ψυχολογικός μηχανισμός
«Το να νιώθω τόσο άσχημα για τον εαυτό μου είναι ανυπόφορο και νιώθω ανήμπορος να το διορθώσω. Τι μπορώ να κάνω ενεργά για να το διορθώσω; Ξέρω, θα είμαι τόσο καλό παιδί, θα δουλέψω πολύ σκληρά για να καταφέρω καταπληκτικά πράγματα και μετά θα είμαι τόσο ολοκληρωμένος που θα είμαι τόσο περήφανος που αυτόματα και αναγκαστικά θα νιώθω υπέροχα με τον εαυτό μου! Σίγουρα δεν θα νιώθω πια άσχημα ή ντροπή». Σε αυτές τις γραμμές βρίσκουμε τη γένεση της τελειομανίας. Το πρόβλημα είναι ότι μια τέτοια στρατηγική δεν μπορεί ποτέ να λειτουργήσει, γιατί τα αντικειμενικά εξωτερικά επιτεύγματα, όσο μεγάλα κι αν είναι, δεν μπορούν να εκτονώσουν την αιτία της χαμηλής αυτοεκτίμησής του. Τόσο συχνά, ακόμη και αφού έχει καταφέρει πολλά, το παιδί εξακολουθεί να αισθάνεται άσχημα και στη συνέχεια αποφασίζει να αγωνιστεί ακόμη περισσότερο προς την τελειότητα. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει μεγάλο άγχος γιατί τελικά, η συνεπής, τέλεια απόδοση είναι αδύνατη και το παιδί αναπόφευκτα σχεδόν πάντα υπολείπεται των επιθυμητών του στόχων, δημιουργώντας μεγάλο φόβο αποτυχίας.
Επιπλέον, η εξιδανίκευση της τέλειας απόδοσης τον οδηγεί να κρίνει πολύ σκληρά τον εαυτό του όταν είναι ατελής, δημιουργώντας πολλή ντροπή και άγχος για τον εγκλωβισμό σε μια κατάσταση χαμηλής αυτοεκτίμησης. Αυτή η κατηγορία παιδιών μπορεί δυστυχώς να έχουν επικριθεί από ανθρώπους στη ζωή τους και νιώθουν ότι πρέπει να τα βγάλουν όλα τέλεια και να πετύχουν καταπληκτικά πράγματα για να ξεφύγουν από κάθε πιθανή κριτική. Αυτή η πίεση προκαλεί άγχος.
Ο φόβος της επίπληξης (κριτικής)
Μια άλλη κοινή αιτία άγχους είναι ο φόβος των επιπλήξεων και η αποδοκιμασία των ενηλίκων στη ζωή ενός παιδιού. Τα παιδιά αισθάνονται πολύ μικρά και αδύναμα σε σύγκριση με τους ενήλικες και “τσακίζονται” και “μαραίνονται” ψυχολογικά υπό τον φόβο των επιπλήξεων, της αποδοκιμασίας και της κριτικής. Μερικά παιδιά ανησυχούν συνεχώς μήπως δεν αξίζουν αρκετή έγκριση και αποφεύγουν την επίπληξη, και αυτό δημιουργεί σημαντικό άγχος. Νιώθουν πίεση ότι δεν είναι καλά όπως είναι τώρα, και πρέπει συνεχώς να μετρούν ως αξία.
Μερικές φορές τα παιδιά μαθαίνουν να είναι ανήσυχα με το παράδειγμα, σημαντικοί άνθρωποι στη ζωή τους εκδηλώνουν άγχος κάτω από στρες και μαθαίνουν να κάνουν το ίδιο, σκεπτόμενοι: «Αγχώνονται όταν συμβαίνουν τέτοια πράγματα, υποθέτω ότι θα έπρεπε να αγχώνομαι κι εγώ!» Τα ανήσυχα παιδιά συχνά επιδίδονται σε κάτι που ονομάζεται καταστροφολογία, όπου οι φόβοι τους ξεφεύγουν από τον έλεγχο, «Ω, όχι, αυτό θα συμβεί και μετά θα οδηγήσει σε αυτό, και μετά αυτό και όλα θα καταρρεύσουν και θα είναι τρομερά! ”
Eνημερωθείτε για το ΝΕΟ Πιστοποιημένο Επιμορφωτικό Πρόγραμμα με θέμα: Εφαρμοσμένη Παιγνιοθεραπεία – Κλινικές παρεμβάσεις στα παιδιά και την οικογένεια.
Πιστοποιημένο Πρόγραμμα κατά το πρότυπο QTL της ACTA – Τεχνοβλαστός Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Έναρξη: Κυριακή 16 Φεβρουαρίου 2025
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://psychopedia.gr/pistopoiimeno-epimorfotiko-programma-efarmosmeni-paigniotherapeia-klinikes-paremvaseis-sta-paidia-kai-tin-oikogeneia-2/
Πώς λειτουργεί το Play Therapy για το άγχος
Στην αίθουσα παιχνιδιών, δεν λέω στο παιδί τι να κάνει, παίρνει πλήρως όλες τις αποφάσεις του και το ακολουθώ, δείχνοντας μεγάλο σεβασμό και επικύρωση για όλα τα εκφρασμένα συναισθήματα, επιθυμίες, αποφάσεις και ανάγκες του. Αυτό δίνει στο παιδί μια συναρπαστική αίσθηση ελέγχου πάνω στη ζωή και το πεπρωμένο του, οδηγώντας το να σκεφτεί: «Δεν χρειάζεται να αγχώνομαι ότι τα πράγματα δεν θα πάνε καλά. Έχω τη δύναμη να κάνω τα πράγματα να πάνε όπως θέλω και χρειάζομαι, να κάνω τα πράγματα να πάνε καλά!». Με αυτόν τον τρόπο, το άγχος του/της μειώνεται αμέσως.
Επιπλέον, επιδεικνύω για το παιδί στο Playroom και στάση πλήρους αποδοχής, επικύρωσης και μη αξιολόγησης. Με άλλα λόγια, ό,τι κι αν κάνει το παιδί, δεν το κρίνω ούτε το αξιολογώ, απλώς αντικατοπτρίζω μια καθαρή αποδοχή του πώς επιλέγει να δημιουργήσει τη δική του εμπειρία. Αυτό οδηγεί το παιδί να σκεφτεί: «Τα πράγματα που κάνω είναι εντάξει, είμαι καλά όπως είμαι».
Όλα αυτά επιτυγχάνονται μέσω της αποτελεσματικής τεχνικής Play Therapy για το άγχος που ονομάζεται παρακολούθηση, όπου, όπως ένας παρουσιαστής που περιγράφει ένα παιχνίδι, αντανακλώ στο παιδί λεκτικά κάθε συναίσθημα ή επιθυμία που εκφράστηκε, απόφαση που ελήφθη ή επίτευγμα που κέρδισε.
Για παράδειγμα, όταν ένα παιδί παίρνει ένα παιχνίδι για να το εξετάσει, να το έχει προσωρινά και να σκέφτεται πώς θα παίξει με αυτό, αυτό είναι σημαντική υπόθεση για αυτό στον κόσμο του! Ως εκ τούτου, αναλογίζομαι και με ενθουσιασμό, “Ω, τώρα το έχεις αυτό!” Αυτή η άμεση, συναισθηματικά φορτισμένη δήλωση δείχνει στο παιδί που γιορτάζω μαζί του το μεγάλο του επίτευγμα να πραγματοποιήσει και να τιμήσει τη δική του επιθυμία, να ελέγξει τη μοίρα του, να εφαρμόσει το δικό του σχέδιο για να ενδυναμώσει τον εαυτό του! Αυτή η παρακολούθηση γίνεται συνεχώς για κάθε ενέργεια και ο χαρακτήρας της λεκτικής έκφρασης που κάνω είναι προσωπικά προσαρμοσμένος ώστε να ταιριάζει απόλυτα σε κάθε κίνηση και απόφαση που παίρνει. Με τον καιρό κάνει θαύματα για την οικοδόμηση της αυτοεκτίμησης, γιατί η παρακολούθηση του δίνει μια ευκαιρία χωρίς κριτική και αξιολόγηση να δει τον εαυτό του με θετικό πρίσμα. Αποκτώντας μια απλή επίγνωση της μοναδικότητας και της ιδιαίτερης αξίας κάθε μεμονωμένης πτυχής του εαυτού του καθώς αναπτύσσεται στο playroom, το φυσικό αποτέλεσμα είναι το συμπέρασμα ότι «τα πάω πολύ καλά όπως είμαι. Κάνω καλά πράγματα, δεν χρειάζεται να ανησυχώ, όλα θα πάνε καλά!».
Μια φορά ένα 7χρονο κορίτσι ήταν στο Playroom και ένα παιχνίδι έσπασε
Δεν προσπάθησα να τη βοηθήσω ή να την ελέγξω, την άφησα να αποφασίσει τι ήθελε να κάνει, δηλαδή να προσπαθήσει να το διορθώσει. Στη συνέχεια, της ξανασκέφτηκα μια περιγραφή κάθε βήματος στις προσπάθειές της να το διορθώσει χωρίς να κρίνω ή να αξιολογήσω. Τελικά κατάφερε να το διορθώσει και αναφώνησε περήφανα: «Ξέρω πώς να διορθώσω τα πράγματα!» Αυτή ήταν η δημιουργία αληθινής αυτοεκτίμησης ακριβώς εκεί! Η πραγματική αυτοεκτίμηση είναι η εκτίμηση που πρέπει να πηγάζει από τον εαυτό και όχι από τον άλλο. Αν επαινέσω και αξιολογήσω ένα παιδί, θα κερδίσει μια ανθυγιεινή εκτίμηση για τον άλλον. Ο στόχος της παρακολούθησης είναι να κάνει το παιδί να αξιολογήσει τον εαυτό του, κάτι που δημιουργεί αληθινή αυτοεκτίμηση.
Επίπληξη, κριτική και αποδοκιμασία, εκτός από περίπτωση κινδύνου, είναι πρακτικά ανύπαρκτα στο Playroom
Αυτό κάνει το παιδί να αποκτήσει τη συνήθεια να το σέβονται απόλυτα, να το τιμούν, να το αποδέχονται και να το επιδοκιμάζουν, ώστε να εξισορροπηθούν σε μεγάλο βαθμό οι αρνητικές συνέπειες τυχόν επίπληξης που μπορεί να έχει λάβει στο παρελθόν. Αυτό μειώνει πολύ τον φόβο και το άγχος του σχετικά με τις επιπλήξεις. Επιπλέον συνηθίζει το παιδί τόσο να του φέρονται καλά που αρχίζει να απαιτεί από τους άλλους να του συμπεριφέρονται το ίδιο εκτός της συνεδρίας. Κάποτε είχα ένα 8χρονο που είπε στον πατέρα του: «Μη μου μιλάς έτσι, πρέπει να παίζεις μαζί μου σαν τον Τζόζεφ!» Ο πατέρας στο ενεργητικό του πήρε την υπόδειξη και έκανε αλλαγές προς όφελος του γιου του. Κατά 99%, ανεξάρτητα από το τι κάνει το παιδί στο Playroom, είτε είναι αποτυχημένο σε κάτι, είτε σπάει κατά λάθος ένα παιχνίδι, πετάει κάτι ή χύνει μπογιά στον τοίχο, η αντίδρασή μου είναι πολύ χαλαρή και χωρίς άγχος. Επομένως, μαθαίνει το μεγάλο παράδειγμα, ότι πολλά διαφορετικά πράγματα μπορεί να συμβούν στη ζωή, αλλά δεν χρειάζεται να αγχώνεστε, σχεδόν όλα είναι πραγματικά εντάξει! Μια φορά ένα κοριτσάκι 4 ετών ήταν στο αυτοκίνητο στο δρόμο για τη συνεδρία μας, και συμπεριφέρθηκε λίγο άσχημα και η μητέρα της είπε, “Γεια σου, καλύτερα να συμπεριφερθείς αλλιώς θα το πω στον Τζόζεφ!” Εκείνη απάντησε: «Ω, Τζόζεφ, μην ανησυχείς για αυτόν, δεν θα θυμώσει, του αρέσω!» Είχε αναπτύξει πραγματικά τη σιγουριά ότι από εμένα δεν θα είχε κανένα πρόβλημα, μόνο καλά πράγματα. Αυτό μειώνει επίσης την καταστροφολογία, καθώς το παιδί μαθαίνει από την αίθουσα παιχνιδιών ότι τα πράγματα γενικά έχουν θετικό τέλος.
Η Παιγνιοθεραπεία όχι μόνο μειώνει το άγχος, αλλά επιλύει πλήρως προβλήματα συμπεριφοράς όπως εκρήξεις, θυμό και ανυπακοή, μειώνει τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ και ακόμη και την κατάθλιψη και δημιουργεί μια υπέροχη σχέση γονέα-παιδιού!
Για περισσότερα Επιστημονικά άρθρα Ψυχολογίας μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://psychopedia.gr/
Για να ενημερώνεστε για όλα τα Επιμορφωτικά Σεμινάρια που αφορούν την Ψυχοπαθολογία και την Παιδοψυχολογία μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://www.seminars-psychopedia.gr/
Πηγή: www.tribecaplaytherapy.com
