Της Ελένης Γιουμίδου, Ψυχολόγου, Εξειδίκευση στη Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία

Η κατάθλιψη αναφέρεται στην ψυχολογική εκείνη κατάσταση η οποία επηρεάζει  τη διάθεση του ατόμου και προσδιορίζει τον τρόπο ζωής του αλλά και την αντίληψη του εαυτού, του κόσμου  και του μέλλοντος. Τα άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη συχνά εκφράζουν  αίσθημα θλίψης, αίσθηση εσωτερικού κενού, αίσθηση εξάντλησης (burn-out), υπερκόπωση,  εσωτερική ανησυχία,  διαταραχές σκέψης και ύπνου. Οι καταθλιπτικές διαταραχές συνοδεύονται επίσης από επίμονες σωματικές ενοχλήσεις, όπως για παράδειγμα πόνους στο στομάχι και το έντερο, πονοκεφάλους, πόνους στην κοιλιά ή πόνους στην πλάτη.

Σε ορισμένους ασθενείς τα συμπτώματα αυτά μπορεί να διαρκούν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το αίσθημα αναξιότητας είναι κάτι που κυριαρχεί ενώ παράλληλα επηρεάζεται και η αυτοεκτίμησή του καθώς το άτομο είναι ανίκανο να εκτιμήσει ρεαλιστικά την απόδοσή του. Οι αρνητικές σκέψεις που κάνουν οι άνθρωποι που πάσχουν από κατάθλιψη, τυπικά περιλαμβάνουν θέματα όπως αυτοκριτική και αυτομομφή, αρνητική ερμηνεία των γεγονότων αλλά και αρνητικές προσμονές για το μέλλον. Τα συναισθήματα, οι σκέψεις και οι πράξεις βρίσκονται σε διαρκή αλληλεπίδραση και επηρεάζουν τις σωματικές τους λειτουργίες.

Που οφείλεται η κατάθλιψη;

H κατάθλιψη σπανία οφείλεται σε μία και μοναδική αιτία. Συνήθως απαιτείται η ύπαρξη πολλών παραγόντων οι οποίοι μαζί με κάποια ενδογενή προδιάθεση οδηγούν στην εμφάνισή της. Μια έντονη συναισθηματική επιβάρυνση, όπως η    φυσική απώλεια (ο θάνατος κάποιου αγαπημένου προσώπου) ή η συμβολική (απώλεια αυτοεκτίμησης) ακόμη και η χρόνια καταπόνηση μπορούν να αποτελέσουν αιτίες για την εμφάνιση μιας καταθλιπτικής διαταραχής.

Επίσης οι οικογενειακές σχέσεις που δεν χαρακτηρίζονται από εγγύτητα και συναισθηματική στήριξη είναι  πιθανόν να αποτελέσουν προγνωστικό παράγοντα για την εμφάνιση της κατάθλιψης. Oι γονείς συνήθως είναι ελεγκτικοί και αυταρχικοί ενώ συμπεριφέρονται με τρόπο τέτοιο που ασκούν εξαναγκαστικά έλεγχο στους στόχους και τις σχέσεις των παιδιών τους. Έτσι  αποθαρρύνουν την ελεύθερη έκφραση των συναισθημάτων και την συμμετοχή των παιδιών  στη λήψη αποφάσεων.  Ενθαρρύνονται  αισθήματα  ανημποριάς και ανεπάρκειας στο παιδί ενώ παράλληλα η παθητικότητα και η έλλειψη αυθόρμητης επικοινωνίας εκ μέρους του παιδιού μπορεί να διαιωνίσει αυτή την ελεγκτική στάση των γονέων. Τα πρότυπα επικοινωνίας στην οικογένεια περιλαμβάνουν έλλειψη αυθορμητισμού, αναποτελεσματική επίλυση των συγκρούσεων και υψηλά επίπεδα κριτικής και γονεϊκής υπερεμπλοκής που εναλλάσσεται με απόρριψη.

Τρόποι αντιμετώπισης και θεραπεία.

Για την αποτελεσματική θεραπεία της καταθλιπτικής διαταραχής  είναι αναγκαία μία ολιστική προσέγγιση όπου θα εφαρμόζονται συνδυαστικά διάφορες προσεγγίσεις ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ατόμου. Στόχος στη θεραπεία είναι η επάναφορά του ασθενή στα αρχικά στάδια λειτουργικότητάς του. Παράλληλα με τη φαρμακευτική αγωγή ακολουθούνται ατομικές και ομαδικές θεραπείες, ενώ ανάλογα με τα συμπτώματα εφαρμόζονται επίσης μέθοδοι σωματικής και δημιουργικής θεραπείας, χαλάρωσης και αντιμετώπισης του άγχους  σε διάφορους συνδυασμούς.

Η θεραπεία της κατάθλιψης πρέπει να περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία, σκοπός της οποίας είναι η αλλαγή του τρόπου με τον οποίο διαχειρίζεται κανείς το άγχος, η αύξηση της αυτοεκτίμησης και η κατάλληλη επεξεργασία των προσωπικών στρεσογόνων εμπεριριών. Οι θεραπείες μειώνουν επιπλέον κατά πολύ τον κίνδυνο υποτροπής. Στο επίκεντρο των σύγχρονων μεθόδων θεραπείας δεν βρίσκεται η διερεύνηση παλιών συγκρούσεων και αιτιών και η ενασχόληση με το υποσυνείδητο, αλλά η εύρεση λύσεων και η κινητοποίηση πόρων.

Τα συναισθήματα, οι σκέψεις και οι συμπεριφορές αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, επηρεάζοντας τις σωματικές μας λειτουργίες. Η χαμηλή διάθεση για παράδειγμα εντείνεται από αρνητικές σκέψεις. Η κοινωνική απόσυρση, που αποτελεί συχνά φυσικό επακόλουθο της πεσμένης διάθεσης, επιτείνει με τη σειρά της τις δυσλειτουργικές σκέψεις και τα αρνητικά συναισθήματα. Η δημιουργία νέου άγχους ως αποτέλεσμα των παραπάνω εγκλωβίζει τον καταθλιπτικό σε έναν φαύλο κύκλο από τον οποίο αδυνατεί να ξεφύγει. Η ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση δίνει στον ασθενή τη δυνατότητα να σπάσει αυτόν τον κύκλο. Συχνά είναι σημαντικό να ξεκινήσει ο ασθενής δραστηριότητες που θα βελτιώσουν τη διάθεσή του. Αυτό είναι κάτι που δύσκολα θα έκανε από μόνος του. Επιπλέον, είναι αναγκαίο να κατανοήσει κανείς τον τρόπο με τον οποίο στην κατάθλιψη συγκεκριμένες καταστάσεις δημιουργούν σχεδόν αυτόματα συγκεκριμένα αρνητικά συναισθήματα. Ο τυπικός τρόπος σκέψης ενός καταθλιπτικού ασθενή είναι μονόπλευρος και διαστρεβλωμένος. Η κατάθλιψη τον αναγκάζει να βλέπει να πάντα γύρω του μέσα από ένα ζευγάρι γυαλιά που είναι επικαλλυμένα ……… Η ψυχοθεραπεία τον βοηθά να βγάλει σιγά σιγά αυτά τα γυαλιά.

Eνημερωθείτε για το ΝΕΟ Ασύγχρονο Σεμινάριο από το Κέντρο Δια Βίου Μάθησης Psychopedia με θέμα: Κατάθλιψη και Σύγχρονη Θεραπεία”, το οποίο έχετε τη δυνατότητα να το παρακολουθήσετε ασύγχρονα (αποστολή βιντεοσκοπημένης της εισήγησης στο email σας).

Σε ποιους απευθύνεται: Σε όσους ενδιαφέρονται να μάθουν για τις υποκατηγορίες της Κατάθλιψης καθώς και για τις σύγχρονες θεραπευτικές παρεμβάσεις.

Τρόπος Παρακολούθησης: Αποστολή του βιντεοσκοπημένου υλικού της εισήγησης στο email σας, με επιπλέον ηλεκτρονικό υλικό σημειώσεων σε μορφή pdf.

Για περισσότερες πληροροφίες μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ: https://psychopedia.gr/neo-asygchrono-seminario-katathlipsi-kai-sygchroni-therapeia/

Σύντομο Βιογραφικό Γιουμίδου Ελένης

H Γιουμίδου Ελένη είναι απόφοιτη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στο τμήμα Ψυχολογίας. Από το 2014 εξειδικεύεται στη Γνωστική Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεια. Το τρέχον χρονικό διάστημα παρέχει τις υπηρεσίες της ιδιωτικά σε ενήλικες σε ατομικό επίπεδο στην περιοχή της Κατερίνης. Ειδικεύεται σε θέματα όπως οι κρίσεις πανικού, η κατάθλιψη, οι φοβίες, η διαχείριση άγχους, η κακοποίηση γυναικών, οι διαπροσωπικές σχέσεις και οι διαταραχές προσωπικότητας.