Tης Βιολέττας Συκάρη Ψυχολόγου, Μ& in Mental Ηealth, Γνωστική Αναλυτική Ψυχοθεραπεία
Ενοχές: Ένα συναίσθημα φυσιολογικό και πολλές φορές κινητήριο αφού προσπαθεί να μας προστατέψει από το να πληγώσουμε άλλους ανθρώπους ή να προβούμε σε πράξεις που δεν θα έπρεπε ή δεν μας χαρακτηρίζουν.
Υπάρχουν, ωστόσο, άτομα που βιώνουν αυτό το συναίσθημα για κάθε τους πράξη, συνεχώς και καθημερινά: είναι οι λεγόμενοι ενοχικοί τύποι.
Συνήθως τα άτομα αυτά λόγω χαμηλής αυτοεκτίμησης αλλά και αυτοπεποίθησης είναι μαθημένα να αναλαμβάνουν πολλές υποχρεώσεις αλλά και όλες τις ευθύνες που αυτές οι υποχρεώσεις συνεπάγονται. Το αποτέλεσμα είναι να μην φέρνουν εις πέρας τις υποχρεώσεις τους, λόγω φόρτου εργασίας, και έτσι να νιώθουν ακόμη περισσότερες ενοχές. Οδηγούνται, λοιπόν, σε ένα φαύλο κύκλο που ενισχύει τα ενοχικά συναισθήματα.
Από την άλλη μεριά, οι ενοχικοί τύποι μπορεί να είναι απολύτως ανενεργοί. Δεν αναλαμβάνουν καθόλου ευθύνες καθώς φοβούνται τις ενοχές που θα νιώσουν επειδή δεν τα κατάφεραν. Και σε αυτή την περίπτωση η καθημερινότητα γίνεται δυσλειτουργική αφού το άτομο δεν είναι σε θέση να αναλάβει τις ευθύνες του.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, που οι ενοχές μας καταβάλουν, και καθιστούν δυσλειτουργική την καθημερινότητα μας είναι το σημείο που πρέπει να τις αναγνωρίσουμε και να τις διαχειριστούμε.
Πώς, όμως, γινόμαστε ενοχικοί;
Οι ενοχές συνήθως ξεκινούν από μικρότερες ηλικίες όπου οι γονείς συνήθιζαν να έχουν υπερβολικές απαιτήσεις από το παιδί το οποίο όταν δεν ήταν ικανό να ανταπεξέλθει, ένιωθε ενοχές, γιατί απογοήτευσε τους γονείς του. Η ασυνείδητη δημιουργία ενοχών από τους γονείς, με διαφόρους τρόπους, είναι ένας τρόπος χειρισμού αλλά και ελέγχου προς το παιδί. Συνήθως, ο τρόπος αυτός ακολουθεί τα άτομα και στην ενήλικη ζωή.
Τι μπορούμε να κάνουμε για αυτό;
Η αντιμετώπιση τους εξαρτάται από το πόσο το άτομο αναγνωρίζει το ότι δυσλειτουργεί λόγω των ενοχών. Αφού αναγνωριστούν, το άτομο πρέπει να είναι σε θέση να τις αποδεχτεί. Τέλος, ο καθένας πρέπει να αναλάβει την ευθύνη του και στην συνέχεια να ελέγξει συνειδητά τις ενοχές του στην εκάστοτε κατάσταση. Χρειάζεται επικοινωνία με τον εαυτό και το κάθε άτομο μπορεί να το κάνει διαφορετικά.
Ένας βοηθητικός τρόπος είναι να μάθει κανείς να λέει όχι. Δεν είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε τα πάντα, ενώ η άρνηση μπορεί να μας βοηθήσει να αποφύγουμε τα συναισθήματα που μας βαραίνουν.
Επίσης, πρέπει να μπορούμε να δώσουμε στον εαυτό μας το δικαίωμα να κάνει λάθη. Είμαστε «κατασκευασμένοι» και για να αποτυγχάνουμε αρκεί να το σεβαστούμε και να το συνειδητοποιήσουμε. Εξάλλου, η αποτυχία είναι ένα μικρό κομμάτι της ζωής μας που απλά δεν λειτούργησε σωστά. Δεν σημαίνει ότι δεν είμαστε ικανοί ως άτομα.
Ακόμη, πρέπει να μπορούμε να αφουγκραστούμε τις ενοχές μας. Πολλές φορές πίσω από αυτές μπορεί να κρύβονται άλλες δυσκολίες μας. Είναι χρήσιμο να ψάξουμε τι εξυπηρετούν και από τι μας προστατεύουν.
Μήπως συνδέουμε την ενοχή με μια ένδειξη ενδιαφέροντος προς τους άλλους; Το να μην νιώθουμε ενοχή για κάτι ή κάποιον δεν σημαίνει πως δεν ενδιαφερόμαστε αλλά ότι έχουμε επιλέξει να ζούμε με τον δικό μας ηθικό κώδικα και όχι με αυτόν που μας επιβάλλουν.
Τέλος, μπορούμε να εκφράσουμε τόσο τις ανάγκες μας όσο και αυτά που μας βαραίνουν σε άλλους ανθρώπους και να τους παροτρύνουμε να κάνουν το ίδιο. Κάτι τέτοιο θα μας βοηθήσει να χειριστούμε καλύτερα την κατάσταση.
Αν δεν μπορούμε μόνοι μας να αντιμετωπίσουμε όσα μας δυσκολεύουν μπορούμε να ζητήσουμε την βοήθεια ενός κατάλληλα καταρτισμένου ειδικού Ψυχικής υγείας. Το να ζητάμε βοήθεια δε σημαίνει ότι παραδεχόμαστε ότι είμαστε αδύναμοι και ανίκανοι να κάνουμε καλά τον εαυτό μας. Αντίθετα σημαίνει ότι πιστεύουμε στον εαυτό μας και επιθυμούμε πραγματικά να γίνουμε καλά.
Ακόμη και αν έχουμε προσπαθήσει να ζητήσουμε βοήθεια και δεν έχουμε δει γρήγορα αποτελέσματα χρειάζεται να έχουμε υπομονή. Όσο διάστημα έχουμε αφήσει να πονάμε θέλει τον κατάλληλο χρόνο να επουλωθεί.
Ας σταματήσουμε να σκεφτόμαστε τον κόπο της διαδικασίας και ας συνειδητοποιήσουμε ότι: ΑΞΙΖΟΥΜΕ ΚΑΙ ΕΜΕΙΣ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΑΛΑ!
Επικοινωνήστε μαζί μας μέσω τηλεφώνου ή email ώστε να μιλήσετε με τον Κατάλληλα Εξειδικευμένο Ψυχολόγο και να ορίσετε ένα ραντεβού αξιολόγησης με βάση τις ανάγκες σας.
Mπορείτε να μας καλέσετε στα τηλ. 210-6983155, 6934650265 info@psychopedia.gr
Σύντομο Βιογραφικό Βιολέττας Συκάρη
Απόφοιτη του τμήματος Ψυχολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών. Κάτοχος Μεταπτυχιακού Ψυχικής Υγείας από το πανεπιστήμιο King’s του Λονδίνου. Επίσης, είναι εκπαιδευόμενη στη Γνωστική Αναλυτική Ψυχοθεραπεία. Έχει ολοκληρώσει μια πρακτική άσκηση στον τομέα 18 άνω για την απεξάρτηση από το αλκοόλ και μια δεύτερη στον Ξενώνα SOS Eliza για κακοποιημένα, παραμελημένα παιδιά όπου και εργάστηκε εθελοντικά, ενώ η τρίτη πρακτική της άσκηση ολοκληρώθηκε στο νοσοκομείο “Ευαγγελισμός”.
Έχει εργαστεί σε δημόσια Γυμνάσια – Λύκεια ως ψυχολόγος ενώ τώρα εργάζεται σε Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων και ταυτόχρονα διαθέτει ιδιωτικό γραφείο και διοργανώνει βιωματικά σεμινάρια προσωπικής ανάπτυξης για ενήλικες. Τομείς εξειδίκευσης: διαταραχές άγχους, σχέσεις, αυτοεκτίμηση, τρίτη ηλικία.
