Η Συστημική θεραπεία προέρχεται κυρίως από την Οικογενειακή θεραπεία. Βασικό χαρακτηριστικό είναι η σχέση: η διαδικασία της αλληλεπίδρασης μεταξύ των ανθρώπων και όχι τόσο η παρατήρηση του απομονωμένου ατόμου.

Ο Αυστριακός βιολόγος και φιλόσοφος Ludwind Von Bertalanffy που διατύπωσε τη Γενική Θεωρία Συστημάτων το 1968. Χρησιμοποίησε την έννοια του συστήματος ως «ένα δίκτυο στοιχείων σε αλληλεπίδραση». Αργότερα το εφάρμοσε στο θεραπευτικό πλαίσιο μέχρι που έγινε το κυρίαρχο μοντέλο στην έρευνα για οικογένειες και σχέσεις.

Οι συστημικοί ψυχολόγοι υιοθετούν την ακόλουθη γενική ιδέα. Ένα σύστημα, όποιο κι αν είναι αυτό – οικογένεια, ζευγάρι ή κοινωνικό – περιλαμβάνει ένα ή περισσότερα στοιχεία συνδεδεμένα μεταξύ τους με τέτοιο τρόπο ώστε μια αλλαγή στην κατάσταση να ακολουθεί μια άλλη αλλαγή συστήματος. Αυτό δίνει τη δυνατότητα στους ερευνητές να δουν θεμελιώδεις πτυχές της ατομικής παθολογίας οποιουδήποτε μέλους του συστήματος.

Βασικές Αρχές της Συστημικής Ψυχοθεραπείας

• Τα ψυχολογικά προβλήματα πρέπει να γίνονται αντιληπτά μέσα στα κοινωνικά και πολιτικά τους συμφραζόμενα.
• Η αλληλεπίδραση βρίσκεται στο επίκεντρο όλων των ψυχολογικών αναζητήσεων και της ψυχοθεραπευτικής πρακτικής. Η πληροφορία έχει επικοινωνιακό χαρακτήρα τον οποίο διευκολύνουν οι σχέσεις και αλληλεπιδράσεις που συμβαίνουν ανάμεσα στα μέρη των συστημάτων.
• Οι σχέσεις μεταξύ ανθρώπων καθορίζονται από πεποιθήσεις και συμπεριφορές.
• Το σύμπτωμα διατηρείται μέσα από μορφές συμπεριφοράς που επαναλαμβάνονται, όντας οργανωμένες μέσα σ’ ένα προβληματικό κοινωνικό σύστημα.
• Ο ψυχοθεραπευτής δεν ενδιαφέρεται πια τόσο για το ‘γιατί’ οι άνθρωποι συμπεριφέρονται όπως συμπεριφέρονται (αιτία), αλλά για το ‘πώς’ συμπεριφέρονται (δηλ. για την διαδικασία) και ‘τι συνέπειες’ έχει η συμπεριφορά τους στις σχέσεις τους με τους άλλους ανθρώπους.
• Προβλήματα μπορεί να εμφανιστούν σε συγκεκριμένα εξελικτικά στάδια στα οποία βρίσκονται τα άτομα ή οι οικογένειες. Μπορεί επίσης να προκύψουν όταν οι άνθρωποι αρνούνται την ‘πραγματικότητα’.
• Τα προβλήματα που παρουσιάζονται στους συμβούλους γενικά εκφράζονται μέσα από την γλώσσα κατά τη διάρκεια συζήτησης. Η συστημική θεωρία έχει συμβάλει σημαντικά στην κατανόηση του ρόλου της γλώσσας κατά τη θεραπευτική διαδικασία.
• Όπως και στα περισσότερα μοντέλα ψυχοθεραπείας, ο συστημικός ψυχοθεραπευτής προσπαθεί να είναι ακροατής με ενσυναίσθηση. Η ψυχοθεραπεία και η συμβουλευτική είναι δραστηριότητες κατά τις οποίες ψυχοθεραπευτής και πελάτης είναι πάνω απ’ όλα συνεργάτες.

Η συστημική ψυχοθεραπεία χρησιμοποιεί διάφορες τεχνικές για να βοηθήσει τους ασθενείς να αντιμετωπίσουν συγκρούσεις, τραύματα ή άλλα συμπτώματα ψυχικής υγείας ή διαταραχών κατάχρησης ουσιών. Μερικές από τις πιο κοινές τεχνικές περιλαμβάνουν την κυκλική αμφισβήτηση, την εννοιολόγηση και την αναπλαισίωση.

1. Κυκλικές Ερωτήσεις: Αυτή τεχνική έχει ως στόχο να κάνει τους συμμετέχοντες να σκεφτούν διάφορα θέματα που συζητούνται σχεσιακά, ενώ παράλληλα τους καλεί να εστιάσουν ξανά τις σκέψεις τους με τρόπο που τους επιτρέπει να συζητήσουν πραγματικά το θέμα. Αυτό χρησιμοποιείται συχνά στην οικογενειακή θεραπεία για να συζητήσουν τα μέλη ζητήματα που μπορεί να έχουν ένα ή πολλά μέλη. Στοχεύει επίσης να διερευνήσει τους ανθρώπους πολλαπλές πτυχές ενός ζητήματος.

2. Εννοιολόγηση: Βοηθά τον θεραπευτή να βάλει τα συμπτώματα ή τα προβλήματα ενός πελάτη σε ένα νέο πλαίσιο, ώστε αυτός και ο ασθενής να μπορούν να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα με νέο τρόπο. Διερευνά πώς ένας ασθενής είναι μέρος μιας ευρύτερης κοινότητας από τον εαυτό του.

3. Αναπλαισίωση: Λειτουργεί για να βοηθήσει ένα άτομο να συνειδητοποιήσει πώς μπορεί να βλέπει τον εαυτό του ή τους άλλους και στη συνέχεια προσφέρει μια άλλη προοπτική για να διευρύνει τη συνολική του άποψη. Σε τι χρησιμοποιείται η συστημική θεραπεία; Η συστηματική θεραπεία είναι ευεργετική για πολλούς ασθενείς και καταστάσεις. Στοχεύει στους ασθενείς να κατανοήσουν πλήρως το εύρος των συμπτωμάτων τους, ενώ συνειδητοποιούν πώς συγκεκριμένα θέματα μπορούν να επηρεάσουν τη ζωή τους. Για παράδειγμα, κάποιος που παλεύει με την κατάχρηση ουσιών μπορεί να καταλάβει πώς η κατάθλιψη ή το άγχος του θα μπορούσε να επηρεάσει και άλλες πτυχές της ζωής του.
Η εξέλιξη της Ψυχοθεραπείας  μέσω της Συστημικής Ψυχοθεραπείας

Το ψυχοθεραπευτικό επίκεντρο άλλαξε από το άτομο στα συστήματα που αλληλεπιδρούν είναι παράλληλη με μία σημαντική επιστημολογική μετάβαση, τη μετακίνηση των επιστημών του ανθρώπου από το ιατροκεντρικό στο ολιστικό μοντέλο αντιμετώπισης της ψυχοσωματικής υγείας.

Με την εφαρμογή της συστημικής προσέγγισης στη συμβουλευτική και την ψυχοθεραπεία, ο ρόλος της ψυχοθεραπείας διευρύνεται και μαζί το πλαίσιο δράσης του θεραπευτή. Κατά κύριο λόγο οι κρίσεις στη ζωή των ατόμων απενοχοποιούνται, αφού αντιμετωπίζονται ως ευκαιρίες για ανανέωση και θετική αλλαγή.

Καθώς επίσης ο άνθρωπος που ζητάει βοήθεια βγαίνει από το ρόλο του ‘προβληματικού’, αφού η προσωπική του πορεία συνδέεται με τις εξελικτικές φάσεις των συστημάτων (οικογένεια καταγωγής, εργασία, εκπαίδευση) που ζει κι ανήκει, ενώ ταυτόχρονα δίνεται έμφαση στην προσωπική ευθύνη του ανθρώπου για την ομαλή ψυχοπνευματική του εξέλιξη και αυτοπραγμάτωση.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη Συστημική Προσέγγιση (Θεραπευτικές τεχνικές και εργαλεία, η Πρώτη συνέντευξη, Το Γεννεόγραμμα, Θεραπεία ζεύγους και Ατομική Θεραπεία) μπορείτε να διαβάσετε εδώ-> https://psychopedia.gr/neo-ekpaideytiko-seminario-systimiki-proseggisi-apo-ti-theoria-kai-stin-praxi/