Η περίοδος των γιορτών πλησιάζει, και μαζί της, το κυνήγι για τα τέλεια δώρα για την οικογένεια και τους φίλους. Τι ακριβώς συμβαίνει όμως στον εγκέφαλό σας όταν κάνετε ένα δώρο; Και είναι αλήθεια το παλιό ρητό, ότι «το να δίνεις είναι καλύτερο από το να παίρνεις;»

Αποδεικνύεται ότι η δωρεά, ιδιαίτερα όταν ο δώρο είναι κάποιος με τον οποίο έχουμε στενή σχέση, ενεργοποιεί βασικές οδούς ανταμοιβής στον εγκέφαλό μας, υπό την προϋπόθεση ότι δεν αφήνουμε το άγχος να αφαιρέσει τη χαρά της περίστασης, σύμφωνα με την Emiliana Simon-Thomas. , PhD, υπεύθυνη στο Greater Good Science Center, ένα ερευνητικό κέντρο στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϋ, που μελετά τις ρίζες της συμπόνιας, της ευτυχίας και του αλτρουισμού.

Αρκετές μελέτες την τελευταία δεκαετία έχουν δείξει ότι το να ξοδεύετε χρήματα σε κάποιον άλλο εκτός από τον εαυτό σας προάγει την ευτυχία. Αυτό συμβαίνει επειδή όταν συμπεριφερόμαστε γενναιόδωρα – είτε δωρίζουμε χρήματα σε φιλανθρωπικούς σκοπούς είτε δίνουμε σε ένα αγαπημένο πρόσωπο κάτι που πραγματικά θέλουν για διακοπές – δημιουργεί περισσότερη αλληλεπίδραση μεταξύ των τμημάτων του εγκεφάλου που σχετίζονται με την επεξεργασία κοινωνικών πληροφοριών και το αίσθημα ευχαρίστησης.

Σε μια μελέτη με επικεφαλής ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης στην Ελβετία, για παράδειγμα, οι ερευνητές έδωσαν σε 50 άτομα 100 δολάρια και έδωσαν στους μισούς από αυτούς να τα ξοδέψουν για τον εαυτό τους και στους άλλους μισούς να τα ξοδέψουν σε κάποιον άλλον τις επόμενες τέσσερις εβδομάδες. Στη συνέχεια, πραγματοποίησαν λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI) για να μετρήσουν τη δραστηριότητα στον εγκέφαλο που σχετίζεται με τη γενναιοδωρία και την ευχαρίστηση κατά τη διάρκεια μιας εργασίας κοινωνικής ανταλλαγής. Διαπίστωσαν ότι όσοι ξόδεψαν χρήματα σε άλλους ανθρώπους είχαν πιο γενναιόδωρες και δίκαιες αλληλεπιδράσεις με άλλους ανθρώπους και ανέφεραν υψηλότερα επίπεδα ευτυχίας μετά το τέλος του πειράματος.

«Συχνά, οι άνθρωποι το αναφέρουν ως «ζεστή λάμψη», αυτή η εγγενής απόλαυση να κάνεις κάτι για κάποιον άλλο», είπε ο Simon-Thomas, ο οποίος μελετά τη νευροεπιστήμη και την ψυχολογία της συμπόνιας, της καλοσύνης και της ευγνωμοσύνης. «Αλλά μέρος της μοναδικότητας της ενεργοποίησης ανταμοιβής γύρω από το δώρο σε σύγκριση με κάτι όπως η λήψη βραβείου ή η απόκτηση χρημάτων είναι ότι επειδή είναι κοινωνική ενεργοποιεί επίσης μονοπάτια στον εγκέφαλο που απελευθερώνουν ωκυτοκίνη, το οποίο είναι ένα νευροπεπτίδιο που σηματοδοτεί εμπιστοσύνη, ασφάλεια και σύνδεση.

Συχνά αναφέρεται ως «ορμόνη αγκαλιάς». Όταν η ωκυτοκίνη είναι μέρος της εξίσωσης, η ανταμοιβή είναι ελαφρώς διαφορετική στο ότι μπορεί να διατηρηθεί περισσότερο, σε αντίθεση με τη σύντομη διάρκεια ζωής που έχει μια απόκριση καθαρής ντοπαμίνης. Αυτές οι επιδράσεις στον εγκέφαλο είναι παρούσες ακόμη και κατά τη διάρκεια διαφόρων βημάτων που οδηγούν στο πραγματικό άνοιγμα του δώρου, όπως η αγορά του δώρου και η συσκευασία του, είπε ο Simon-Thomas, ο οργανισμός του οποίου επικεντρώνεται στην προσφορά εργαλείων και συμβουλών που υποστηρίζονται από έρευνα για κοινωνικά – συναισθηματική ευεξία. Η όλη εμπειρία του να βρεις τι να πάρεις για κάποιον που αγαπάς και απλά να περιμένεις να είσαι στο δωμάτιο μαζί του ενώ το ανοίγουν ενεργοποιεί αυτές τις ίδιες διαδρομές ανταμοιβής και είναι μέρος της χαράς του δώρου, είπε.

Είναι πραγματικά καλύτερο να δίνεις παρά να παίρνεις;

Η επί δεκαετίες επιστήμη γύρω από την προσφορά δώρων υποδηλώνει ότι το να δίνεις και να λαμβάνεις μπορεί να είναι αρκετά ισοδύναμα όσον αφορά το τι συμβαίνει στον εγκέφαλο, είπε ο Simon-Thomas.

«Αν σου κάνουν ένα δώρο από κάποιον που νοιάζεται πολύ για σένα και αγαπάς πραγματικά αυτό που σου έχει αποκτήσει, αυτό θα δώσει μια πολύ παρόμοια ανταμοιβή φορτωμένη με ωκυτοκίνη», είπε.

Ωστόσο, ενώ η προσφορά και η λήψη δώρων μπορεί συχνά να οδηγήσουν σε αισιοδοξία και ενθουσιασμό, η ώθηση μέχρι το δώρο μπορεί να προκαλέσει άλλα συναισθήματα, όπως άγχος, δήλωσε ο Scott Rick, PhD, αναπληρωτής καθηγητής μάρκετινγκ στο Πανεπιστήμιο του Ross School of Business του Michigan. Ο Rick είναι γνωστός για την ανάπτυξη της κλίμακας «tightwad/spendthrift», η οποία διαπίστωσε ότι υπάρχουν πραγματικές διαφορές στον εγκέφαλο και στη συμπεριφορά μεταξύ των tightwad (τσιγκούνηδων) και των σπάταλων (spendthrift) και ότι σχετίζονται με μια συναισθηματική εμπειρία που ονομάζεται «ο πόνος της πληρωμής».

«Όταν πάει σωστά, μπορεί να είναι υπέροχο, αλλά μπορεί επίσης να συνοδεύεται από πολύ άγχος για το πόσα ξοδεύετε ή αν θα τους αρέσει ή όχι το δώρο», είπε ο Ρικ.

Υπάρχει επίσης η “τρομακτική” εμπειρία να βρίσκεστε σε μια θέση όπου λαμβάνετε ένα δώρο από κάποιον που δεν περιμένατε και δεν έχετε ένα δικό σας δώρο για να ανταποδώσετε.

«Εάν βρισκόμαστε σε αυτή την άβολη κατάσταση όπου αισθανόμαστε υποχρεωμένοι και ότι δεν καταφέραμε να παραδώσουμε ένα δίκαιο ή δίκαιο σενάριο, μπορεί να περιμένετε να δείτε μια απάντηση στον εγκέφαλο σαν την ψυχολογική διάσταση του πόνου – το είδος της ενεργοποίησης που σηματοδοτεί αγωνία και ανησυχία, σε αντίθεση με την αίσθηση σωματικής βλάβης όταν πληγώνουμε», είπε ο Simon-Thomas.

Ενημερωθείτε καθημερινά με περισσότερα άρθρα Ψυχολογίας κάνοντας κλικ εδώ: https://psychopedia.gr/

Πηγή: https://www.apa.org/