Όλοι μας έχουμε την ικανότητα να θεραπεύσουμε τον εαυτό μας, ενεργοποιώντας τον εσωτερικό μας θεραπευτή και ανακαλώντας τη δύναμη της φαντασίας. Τα θεραπευτική παραμύθια βοηθούν προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς τροφοδοτούν τον κόσμο του φανταστικού και προσφέρουν καινούργιους τρόπους αντιμετώπισης προβλημάτων. Έτσι, μπορούν να μετατρέψουν τις αρνητικές πεποιθήσεις που μας εμποδίζουν να είμαστε ευτυχισμένοι, σε πιο αποτελεσματικές και χρήσιμες σκέψεις για τη ζωή μας.
Με άλλα λόγια, τα θεραπευτικά παραμύθια είναι μία μορφή αυτό-θεραπείας, self-help therapy, που μας βοηθούν να ανακαλύψουμε τον εσωτερικό θεραπευτή που ο καθένας έχει μέσα του, ώστε να μπορέσουμε να βοηθήσουμε τον εαυτό μας. Στόχος είναι να βρει κανείς λύσεις για τα προβλήματα του ή να βιώνει ικανοποιητικές καταστάσεις μέσα στη φαντασία του.
Τα παραμύθια στη ζωή μας
Ανέκαθεν οι λαοί μετέδιδαν τους κανόνες, την ηθική και τις αξίες της κοινωνίας τους με τη βοήθεια των παραμυθιών, τα οποία ήταν αρχικά μια αφήγηση για μεγάλους (και μάλιστα για τη διασκέδαση των μεγάλων) και αργότερα, ουσιαστικά κρατώντας το ίδιο περιεχόμενο, έγιναν διήγηση και ιστορία για παιδιά.
Τα παραμύθια πάντα επηρέαζαν τους ανθρώπους. Εκτός, όμως από τη θέση τους στα ήθη, τα έθιμα και στις μνήμες μικρών και μεγάλων, τα παραμύθια έχουν σημαντική θέση και στη σύγχρονη ψυχοθεραπεία, η οποία τα χρησιμοποιεί με εύστοχους τρόπους, προκειμένου να πετύχει μείωση των προβλημάτων μέσα σε ελάχιστες συνεδρίες. Και το σημαντικότερο; Δεν βοηθάνε μόνο τα παιδιά, αλλά και τους ενήλικες.
Όταν οι υποδείξεις δεν επαρκούν…
Όπως ξέρουμε όλοι, τα λόγια μας συνήθως δεν επαρκούν για να καταφέρουμε αλλαγές στην συμπεριφορά των άλλων ανθρώπων και ιδιαίτερα των παιδιών. Και μάλιστα, όσο πιο συχνά ακούει ένα παιδί τα «κηρύγματα» μας, τόσο λιγότερο αποτελεσματικές είναι οι σοφές μας συμβουλές.
Όταν για παράδειγμα ένα παιδί δεν συμπεριφέρεται καλά, συνήθως το προτρέπουμε να αλλάξει. Αλλά βλέπουμε διαφορά στη συμπεριφορά του; Μάλλον όχι. Τα μικρά παιδιά που δαγκώνουν ή που τσακώνονται με άλλα παιδιά ακούνε όλη την ώρα ότι αυτό που κάνουν δεν Ιανέ σωστό. Το πρόβλημα είναι όμως ότι δεν μπορούν να αντιληφθούν αυτό που τους λέμε κι έτσι είναι συνήθως άδικος κόπος το να προσπαθούμε να τα πείσουμε με τα επιχειρήματά μας.
Αντίστοιχα, το παιδί που ζηλεύει το αδερφάκι του, ακούει ότι δεν πρέπει να ζηλεύει, αλλά να αγαπάει και τα δύο. Με πόσα επιχειρήματα προσπαθούμε επίσης να καθησυχάσουμε το φοβισμένο παιδί, λέγοντας: «Δεν υπάρχει τίποτα για να φοβάσαι εδώ». Άλλες φορές πάλι, μπορεί και να το μαλώσουμε, για να το καταφέρουμε να κάνει αυτό που θέλουμε, νομίζοντας ότι θα το βοηθήσουμε να δυναμώσει, αλλά εις μάτην…
Δείτε το ΝΕΟ Βιωματικό Σεμινάριο Συγγραφής Παραμυθιού για Αυτογνωσία και Αυτοβελτίωση του Psychopedia.gr. Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για να ενημερωθείτε:
Βιωματικό Σεμινάριο Συγγραφής Παραμυθιού για Αυτογνωσία και Αυτοβελτίωση
Γιατί δεν μας ακούν τα παιδιά;
Όταν προβαίνουμε σε νουθεσίες, προτροπές και ενίοτε διαταγές προς το παιδί, παραβλέπουμε τα συναισθήματά του. Αυτά όμως είναι υπαρκτά, και θέλουν αναγνώριση! Ο φόβος είναι πραγματικός και η ζήλια αληθινή, όπως αληθινά είναι κα τα ένστικτα του παιδιού που θέλει να εκτονωθεί, να κάνει σκανδαλιές, αν πειράξει τα άλλα παιδιά.
«Δεν είναι σωστό να κάνεις φασαρία», «Ένα καλό παιδί μαζεύει τα παιχνίδια του», «Σήκωσε τα πόδια σου όταν περπατάς»… Αυτές είναι μερικές από τις παρατηρήσεις που συνήθως απευθύνουμε στη λογική του παιδιού και στη συνειδητή θέλησή του, η οποία μπορεί να αντιστέκεται. Αυτό που δεν αντιλαμβανόμαστε είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας ορίζεται ασυνείδητα και κάθε εμπειρία που βιώνουμε μας επηρεάζει ασυνείδητα. Μια μόνο γνωριμία ή ένα βιβλίο μπορεί αν αλλάξουν τη ζωή μας, την αντίληψή μας, την πεποίθησή μας. Οι ασυνείδητες συμπεριφορές μας συνήθως αποτελούνται από διάφορες πεποιθήσεις, καπνίζουμε γιατί θέλουμε (ασυνείδητα) αν ανήκουμε στην ομάδα ανθρώπων που π.χ. ζει ελεύθερα, έχει σύγχρονες αντιλήψεις, είναι απελευθερωμένη, κάθε προσπάθεια να κόψουμε το κάπνισμα ή την ανεπιθύμητη συμπεριφορά ενός παιδιού απευθύνεται πάντα στη λογική, συνειδητή προσπάθεια. Και αυτός είναι ο λόγος που πολλές φορές το κήρυγμα αποτυχαίνει.
Η βάση των παραμυθιών
Το υλικό που αποτελεί τη βάση αυτής της τεχνικής που χρησιμοποιείται ευρέως στην ψυχοθεραπεία είναι τα σύγχρονα παραμύθια, κυρίως αυτά που αφορούν τη σύγχρονη πραγματικότητα και καλύπτουν μια ευρύτατη θεματολογία, όπως αρρώστια, θάνατος, αλλαγή στην οικογενειακή συγκρότηση, γέννηση, αδερφική ζήλια κλπ. Οι λόγοι για τους οποίους η τεχνική βασίζεται στη χρήση σύγχρονων παραμυθιών, χωρίς να αποκλείεται η χρήση των λαϊκών παραμυθιών, είναι ότι: α) στα σύγχρονα παραμύθια, τα παιδιά εύκολα ανακαλύπτουν πτυχές της ζωής τους και του εαυτού τους, και επίσης προετοιμάζονται για καταστάσεις που πιθανόν να αντιμετωπίσουν στο μάλλον και β) τα σύγχρονα παραμύθια μεταφέρουν τη σύγχρονη εικόνα της πολυπλοκότητας του κόσμου, βοηθώντας όμως παράλληλα τα παιδιά να μάθουν να της επεξεργάζονται και να της αποδίδουν νόημα. Ενώ μαθαίνουν να διακρίνουν το «καλό» από το «κακό», τα παιδιά μαθαίνουν επίσης να σκέφτονται συνθετικά και ολιστικά για τον κόσμο και τους ανθρώπους.
Τι προσφέρουν τα θεραπευτικά παραμύθια
Το παραμύθι βοηθάει το παιδί να αποκτάει πρόσβαση στην δική του ανεκμετάλλευτη γνώση, στα δικά του ασυνείδητα υποστηρικτικά μέσα, ώστε να γίνει η συμπεριφορά του πιο εποικοδομητική και αυτό-δυναμωτική.
Οι θεραπευτικές ιστορίες προσφέρουν καινούργια δεδομένα, καινούργια συναισθήματα και εμπειρίες. Μπορεί το παιδί έτσι αν βιώνει μια καινούργια πραγματικότητα, όπου υπάρχει κατανόηση και αναγνώριση για τα συναισθήματά του, και που είναι ασφαλής και ελκυστική.
Πολλές φορές ένα παραμύθι περιέχει τη θετική συμβουλή ότι το παιδί ξέρει μόνο του την λύση: «Το πανθηράκι ήταν τόσο έξυπνο, ώστε βρήκε μια λύση» ή «πώς θα ήταν αν όλα είχαν λυθεί;» Αν ξέρουμε το στόχο, μπορούμε να κάνουμε κάτι για να το πετύχουμε.
Η συμβολή των παραμυθιών
Δεν είναι αλήθεια ότι ένα πικρό χάπι καταπίνεται πιο εύκολα όταν είναι τυλιγμένο με μια γλυκιά στρώση; Ένα άμεσο κήρυγμα μπορεί αν το απορρίπτει κανείς, ενώ συμβουλές «τυλιγμένες» σε μια διασκεδαστική ιστορία, με μια ωραία πλοκή και ένα αίσιο τέλος μπορεί να γίνουν πιο εύκολα δεκτές. Το παραμύθι, λοιπόν, βοηθά να αναγνωρίζουμε ευκολότερα τα αρνητικά συναισθήματα που νιώθει ένα παιδί και αν το οδηγήσουμε να διορθώσει τυχόν «κακές συμπεριφορές»
Οι πεποιθήσεις μας μπορούν να αλλάξουν. Ήδη τις έχουμε αλλάξει πολλές φορές. Βλέπουμε τα πράγματα διαφορετικά τώρα, από τότε που ήμασταν παιδί. Πολλές φορές μια δυνατή εξαίρεση φτάνει για να ανατρέψει το πλαίσιο της σκέψης μας.
Με το παραμύθι επηρεάζουμε τις πεποιθήσεις, για να γίνουν πιο χρήσιμες και λειτουργικές. Μπορούμε εύκολα για παράδειγμα να ενισχύσουμε το ενδιαφέρον ενός παιδιού για ένα ζωάκι, που περνάει δύσκολες καταστάσεις. Το παιδί θα καταλάβει, θα το βιώσει και θα θέλει να κάνει κάτι για το ζωάκι. Πρώτα το παιδί ταυτίζεται εντελώς με το ζωάκι, αλλά μέσα στην ιστορία το παιδί θα γίνει ο σοφός ή ο ήρωας που καταλαβαίνει το ζωάκι και που θα το βοηθάει. Έτσι το παιδί θα πάει από τον έναν ρόλο και την πεποίθηση –είμαι καημένο και αβοήθητο- στον άλλον, είμαι μεγάλος, μπορώ να βοηθήσω το ζωάκι. Ποιο παιδί άλλωστε δεν θέλει να είναι μεγάλο! Πολλά παραμύθια οδηγούν από θύμα σε ήρωα, από Σταχτοπούτα σε πριγκίπισσα κι έτσι τα παιδιά βιώνουν πολλούς ρόλους.
Συμβουλές προς… παραμυθάδες.
Το θεραπευτικό παραμύθι περιλαμβάνει τα προσωπικά προβλήματα ενός παιδιού και περιέχει το δικό του λεξιλόγιο και τη δική του ειδική ιστορία, μέσα στα βιώματα του αγαπημένου του ήρωα. Με τη βοήθεια του παραμυθιού, το παιδί θα νιώθει οικείο με αυτό, θα ταυτίζεται με τον ήρωα και θα θέλει να τον ακούει με χαρά και συχνά. Όταν τα παιδιά θέλουν να ακούνε το ίδιο παραμύθι συνέχεια, σημαίνει ότι χρειάζονται. Τα παραμύθια πάντα τελειώνουν με μια άποψη της πραγματικότητας που είναι γεμάτη ελπίδα. Επίσης, είναι σημαντικό να αφήσουμε το παραμύθι ασχολίαστο! Δεν πρέπει να το μεταφέρουμε στο επίπεδο της λογικής, της συνείδησης. Η ουσία είναι ακριβώς να δώσουμε στο παιδί την ελευθερία και τον χρόνο να πάρει από το παραμύθι αυτό που χρειάζεται. Πολλές φορές οι αποδείξεις είναι φανερές ότι κάνει κάτι με αυτό.
Πηγή: http://ygeiaevexia.gr
