Της Ιωάννας Μπάτζου, Ψυχολόγου Α.Π.Θ. – Νηπιαγωγού Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Σύμφωνα με τον Mackenzie, R. τρεις είναι οι προσεγγίσεις πειθαρχίας που χρησιμοποιούν οι γονείς κατά την ανατροφή των παιδιών. Η επιτρεπτική, η αυταρχική και η δημοκρατική διαπαιδαγώγηση.
Οι γονείς που ακολουθούν την επιτρεπτική διαπαιδαγώγηση, πιστεύουν ότι τα παιδιά θα συνεργαστούν, όταν κατανοήσουν την αξία της συνεργασίας, θεωρούν ότι είναι καθήκον τους να υπηρετούν τα παιδιά τους και να τα κάνουν ευτυχισμένα και ότι οι αντιδράσεις που τα στεναχωρούν δεν μπορεί να έχουν κάποιο θετικό αποτέλεσμα. Επίσης, πιστεύουν ότι τα προβλήματα λύνονται με την πειθώ, ότι νικητές βγαίνουν πάντα τα παιδιά και ότι οι γονείς είναι υπεύθυνοι για την επίλυση των προβλημάτων.
Έτσι, τα μηνύματα που περνούν στα παιδιά είναι “Οι κανόνες είναι για τους άλλους και όχι για εμένα. Εγώ κάνω ό,τι θέλω” ,”Οι γονείς υπηρετούν τα παιδιά” και “Οι γονείς είναι υπεύθυνοι για την επίλυση των προβλημάτων μου”. Με αυτήν την προσέγγισης αναπτύσσονται χαρακτηριστικά, όπως η εξάρτηση, ο εγωκεντρισμός και η έλλειψη σεβασμού. Τα παιδιά από την μεριά τους δοκιμάζουν τα όρια των γονιών, προκαλούν και αψηφούν τους κανόνες, αδιαφορούν και δεν αποδέχονται τα λόγια των γονέων τους και κουράζουν τους τελευταίους αναγκάζοντας τους να τα συμβουλεύουν διαρκώς.
Οι γονείς, από την άλλη μεριά, που έχουν αυταρχική συμπεριφορά απέναντι στο παιδί, θεωρούν, ότι το παιδί είναι ιδιοκτησία τους και πρέπει να τους υπακούει. Χρησιμοποιούν τιμωρητικούς και βίαιους τρόπους ελέγχου, όταν οι πράξεις ή οι πεποιθήσεις του παιδιού συγκρούονται με αυτό, που θεωρούν σωστή συμπεριφορά, δεν ενθαρρύνουν την λεκτική επικοινωνία και πιστεύουν ότι τα παιδιά πρέπει να αποδέχονται το λόγο τους για το τι είναι σωστό. Πιστεύουν ότι, εάν τα παιδιά δεν πονέσουν, δεν θα μάθουν.
Επίσης, πιστεύουν ότι τα προβλήματα επιλύονται με τη χρήση βίας, αναπτύσσουν σχέσεις εξουσίας με τα παιδιά και νικητές βγαίνουν πάντα οι ίδιοι. Θεωρούν ότι οι γονείς επιλύουν όλα τα προβλήματα και παίρνουν αυτοί όλες τις αποφάσεις. Έτσι , τα παιδιά μαθαίνουν ότι οι γονείς είναι υπεύθυνοι για την επίλυση των προβλημάτων τους, ακολουθούν επώδυνους τρόπους επικοινωνίας και επίλυσης των προβλημάτων, αντιδρούν με πείσμα και θυμό, με διάθεση εκδίκησης και επαναστατικότητα, αποσύρονται και υποτάσσονται, επειδή νιώθουν φόβο.
Τέλος, οι γονείς που χρησιμοποιούν την δημοκρατική διαπαιδαγώγηση, πιστεύουν ότι τα παιδιά έχουν την ικανότητα να λύνουν μόνα τους προβλήματα, ότι πρέπει να τους προσφέρεται η δυνατότητα επιλογής, όπως και να μαθαίνουν μέσα από τις συνέπειες των επιλογών τους. Ενώ, θεωρούν την ενθάρρυνση αποτελεσματικό μέσο για να υπάρξει η συνεργασία.
Έτσι συνεργάζονται με το παιδί και το παιδί έχει ενεργό ρόλο στην επίλυση προβλημάτων. Νικητές βγαίνουν τόσο το παιδί, όσο και οι ίδιοι, ενώ βασική αρχή στην διαπαιδαγώγηση είναι ο αμοιβαίος σεβασμός. Τα παιδιά των γονιών που χρησιμοποιούν την δημοκρατική προσέγγιση στην διαπαιδαγώγηση τους μαθαίνουν να είναι υπεύθυνα, να συνεργάζονται, ότι πρέπει να έχουν επιλογές και ότι μπορούν να μαθαίνουν από τις συνέπειες των επιλογών τους και τέλος, ότι η ενθάρρυνση είναι σημαντική και οδηγεί στην συνεργασία.
Η τελευταία, αυτή, μορφή διαπαιδαγώγησης, η δημοκρατική, φαίνεται, πως είναι ο πιο θετικός τρόπος διαπαιδαγώγησης των παιδιών, καθώς διδάσκει την υπευθυνότητα, τον σεβασμό και την συνεργασία και τα προετοιμάζει κατάλληλα για την ενήλικη ζωή.
Πηγή: Herbert, M. (2000). Τα όρια στη συμπεριφορά των παιδιών. Θετικοί τρόποι διαπαιδαγώγησης. Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα.
Σύντομο βιογραφικό Ιωάννας Μπάτζου
H Ιωάννα Μπάτζου είναι Ψυχολόγος και Νηπιαγωγός, φοιτήτρια του Μεταπτυχιακού προγράμματος της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ. «Αναπτυξιακή Ψυχοπαθολογία της Βρεφικής και Νηπιακής Ηλικίας». Αποφοίτησε το 2005 από το τμήμα Ψυχολογίας του Α.Π.Θ. και κατά την διάρκεια των σπουδών της εργάστηκε εθελοντικά στο ίδρυμα «Άγιος Δημήτριος» της Θεσσαλονίκης, ενώ ολοκλήρωσε την πρακτική της άσκηση στο κέντρο απεξάρτησης εφήβων του ΚΕΘΕΑ «Ανάδυση». Το 2010 αποφοίτησε από το Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων. Το 2011 συμμετείχε ως νηπιαγωγός με υποτροφία στο πρόγραμμα Leonardo da Vinci που οργανώθηκε από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Εργάστηκε ως ψυχολόγος στον Παιδικό Σταθμό δήμου Πυλαίας-Χορτιάτη και ως παιδαγωγός στο Κ.Ε.Κ. Eurotraining. Από τον Δεκέμβριο του 2015 φοιτά στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ «Αναπτυξιακή Ψυχοπαθολογία της Βρεφικής και Νηπιακής Ηλικίας».
