Είναι κοινή πεποίθηση ότι μερικοί άνθρωποι είναι απλώς από τη φύση τους πολύ συναισθηματικοί, ενώ άλλοι έχουν μια πιο στωική και ισορροπημένη ιδιοσυγκρασία.
Και παρόλο που υπάρχουν πιθανώς κάποιες γενετικές επιρροές στο πόσο συναισθηματικοί είμαστε, η μεγαλύτερη επιρροή είναι κάτι που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν:
Οι συνήθειες μας καθορίζουν πόσο συναισθηματικά αισθανόμαστε, ειδικά τις ψυχικές μας συνήθειες.
Στα πλαίσια της ψυχοθεραπείας, οι ειδικοί αντιμετωπίζουν συμπεριφορές ατόμων που αισθάνονται όλο και περισσότερο συναισθηματικά ασταθείς και ευάλωτοι:
- Χάνονται στον φαύλο κύκλο της ανησυχίας και του άγχους
- Κολλάνε σε περιόδους κατάθλιψης και χαμηλής διάθεσης
- Θυμώνουν και αναστατώνουν στο μικρότερο άγχος ή δυσκολία
Όλη αυτή τη συναισθηματική αστάθεια είναι μια συλλογή από λεπτές αλλά ταυτόχρονα ισχυρές ψυχικές συνήθειες. Συνήθως, αυτές οι συνήθειες αναπτύχθηκαν και ενισχύθηκαν πριν από πολύ καιρό στην παιδική ηλικία, χωρίς να μπορεί το άτομο να το καταλάβει.
Ευτυχώς, ο καθένας μπορεί να μάθει να γίνεται πιο συναισθηματικά σταθερός. Το κλειδί είναι ο εντοπισμός και η εξάλειψη αυτών των μη βοηθητικών ψυχικών συνηθειών που προκαλούν τόσο υπερβολικό συναισθηματικό πόνο.
Ακολουθούν πέντε επιβλαβείς ψυχικές συνήθειες:
1. Πιστεύουμε οτιδήποτε μπορεί να περάσει από το μυαλό μας
Ως άνθρωποι, η ικανότητά μας να σκεφτόμαστε ορθολογικά και δημιουργικά είναι ένα από τα μεγαλύτερα και δυνατά μας σημεία. Χωρίς αυτό, δεν θα είχαμε τα σονάτα του Μπετόβεν, τις δημοκρατικές μορφές διακυβέρνησης, τα μυθιστορήματα του Charles Dickens ή μια θεραπεία για την πολιομυελίτιδα.
Αλλά για κάθε ενδιαφέρουσα, δημιουργική ή ακόμη και ιδιοφυΐα ιδέα που παράγει το μυαλό μας, δημιουργεί επίσης εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, ανόητες, παράλογες ή απλές παράξενες σκέψεις που δεν έχουν καμία απολύτως σημασία.
Ακολουθεί ένα παράδειγμα:
2 + 2 = 5. Εάν το διαβάσουμε, η σκέψη 2 + 2 = 5 ήταν στο μυαλό μας. Η πραγματικότητα δηλ. η λογική αμέσως θα πει ότι είναι λάθος, όμως το λάθος ως σκέψη υπήρξε στο μυαλό μας.
Αλλά δεν είναι απλώς οι παράλογες σκέψεις που παράγει το μυαλό μας. Το μυαλό είναι επίσης ικανό να δημιουργεί σκέψεις που είναι πραγματικά αβοήθητες ή ακόμη και εντελώς κακές.
Το θέμα είναι αυτό: Η υπερβολική σκέψη είναι η ρίζα των περισσότερων μορφών συναισθηματικής δυστυχίας. Είναι χρήσιμο να σταματήσουμε να πιστεύουμε ότι όλες οι σκέψεις μας είναι αληθινές και θα σταματήσουμε να σκεφτόμαστε πάρα πολύ.
Μην πιστεύετε ό, τι νομίζετε. Οι σκέψεις είναι ακριβώς αυτές – σκέψεις.
– Άλαν Λόκος
2. Κρίνοντας τον εαυτό μας για το πώς αισθανόμαστε
Δεν έχει νόημα να κρίνεις τον εαυτό σου για πράγματα που δεν μπορείς να ελέγξεις, ειδικά τα συναισθήματά σου.
Κανένα νομικό σύστημα στον κόσμο που γνωρίζουμε δεν θα καταδίκαζε κάποιον στη φυλακή επειδή αισθάνθηκε θυμωμένος. Ανεξάρτητα από το πόσο οργισμένος ένας άνθρωπος μπορεί να είναι, ως κοινωνία, κρίνουμε μόνο τους ανθρώπους για τις πράξεις τους – για τη συμπεριφορά τους.
Και ο λόγος είναι απλός: δεν έχει νόημα να κρίνουμε κάποιον για κάτι που δεν μπορεί να ελέγξει. Και δεν μπορείτε να ελέγξετε άμεσα πώς αισθάνεστε: δεν μπορείτε απλώς να μειώσετε τη θλίψη σας περισσότερο από ό, τι μπορείτε να αυξήσετε την ευτυχία σας!
Ένα παράξενο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης είναι ότι ενώ γνωρίζουμε ότι αυτό ισχύει, ειδικά για άλλους ανθρώπους, το αγνοούμε όταν πρόκειται για τους εαυτούς μας:
Προσπαθούμε να στηρίξουμε έως να συμπάσχουμε με άλλους ανθρώπους όταν είναι ιδιαίτερα αγχωμένοι, αλλά τις στιγμές που εμείς είμαι νευρικοί και μας κυριεύει το άγχος, λέμε στον ευατό μας ότι είμαστε αδύναμοι.
Προσπαθούμε να καταλάβουμε και να βοηθήσουμε κοντινούς μας ανθρώπους που είναι θλιμμένοι ή βιώνουν κατάθλιψη, αλλά όταν πρόκειται για τον εαυτό μας δεν είμαστε καθόλου υποστηρικτικοί και φτάνουμε ακόμα και στο σημείο να λέμε: “Σταμάτα να βαριέσαι συνέχεια”
Είναι κάτι περισσότερο από ειρωνικό:
Είμαστε συμπονετικοί με τους φίλους μας όταν αισθάνονται άσχημα, αλλά τη στιγμή που αρχίζουμε να υποφέρουμε συναισθηματικά, επικρίνουμε τον εαυτό μας για αυτό!
Ένα από τα προβλήματα με την κρίση του εαυτού μας για το πώς αισθανόμαστε είναι ότι προσθέτει ένα δεύτερο στρώμα επώδυνης συγκίνησης πάνω από τον πόνο που ήδη αισθανόμαστε:
- Όταν βάζουμε τον εαυτό μας πιο κάτω για να νιώθουμε λυπημένοι, έχει ως αποτέλεσμα να νιώθουμε εκτός από λύπη και ντροπή.
- Όταν ανησυχούμε για το ότι αισθανόμαστε θυμωμένοι, τις περισσότερες φορές ανησυχούμε για το γεγονός αυτό αλλά όχι από που προήλθε ο θυμός αυτός.
- Όταν επικρίνουμε τον εαυτό μας για το φόβο, είναι σχεδόν σίγουρο ότι στη συνέχεια θα νιώσουμε εκτός από φοβισμένοι και απελπισμένοι.
- Το να νιώθουμε άσχημα είναι αρκετά δύσκολο χωρίς να κάνουμε τον εαυτό μας να νιώθει άσχημα για να νιώθει άσχημα.
Εάν θέλετε να απαλλαγείτε από τη συνήθεια να επικρίνετε τον εαυτό σας για το πώς αισθάνεστε, μάθετε να εξασκείτε λίγη αυτο-συμπόνια.
Να είσαι περίεργος όχι επικριτικός.
– Γουίλ Γουίτμαν
3. Πρέπει να βρούμε νόημα σε όλα
Η αναζήτηση νοήματος σε όλα είναι συχνά ένας αμυντικός μηχανισμός ενάντια στον φόβο της αβεβαιότητας.
Είναι στην ανθρώπινη φύση να μας αρέσει η αβεβαιότητα. Αυτό ισχύει από κάτι το οποίο έχει πολύ μικρή σημασία δηλ. για παράδειγμα ποιο χρώμα παπούτσια θα επιλέξω έως το πολύ πιο σημαντικό και κομβικής σημασίας ερώτημα ζωής ποιον/ποια θα επιλέξω για σύντροφο και στις δυο περιπτώσεις αισθανόμαστε άγχος.
Αλλά για μερικούς ανθρώπους – ειδικά εκείνους που μεγαλώνουν σε χαοτικό ή εξαιρετικά απρόβλεπτο περιβάλλον – έχουν μάθει να βλέπουν την αβεβαιότητα ως επικίνδυνη και να την αποφεύγουν με κάθε κόστος. Και ένας κοινός τρόπος για να αποφύγουμε το άγχος της αβεβαιότητας είναι να “διαβάσουμε” το νόημα σε όλα.
Λέγοντας στον εαυτό μας ότι όλα σημαίνουν κάτι, δίνουμε στους εαυτούς μας την ψευδαίσθηση της βεβαιότητας. Αν όμως βασιζόμαστε συνεχώς στη δημιουργία νοήματος ως “δεκανίκι” για να ανακουφιστούμε από το άγχος της αβεβαιότητας, η ανοχή μας στην αβεβαιότητα γίνεται όλο και πιο αδύναμη.
4. Προσπαθώντας να ελέγξουμε τα πάντα
Τα ζητήματα ελέγχου είναι συνήθως ένα σημάδι ανασφάλειας και φόβου αδυναμίας. Ακριβώς όπως η ανάγκη να βρούμε νόημα παντού είναι ένα σημάδι ότι φοβόμαστε την αβεβαιότητα, το να πρέπει να ελέγξουμε τα πάντα είναι ένα σημάδι που φοβόμαστε ότι θα μείνουμε αβοήθητοι.
Το πρόβλημα είναι ότι είμαστε αβοήθητοι. Τουλάχιστον σε πολλές περιπτώσεις. Είναι απλώς η φύση της ζωής που δεν μπορούμε να ελέγξουμε ό, τι θέλουμε.
Για παράδειγμα:
- Δεν μπορούμε να ελέγξουμε εάν ο καλύτερος φίλος μας σταματά να καπνίζει τόσο πολύ καθημερινά
- Δεν μπορούμε να ελέγξουμε εάν το αφεντικό μας πιστεύει ότι είμαστε έξυπνοι
- Δεν μπορούμε να ελέγξουμε εάν ο σύζυγός μας αισθάνεται άγχος στο τέλος της ημέρας
- Η δύναμη και η επιρροή μας σε αυτήν τη ζωή είναι περιορισμένες
Μπορούμε ωστόσο να προσπαθήσουμε να επηρεάσουμε τους ανθρώπους με τον τρόπο που πιστεύουμε ότι είναι ο καλύτερος, αλλά είναι λάθος να αναλάβουμε την ευθύνη για τα αποτελέσματα.
Είναι χρήσιμο να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι είναι φυσιολογικό να αισθανόμαστε ανίσχυροι. Μερικές φορές απλά δεν μπορούμε να βοηθήσουμε. Το να ζεις σε άρνηση, αυτό δεν πρόκειται να βοηθήσει κανέναν μακροπρόθεσμα – τουλάχιστον από την δική μας πλευρά. Η μείωση των προσδοκιών μας σε ρεαλιστικό επίπεδο δεν σημαίνει ότι δεν μας ενδιαφέρει. Σημαίνει ότι είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου.
Τέλος, καλό είναι να έχουμε την ταπεινοφροσύνη να αποδεχτούμε ότι δεν μπορούμε να ελέγξουμε τα πράγματα στον βαθμό που επιθυμούμε. Μπορούμε να κάνουμε το καλύτερο από την πλευρά μας, αλλά μην προσποιούμαστε ότι είμαστε Θεοί.
Ένα λογικό άτομο μπορεί να βρει ειρήνη καλλιεργώντας αδιαφορία για πράγματα που δεν βρίσκονται υπό τον έλεγχό του.
– Ναυτικός Ραβίκαντ
5. Λήψη αποφάσεων με βάση συναισθήματα αντί για τις αξίες
Οι άνθρωποι που περνούν το χρόνο τους να τρέχουν μακριά από οδυνηρά συναισθήματα συνήθως δεν έχουν καμία ενέργεια για τα πράγματα που έχουν μεγαλύτερη σημασία – τις υψηλότερες φιλοδοξίες τους.
Όλοι θέλουμε να νιώθουμε καλά. Αλλά η απόφαση να νιώθουμε καλά τώρα συχνά έρχεται με βαρύ κόστος για το πώς νιώθουμε αργότερα:
Το να ζητάμε από έναν φίλο μας στήριξη όταν έχουμε άγχος είναι καλύτερα τώρα. Μακροπρόθεσμα, διδάσκουμε στον εγκέφαλό μας ότι δεν είμαστε ικανοί να διαχειστούμε το άγχος μας.
Το να κάνουμε ένα σαρκαστικό – προσβλητικό σχόλιο κατά τη διάρκεια μιας διαφωνίας με τον / την σύζυγό μας είναι εύκολο και “βολικό” για το τώρα και για το πως θα αισθανθούμε εκείνη τη στιγμή. Μακροπρόθεσμα όμως, καταστρέφουμε την εμπιστοσύνη στη σχέση μας.
Το να μένουμε στο κρεβάτι επειδή δεν έχουμε κίνητρα ή αισθανόμαστε ψυχολογικά κουρασμένοι, μπορεί να μας κάνει να νιώσουμε καλά μόνο για το τώρα. Μακροπρόθεσμα, αυτό σημαίνει ότι μειώνουμε την αυτοεκτίμησή μας επειδή εκπαιδεύουμε το μυαλό μας για να μην πιστεύουμε ότι ακολουθούμε τις δεσμεύσεις μας προς τον εαυτό μας.
Δεν είναι ότι τα συναισθήματα είναι κακά ή πάντα παραπλανητικά: μερικές φορές είναι αρκετά χρήσιμα! Αλλά είναι λάθος να αντιμετωπίζουμε τα συναισθήματά μας ως ευαγγέλιο: Η πραγματικότητα είναι ότι τα συναισθήματά μας συχνά έρχονται σε άμεση σύγκρουση με τις αξίες μας.
Αν θέλουμε να αισθανόμαστε πιο συναισθηματικά ισορροπημένοι, πρέπει να μάθουμε να εξισορροπούμε τα συναισθήματά μας με τι αξίες μας. Σε αρκετές περιπτώσεις προτεραιότητα έχουν οι αξίες από τα συναισθήματα μας.
Και ο καλύτερος τρόπος για να το κάνετε αυτό είναι να θυμίζουμε στον εαυτό μας με συνέπεια τις αξίες και τις φιλοδοξίες μας:
Με ενδιαφέρει να νιώθω λιγότερο ανήσυχος τώρα ή να γίνω άτομο με αυτοπεποίθηση;
Με ενδιαφέρει να νιώθω καλά τώρα και να επιβάλλομαι ή να έχω καλή σχέση με τον σύζυγό μου;
Μπορούμε να λάβουμε αποφάσεις με βάση το πώς θέλουμε να νιώσουμε ή με βάση τις αξίες μας. Θα πρέπει να επιλέξουμε με σύνεση.
Μεταξύ του ερεθίσματος και της απόκρισης, υπάρχει ένας χώρος. Σε αυτόν τον χώρο είναι η δύναμή μας να επιλέξουμε την απάντησή μας.
– Βίκτορ Φράνκ
Για να ενημερώνεστε καθημερινά με ΝΕΑ και Άρθρα Ψυχολογίας μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://psychopedia.gr/
Πηγή: https://nickwignall.com/emotionally-stable/
