Tο τραύμα είναι πλέον κατανοητό ως σωματική όσο και ψυχική εμπειρία. Το μετατραυματικό στρες ζει στο μυαλό μας, στα οστά, τα κύτταρα και τους ιστούς μας. Για όσους υποφέρουν από μετατραυματικό στρες, το σώμα γίνεται συχνά ναρκοπέδιο – ένας προάγγελος αισθήσεων που σχετίζονται με φρικτά, συντριπτικά γεγονότα (Βιβλία: The BodyKeeps the Score, The Body Remembers, The Body Bears the Burden).

Οι επιζώντες από ένα τραύμα συχνά αποσυνδέονται από το σώμα τους, τραβώντας την προσοχή τους μακριά από τον εσωτερικό τους κόσμο. Αποκόπτονται από τα εσωτερικά προειδοποιητικά σήματα με τα οποία βομβαρδίζονται συνεχώς.

Αυτό βοηθά τους επιζώντες να διαχειριστούν τα τραυματικά συμπτώματα, αλλά έχει επίσης σημαντικό τίμημα: Αποσυνδεόμενοι από τις σωματικές αισθήσεις, οι επιζώντες χάνουν επίσης την επαφή με την αίσθηση ότι είναι πλήρως ζωντανοί. Αυτό καθιστά το σώμα σημαντικό τομέα στην εργασία με το τραύμα. Στη διαδικασία της ανάρρωσης, οι επιζώντες πρέπει τελικά να επανέλθουν σε επαφή με το σώμα τους.

Αυτό καθιστά το σώμα σημαντικό τομέα για να δουλέψουμε με το ψυχικό τραύμα. Στη διαδικασία της ανάρρωσης, οι επιζώντες πρέπει τελικά να επανέλθουν σε επαφή με το σώμα τους. Τους ζητείται να γίνουν φίλοι με τον εσωτερικό τους κόσμο για να ανακτήσουν μια αίσθηση ελέγχου. Η ενσυνειδητότητα μπορεί να βοηθήσει σε αυτό, ενισχύοντας την επίγνωσή μας για τις εσωτερικές αισθήσεις του σώματος και τη δύναμή μας να παρατηρούμε και να ανεχόμαστε αυτό που συμβαίνει μέσα μας.

Αλλά αυτό δεν είναι εύκολο έργο. Η σύνδεση με αισθητηριακές πληροφορίες που σχετίζονται με το τραύμα είναι συχνά έντονη και τρομακτική. Η οδηγία «να παρατηρείτε τις σωματικές αισθήσεις» μπορεί να είναι φορτισμένη και πολύπλοκη για τους επιζώντες και συχνά χρειάζονται συγκεκριμένες τροποποιήσεις για να ευδοκιμήσουν.

Υπάρχουν δύο είδη αισθήσεων που σχετίζονται ιδιαίτερα με την κατανόηση του τραύματος:

Οι εξωδεκτικές και οι ενδοδεκτικές αισθήσεις.

Οι εξωδεκτικές αισθήσεις είναι εκείνες που μας βοηθούν να σχετιστούμε με αυτό που συμβαίνει έξω από το σώμα μας. Οι εξωτερικοί υποδοχείς, όπως ονομάζονται, είναι τα νευρικά κύτταρα που σχετίζονται με τις πέντε αισθήσεις αφής, γεύσης, όσφρησης, όρασης και ακοής. Χρησιμοποιούμε εξωτερικές αισθήσεις για να συλλέξουμε πληροφορίες για τη θερμοκρασία μιας μπανιέρας βάζοντας το χέρι μας στο νερό, για παράδειγμα.

Οι ενδοδεκτικές αισθήσεις, εν τω μεταξύ, βοηθούν την αντίληψή μας για το τι συμβαίνει μέσα στο σώμα μας. Οι ενδοϋποδοχείς είναι νευρικά κύτταρα που σχετίζονται με αυτό που μας συμβαίνει εσωτερικά, βοηθώντας μας να αποκτήσουμε μια συνολική αίσθηση του εαυτού μας. Τα έντερά μας, ειδικά, μας παρέχουν τεράστιες ποσότητες αλληλοσυλληπτικών πληροφοριών που επηρεάζουν ολόκληρο τον οργανισμό μας. Το νευρωνικό δίκτυο στα έντερα, για παράδειγμα, φιλοξενεί πάνω από 500 εκατομμύρια νευρικά κύτταρα, βοηθώντας να εξηγηθούν οι όροι αίσθηση του εντέρου ή ένστικτο του εντέρου.

Ιδανικά, είμαστε σε θέση να ενσωματώσουμε εξωδεκτικέςκαι ενδοδεκτικές αισθήσεις. Η εσωτερική μας εμπειρία ευθυγραμμίζεται με την εξωτερική μας εμπειρία, επιτρέποντάς μας να λαμβάνουμε αποτελεσματικές αποφάσεις σχετικά με τη συμπεριφορά μας. Κοιτάμε ένα όμορφο ηλιοβασίλεμα και παρατηρούμε το στήθος μας να ζεσταίνεται και να διευρύνεται, και νιώθοντας αυτό αποφασίζουμε να αφιερώσουμε ένα επιπλέον λεπτό για να σταματήσουμε αυτό που κάνουμε και να το παρακολουθήσουμε. Ή μπορεί να έχουμε ένα ανήσυχο συναίσθημα στο στομάχι μας όταν ένας φίλος περπατά στο δωμάτιο, προτρέποντάς μας να επικοινωνήσουμε μαζί του για την ημέρα τους. Βασιζόμαστε σε εξωτερικές και ενδοσκοπικές αισθήσεις για να ελιχτούμε στον κόσμο.

Με το τραύμα, η ενσωμάτωση μεταξύ των ενδο- και των εξωτερικών υποδοχέων μπορεί να πάει στραβά. Χρόνια μετά από ένα τραυματικό συμβάν, οι ενδοϋποδοχείς συνεχίζουν να σηματοδοτούν ότι ο κίνδυνος είναι επικείμενος, ακόμα κι αν οι εξωτερικοί υποδοχείς δεν αποκαλύπτουν καμία πηγή απειλής.

Τα άτομα που βιώνουν μετατραυματικό στρες τείνουν να δίνουν δυσανάλογη προσοχή στις ενδοδεκτικές αισθήσεις. Αναγκάζονται να παρακολουθούν τα ανησυχητικά σήματα που λαμβάνουν χώρα μέσα στο σώμα τους. Αυτό δημιουργεί προβλήματα όταν οι εσωτερικές αισθήσεις χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για να κρίνει κανείς το περιβάλλον του.

Όπως έγραψε ο Rothschild, «[οι επιζώντες από Ψυχικό τραύμα] είναι συχνά τόσο συγκλονισμένοι από την ανησυχητική ενδοσκοπική εισροή της εσωτερικής τους πραγματικότητας που την μπερδεύουν με την εξωτερική πραγματικότητα. Αυτό οδηγεί σε βιαστικά συμπεράσματα ή κρίσεις σχετικά με το περιβάλλον με βάση την ενδοδεκτική εμπειρία αντί να αξιολογούνται οι πραγματικές συνθήκες μέσω εξωτερικών υποδοχέων».

Μια κοινή στρατηγική για να αντιμετωπίσετε τις δυσφορικές αισθήσεις είναι η αποσύνδεση – η απομάκρυνση από τη σωματική και συναισθηματική εμπειρία κάποιου. Όταν οι αισθήσεις μας μας στέλνουν συνεχώς απειλητικές πληροφορίες, η αποσύνδεση από το σώμα μας είναι ένας τρόπος να μας βοηθήσει να ελαχιστοποιήσουμε το άγχος. Είναι μια έξυπνη στρατηγική που βασίζεται στην επιβίωση, την οποία μπορούμε να μάθουμε να αναγνωρίζουμεκαι να αντιμετωπίζουμε με τη βοήθεια της Ψυχοθεραπείας.

Για περισσότερα Επιστημονικά άρθρα Ψυχολογίας μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://psychopedia.gr/

Για να ενημερώνεστε για όλα τα Επιμορφωτικά Σεμινάρια που αφορούν την Ψυχοπαθολογία και την Παιδοψυχολογία μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://www.seminars-psychopedia.gr/

Πηγή: Trauma Sensitive Mindfulness, Treleaven David A.