Η έννοια της αλληλεγγύης και του εθελοντισμού ειδικά στην τόσο δύσκολη εποχή που ζούμε αποτελεί προτεραιότητα για όλους μας. Σε μια περίοδο που η χώρα μας και οι πολίτες της δοκιμάζονται καθημερινά από τη φτώχεια και την εξαθλίωση, οι εθελοντικές κοινωνικές δράσεις στήριξης και βοήθειας των ευπαθών ομάδων δείχνουν μια «υγιώς» σκεπτόμενη ομάδα ατόμων με ανθρωπιστικές αρχές.
Το Psychopedia.gr, φιλοξενεί την ομάδα τoυ μη Κερδοσκοπικού Σωματείου «Γέφυρα» που με τις καθημερινές δράσεις της στο κέντρο της Αθήνας, αποτελεί ουσιαστικά τη «γέφυρα» επικοινωνίας, βοήθειας και στήριξης με τους ανθρώπους που ζουν στο δρόμο.
H «Γέφυρα» δραστηριοποιείται στο κέντρο της Αθήνας. Σύμφωνα με το όραμα των ανθρώπων της, ο σκοπός είναι η καθημερινή παρουσία τους έξω στο δρόμο για προσφέρουν στήριξη και βοήθεια στους ανθρώπους που έχουν πραγματική ανάγκη. Σε ποιες ομάδες απευθύνεστε;
Η ¨Γέφυρα¨ είναι ένα μη Κερδοσκοπικό Σωματείο Αλληλεγγύης που ενεργεί σύμφωνα με τις αρχές της κοινωνικής εργασίας στο δρόμο (social street work), σε γειτονιές και περιοχές, όπου υπάρχουν ευπαθείς κοινωνικά ομάδες. Αξιολογούμε ατομικά τις ανάγκες τους, τους παρέχουμε κοινωνική, ψυχολογική και υλική υποστήριξη.
Μέσα από ειδικά προγράμματα και δράσεις, που υλοποιούμε, έχουμε ως απώτερο στόχο να σταθούμε αλληλέγγυοι σε ευπαθείς και κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδες ώστε να βελτιωθούν και να αλλάξουν οι συνθήκες διαβίωσής τους.
Η έννοια του “Social Street Work” προέρχεται ως όρος αλλά και ως ιδέα από αντίστοιχές εθελοντικές ενέργειες στο εξωτερικό ή είναι κάτι εξολοκλήρου δικό σας; Η καθημερινή σας αποστολή στο κέντρο της πόλης, τι σας έχει διδάξει για τον τρόπο επικοινωνίας με τους ανθρώπους που ζουν εκεί έξω;
Το Social Street Work, αποτελεί την κύρια και βασική δράση μας. Οι ομάδες μας στο δρόμο προσεγγίζουν ανθρώπους που μπορεί να είναι ανήλικοι εργαζόμενοι, άστεγοι, εξαρτημένοι, πρόσφυγες και μετανάστες, εκδιδόμενοι/ες, μειονότητες, θύματα εμπορίας ανθρώπων. Ο τρόπος προσέγγισης μας είναι ολιστικός και εξατομικευμένος ώστε να προσαρμόζεται ανάλογα με τις ανάγκες του ανθρώπου που στηρίζουμε. Κύριος στόχος μας όμως είναι να κάνουμε τον συνάνθρωπο μας να αισθανθεί ότι κάποιος υπάρχει γι αυτόν και ενδιαφέρεται, δεν είναι μόνος εκεί έξω και ότι σε συνεργασία μαζί του μπορούμε να τον υποστηρίξουμε να ξανακερδίσει την ζωή του ασκώντας τα ανθρώπινα του δικαιώματα. Βασική προτεραιότητα στην προσέγγιση των αστέγων είναι η ενεργητική ακρόαση που γίνεται στο περιβάλλον τους, στο δρόμο. Λειτουργούμε με «ενσυναίσθηση» και είμαστε εκεί για να βιώσουμε νοητικά και συναισθηματικά τα άτομα που προσεγγίζουμε σα να είμαστε στην θέση τους, χωρίς να είμαστε. Με αυτόν τον τρόπο προσπαθούμε να γίνουμε ο συνδετικός και υποστηρικτικός κρίκος για την επιστροφή του στην κοινωνία μας.
Εμπνευσμένοι από τις αρχές του οργανισμού «Dynamo International» ο οποίος συντονίζει και εκφράζει το διεθνές δίκτυο των εργαζομένων στο δρόμο, απευθύνεται σε κάθε άνθρωπο που βρίσκεται σε κατάσταση δρόμου.
Χρησιμοποιεί διαφορετικά ‘ εργαλεία’ όπως :
• προσπάθειας προσέγγισης (outreach work),
• μεμονωμένης/αποσπασμένης προσφοράς βοήθειας (detached work),
• εργασίας βασιζόμενης σε κάποιο πλάνο/πρόγραμμα (project based work) και,
• ομαδικής δράσης (group action).
Ποια είναι η εικόνα της ψυχολογικής κατάστασης των ανθρώπων που ζουν στο δρομο; Ποιος είναι ο βαθμός επικινδυνότητας που αποκομίζετε από τις δράσεις σας στο κέντρο της Αθήνας; Ποιες οι κυριότερες δυσκολίες τις οποίες αντιμετωπίζετε;
Είναι γεγονός ότι παρατηρείται μία «κυκλικότητα» ως προς την κοινωνική περιθωριοποίηση που βιώνει η συγκεκριμένη ομάδα πληθυσμού σε σχέση με την ψυχική ασθένεια που υπάρχει και αρκετές των περιπτώσεων. Πιο συγκεκριμένα φαίνεται ότι πολλά άτομα που βρίσκονται στο δρόμο βιώνουν κατάθλιψη, μετατραυματικό στρες, συναισθηματικές και ψυχικές διαταραχές. Μία τέτοια αρνητική συναισθηματική κατάσταση τους καθιστά ανίκανους ως προς τις κοινωνικοπολιτικές τους δεξιότητες με ταυτόχρονο στιγματισμό από το κοινωνικό περιβάλλον αλλά και αυτοστιγματισμό. Συνέχεια αυτού είναι η κοινωνική περιθωριοποίηση και η αστεγία, των οποίων επακόλουθο είναι η επιδείνωση των ψυχικών διαταραχών τους. Αυτός ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται όσο βρίσκονται στο δρόμο και δεν έχουν μία σταθερή ψυχολογική και κοινωνική υποστήριξη, θεωρώντας αναμενόμενη και φυσιολογική αυτήν την κατάσταση.
Μέσα σε αυτή τη γενικότερη ψυχολογία των ατόμων έρχεται η αβεβαιότητα που επικρατεί και ματαιώνει πολλές φορές την ομάδα μας. Είναι πολύ δύσκολο να διαχειριστεί κανείς την αδυναμία του μπροστά σε ένα ολόκληρο κοινωνικό κράτος που απουσιάζει επιδεικτικά, όταν ο ίδιος έχει και θέλει να προσφέρει τόσα πολλά πράγματα σε πρακτικό και συναισθηματικό επίπεδο. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και με την ομάδα μας, όμως μέσα από την εποπτεία και τη συζήτηση αυτές οι δυσκολίες ξεπερνιούνται.
Ακόμη, η απουσία οικονομικών πόρων είναι μία σημαντική δυσκολία, η οποία μας καθιστά ανήμπορους ακόμη κι αν έχουμε όλη την καλή διάθεση να βοηθήσουμε. Σε αυτό συμβάλλον οι κατά καιρούς χορηγίες που δεχόμαστε αλλά κυρίως η συμμετοχή των πολιτών μέσα από υλικές ή οικονομικές δωρεές.
Ποια είναι η ψυχολογία του απλού πολίτη καθημερινά και πως θεωρείτε ότι ανταποκρίνεται στη βοήθεια των ανθρώπων που ζουν στο δρόμο;
Είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό όταν βλέπουμε τους πολίτες να ανταποκρίνονται στα καλέσματα και στις δράσεις που κάνουμε ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Ας μη γελιόμαστε, οι περισσότεροι από εμάς περνάμε μία πολύ δύσκολη περίοδο στη ζωή μας σε εργασιακό, οικονομικό, ψυχολογικό και κοινωνικό επίπεδο ανεξάρτητα από την ηλικία, το φύλο ή την εθνικότητα. Αυτή η ανταπόκριση λοιπόν μας δείχνει ότι παρ’ όλες τις αντιξοότητες οι πολίτες δεν έχουν χάσει την ανθρωπιά τους. Αντίθετα την αποδεικνύουν με οποιοδήποτε τρόπο σε κάθε ευκαιρία.
Συνεργάζεστε με τις κοινωνικές δομές του κράτους και συγκεκριμένα της τοπικής αυτοδιοίκησης; Ποιος είναι ο βαθμός οργάνωσης τους και τι έχετε να προτείνετε;
Συνεργαζόμαστε με όλους τους δημόσιους φορείς από νοσοκομεία και κοινωνικές υπηρεσίες μέχρι και εφορίες, αλλά και με οποιοδήποτε άλλο οργανισμό που μπορεί να παρέχει τις υπηρεσίες που είναι αναγκαίες για τα άτομα που συναντάμε. Αυτό που παρατηρείται πολύ συχνά είναι η δυσλειτουργία του γραφειοκρατικού συστήματος. Σε πολλές περιπτώσεις είναι τόσο δύσκολο να φέρουμε σε πέρας πολύ εύκολα αιτήματα, όμως η γραφειοκρατία μας πηγαίνει πίσω. Επίσης η έλλειψη προσωπικού και σε πολλές περιπτώσεις εκπαιδευμένου προσωπικού δημιουργεί προβλήματα στο έργο μας και στα ωφελούμενα άτομα.
Σε τι βαθμό πιστεύετε ότι η παρατεταμένη οικονομική κρίση που βιώνει η χώρα μας έχει συντελέσει στην έξαρση του φαινομένου των αστέγων, της αύξησης της εγκληματικότητας αλλά και της πορνείας; Από την άλλη, πόσο έχει επηρεάσει το δικό σας έργο;
Είναι ιστορικά καταγεγραμμένο ότι σε περιόδους οικονομικής ύφεσης φαινόμενα όπως η αστεγία, η πορνεία, η εγκληματικότητα, η χρήση παράνομων ουσιών και η ψυχικές ασθένειες βρίσκονται σε έξαρση. Στην πορεία μας ως σήμερα, οι κοινωνικοί επιστήμονες της ομάδας μας έχουν παρατηρήσει ότι ο Πειραιάς, η Αθήνα και οι γύρω περιοχές έχουν πληγεί έντονα από την οικονομική κρίση, η οποία έχει φέρει σε ρήξη το θεσμό της οικογένειας.
Αρκετοί άνθρωποι έχουν απομακρυνθεί από τις οικογένειες τους ακόμα και νέοι προκειμένου να μην αποτελούν βάρος. Σε μια χώρα όπου οι έννοιες της γειτονιάς και της οικογένειας είναι ιστορικά αποτυπωμένη μέσα σε φωτογραφίες, τραγούδια, ταινίες και μυθιστορήματα, η σημερινή εικόνα έρχεται σε ρήξη με το παρελθόν.
Οι προσφυγικές ροές κατά την άποψη σας έχουν παίξει ρόλο στην αύξηση των αναγκών αναφορικά με τη στήριξη-βοήθεια των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού;
Στην Ελλάδα του 2017 οι μαζικές εισροές προσφύγων μετατρέπουν την οικονομική κρίση σε ανθρωπιστική, όπως ανέφερε και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ. Αυτή η κατάσταση καθιστά αναγκαία την παρουσία του κράτους πρόνοιας και έχει αυξήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό τις ανάγκες των ευπαθών ομάδων.
Όσον αφορά τη δράση της ομάδας μας, προσπαθούμε μέσα από την καθημερινή παρουσία μας στο κέντρο της Αθήνας και στον Πειραιά να αναπτυχθεί μία σχέση εμπιστοσύνης με τα άτομα και μέσα από αυτή να μπορέσουν να εκφράσουν όλα αυτά που τους βαραίνουν. Προφανής στόχος μας σε επόμενο επίπεδο είναι η αποκατάσταση των ατόμων σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο. Σε αυτό το σημείο είναι αρκετά δύσκολο να φτάσουμε, διότι εξαρτάται περισσότερο από το κοινωνικό γίγνεσθαι που επικρατεί στη χώρα μας και το οποίο νοσεί σοβαρά. Δεν είναι καθόλου εύκολο να προσπαθείς για το καλύτερο και να υψώνονται συνεχώς τείχη λόγω της απουσίας κοινωνικής πολιτικής. Παρ’ όλα αυτά είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι υπάρχουν κάποια, έστω και λίγα, άτομα που κατάφεραν να πατήσουν στα πόδια τους και προσπαθούν για το καλύτερο, ακόμη κι αν βρίσκονται στο δρόμο.
Αυτά τα λίγα παραδείγματα είναι για την ομάδα μας και ένας από τους βασικούς λόγους που συνεχίζουμε. Όπως είπαμε και προηγουμένως, ματαιώσεις αντιμετωπίζουμε καθημερινά, όμως ακόμη και ένα χαμόγελο από τους ανθρώπους είναι αρκετό για να τις ξεπεράσουμε.
Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να στείλετε στους κατοίκους της Αθήνας και όχι μόνο σχετικά με τις δράσεις αλληλεγγύης τις οποίες διοργανώνετε και που μπορούν να απευθυνθούν άτομα που ενδιαφέρονται να συμμετέχουν στο έργο σας;
Το μήνυμα που θα θέλαμε να δώσουμε σε όλους τους πολίτες είναι ότι σε δύσκολες συνθήκες ο άνθρωπος μόνο μέσα από την αλληλεγγύη και τη συνεργασία κατάφερε να επιβιώσει. Αυτό θα γίνει λοιπόν και τώρα. Όσο κλεινόμαστε στις δυσκολίες και στα σπίτια μας, το μόνο που καταφέρνουμε είναι να γινόμαστε παθητικοί, χωρίς όνειρα και όραμα. Μπορεί να φαίνεται μικρό το λιθαράκι που θα συμβάλλει ο καθένας, όμως ας μην ξεχνάμε ότι πολλά λιθαράκια μαζεμένα χτίζουν κάστρα ολόκληρα.
