Psychopedia.gr

Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση

Της Φανής Λούγκλου, Κλινικής Ψυχολόγου-Παιδοψυχολόγου

Όπως με όλες τις μορφές της ανθρώπινης ανάπτυξης, και η σεξουαλική ανάπτυξη ξεκινά αμέσως μετά τη γέννηση, ενώ δεν περιλαμβάνει μόνο τις σωματικές αλλαγές, αλλά και τις γνώσεις, τις απόψεις και τις συμπεριφορές γύρω από το σεξ.

Η σεξουαλική γνώση και συμπεριφορά του παιδιού εξαρτώνται από την ηλικία του, τις παρατηρήσεις που κάνει και το τι διδάσκεται και πώς.  Η σεξουαλική ανάπτυξη περνά από στάδια.

sexoualiki-diapedagogisi-4

Σεξουαλικές συμπεριφορές στην παιδική ηλικία
0-4 ετών
  • εξερεύνηση και άγγιγμα γεννητικών οργάνων δημοσίως και ιδιωτικά
  • αντανακλαστικός αυνανισμός
  • δείχνουν τα γεννητικά τους όργανα στους άλλους
  • αγγίζουν το στήθος της μητέρας ή άλλων γυναικών
  • βγάζουν τα ρούχα και θέλουν να είναι γυμνά
  • προσπαθούν να δουν άλλους γυμνούς
  • ρωτούν για τις δικές τους – και των άλλων- σωματικές λειτουργίες
  • μιλούν με συνομήλικα παιδιά για σωματικές λειτουργίες, όπως η χρήση της τουαλέτας
4-6 ετών
  • ο αυνανισμός είναι συνειδητός και πολλές φορές συμβαίνει ακόμα δημοσίως
  • Προσπαθούν να δουν άλλους γυμνούς
  • Μιμούνται ενήλικες συμπεριφοράς (φιλούν ή κρατούν το χέρι)
  • Μιλούν για τα γεννητικά όργανα χρησιμοποιώντας «κακές» λέξεις, ακόμα κι όταν δεν καταλαβαίνουν τι ακριβώς σημαίνουν
  • Εξερεύνηση γεννητικών οργάνων με άλλα συνομήλικα παιδιά
7-12 ετών
  • ο αυνανισμός γίνεται αποκλειστικά ιδιωτικός.
  • παιχνίδια με συνομηλίκους με πιθανό σεξουαλικό περιεχόμενο (π.χ. «αλήθεια ή ψέματα», «μπουκάλα» κτλ.
  • ενδιαφέρον για υλικό με σεξουαλικό περιεχόμενο
  • αποζητούν να είναι μόνα όταν ντύνονται ή γδύνονται, όταν κάνουν μπάνιο κτλ.
  • ξεκινά το σεξουαλικό ενδιαφέρον και η έλξη προς τους άλλους

 

Επίσης τα παιδιά μέσα από το παιχνίδι προσπαθούν να κατανοήσουν και να εξερευνήσουν τη σεξουαλικότητα και τα όριά της.   Το σεξουαλικό παιχνίδι στην παιδική ηλικία και η διερεύνηση είναι έκφραση της παιδική περιέργειας και συνήθως δεν αποτελεί σημείο ανησυχίας.  Γενικά, το «τυπικό» σεξουαλικό παιχνίδι συμβαίνει ανάμεσα σε παιδιά περίπου ίδιας ηλικίας που παίζουν συχνά μαζί και γνωρίζονται καλά.  Είναι αυθόρμητο, δεν είναι συχνό, είναι συναινετικό και σταματά εύκολα όταν εξηγηθεί ότι κάποια σημεία του σώματος είναι ιδιωτικά.

Οι γονείς θα πρέπει να ανησυχήσουν όταν το σεξουαλικό παιχνίδι περιλαμβάνει συμπεριφορές που δεν ταιριάζουν με τη  ηλικία του παιδιού, όταν υπάρχουν απειλές, επιβολή δύναμης ή επιθετικότητας και όταν υπάρχει μεγάλη διαφορά ηλικίας.  Επίσης ένα μη φυσιολογικό σεξουαλικό παιχνίδι μπορεί να προκαλέσει υπερβολικά άγχος ή θυμό, ενώ δεν σταματά, αν και έχουν εξηγηθεί οι κανόνες.

Δείτε το Νέο Εκπαιδευτικό Σεμινάριο του Psychopedia.gr με θέμα: ‘Asperger-Αυτισμός υψηλής λειτουργικότητας- Κατάλληλες παρεμβάσεις. Πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο για να ενημερωθείτε: 

ΝΕΟ ‘Asperger-Αυτισμός υψηλής λειτουργικότητας- Κατάλληλες παρεμβάσεις -Εκπαιδευτικό Σεμινάριο

Συνήθως οι γονείς νιώθουν ντροπή απέναντι στις σεξουαλικές συμπεριφορές και ερωτήσεις των παιδιών τους.  Όμως όλα αυτά είναι πολύ καλές ευκαιρίες για να αξιολογήσουν τι ξέρουν τα παιδιά και να δώσουν σημαντικές πληροφορίες για σεξουαλικά θέματα.  Είναι σημαντικό σε τέτοιες περιπτώσεις να μένουν ήρεμοι και να ρωτούν να μάθουν τι συμβαίνει, χρησιμοποιώντας ερωτήσεις ανοιχτού τύπου (π.χ. τι κάνετε, πώς το σκεφτήκατε, από πού το μάθατε).  Αν μείνουμε ήρεμοι, μπορούμε να διδάξουμε στα παιδιά για τη σεξουαλική συμπεριφορά.  Αν εκνευριστούμε ή θυμώσουμε το πιθανότερο είναι ότι θα τιμωρήσουμε και θα χάσουμε την ευκαιρία να μάθουμε στα παιδιά κάποια πράγματα.

Όταν μιλάμε στα παιδιά για το σεξ, λέμε ότι χρειάζονται να ξέρουν, ανάλογα με τις συνθήκες,  και φροντίζουμε οι πληροφορίες να ταιριάζουν στην ηλικία και το αναπτυξιακό επίπεδο του παιδιού. Δεν χρειάζεται να βομβαρδίσουμε το παιδί με πληροφορίες.  Αφήνουμε τις ερωτήσεις και τις απορίες του να μας καθοδηγούν.

Τι διδάσκουμε και πότε
0-4 ετών
Βασικές πληροφορίες

  • τα αγόρια και τα κορίτσια είναι διαφορετικά
  • σωστά ονόματα για τα γεννητικά όργανα
  • τα μωρά έρχονται από τη μαμά
  • κανόνες για προσωπικά όρια (π.χ. ότι είναι καλυμμένο, είναι ιδιωτικό, δεν αγγίζουν τα γεννητικά όργανα των άλλων
  • απλές απαντήσεις στις ερωτήσεις για το σώμα και τις σωματικές λειτουργίες
Πληροφορίες για ασφάλεια

  • τη διαφορά ανάμεσα σε «καλά» και «κακά» αγγίγματα
  • το σώμα σου ανήκει σε σένα
  • όλοι έχουν δικαίωμα να πουν όχι σε ένα άγγιγμα, ακόμα και οι ενήλικες
  • κανείς – παιδί ή ενήλικας – δεν έχει δικαίωμα να αγγίξει τα γεννητικά σου όργανα
  • μπορείς να πεις όχι, αν κάποιος σου ζητήσει να κάνεις κάτι που νομίζεις ότι δεν είναι σωστό
  • υπάρχουν «καλά» και «κακά» μυστικά
  • σε ποιον να μιλήσεις όταν κάποιος κάνει κάτι «κακό» ή σου ζητήσει να κάνεις εσύ κάτι «κακό»
4-6 ετών
Βασικές πληροφορίες

  • το σώμα αλλάζει καθώς μεγαλώνουμε
  • απλές εξηγήσεις για το πώς μεγαλώνουν τα μωρά στη μήτρα και για τη γέννα
  • κανόνες για προσωπικά όρια
  • απλές απαντήσεις για το σώμα και τις σωματικές λειτουργίες
  • το άγγιγμα των γεννητικών οργάνων μας κάνει να νιώθουμε ωραία, αλλά δεν το κάνουμε μπροστά σε άλλους
Πληροφορίες για ασφάλεια

  • σεξουαλική κακοποίηση είναι όταν κάποιος αγγίζει τα γεννητικά σου όργανα ή σου ζητά να αγγίξεις τα δικά του
  • είναι σεξουαλική κακοποίηση ακόμα κι αν ξέρεις αυτό το άτομο
  • δεν φταις ποτές εσύ για την σεξουαλική κακοποίηση
  • αν κάποιος άγνωστος σου ζητήσει να πας μαζί του, τρέξε και πες το σε κάποιον μεγάλο που εμπιστεύεσαι
  • σε ποιον να μιλήσεις όταν κάποιος κάνει κάτι «κακό» ή σου ζητήσει να κάνεις εσύ κάτι «κακό»
7-12 ετών
Βασικές πληροφορίες

  • τι να περιμένει και πώς να αντιμετωπίσει τις αλλαγές που συμβαίνουν στην εφηβεία
  • τα βασικά για την αναπαραγωγή, την εγκυμοσύνη και τον τοκετό
  • τους κινδύνους της σεξουαλικής δραστηριότητας
  • τα βασικά για την αντισύλληψη
  • ο αυνανισμός είναι φυσιολογικός και δεν συνδέεται με μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας, αλλά γίνεται ιδιωτικά
Πληροφορίες ασφαλείας

  • η σεξουαλική κακοποίηση μπορεί να περιλαμβάνει επαφή, μπορεί και όχι
  • πώς να διατηρούνται τα προσωπικά όρια και η ασφάλεια όταν μιλούν με άλλους στο διαδίκτυο
  • πώς να αναγνωρίζουν και να αποφεύγουν επικίνδυνες κοινωνικές καταστάσεις
  • κανόνες για τις σχέσεις

 

Πολύ συχνά τα παιδιά εκπαιδεύονται σεξουαλικά από άλλα παιδιά ή από τα ΜΜΕ και το διαδίκτυο.  Το πιθανότερο είναι ότι αυτές οι πληροφορίες είναι λανθασμένες και μάλλον δε μεταδίδουν τις σεξουαλικές αξίες που επιθυμούμε να ξέρουν τα παιδιά μας.  Επομένως, δεν αφήνουμε την τηλεόραση και τον υπολογιστή να διαπαιδαγωγήσουν το παιδί σεξουαλικά.  Μιλάμε με ειλικρίνεια στα παιδιά, χρησιμοποιώντας γλώσσα που μπορούν να καταλάβουν.  Προσπαθούμε να μη τα ντροπιάζουμε όταν προβαίνουν σε συμπεριφορές ή έχουν απορίες και δεν τα φοβίζουμε.  Η ανάγκη για σεξ είναι εξίσου ανθρώπινη και όπως οι ανάγκες για τροφή και νερό. Η διαπαιδαγώγηση είναι σημαντική γιατί χρειάζεται τα παιδιά να μάθουν να χαίρονται τη σεξουαλικότητά τους ως ενήλικες και να προστατεύονται σε όλες τις ηλικίες.

 

Σύντομο Βιογραφικό Φανής Λούγκλου

Ιδιωτεύω ως κλινική παιδοψυχολόγος από το 2006, αρχικά στη Βούλα και στη συνέχεια στη Λήμνο. Από τον Ιανουάριο του 2015 συνεργάζομαι με το πρόγραμμα του πανεπιστημίου Harvard «Making Care Common” που έχει στόχο την ανάπτυξη της ενσυναίσθησης και της συναισθηματικής νοημοσύνης στα παιδιά. Το πρόγραμμα εφαρμόζεται πιλοτικά σε δημοτικό σχολείο της Λήμνου.

Έχω εξειδικευτεί στη χρήση ψυχομετρικών εργαλείων για τη διάγνωση μαθησιακών δυσκολιών, αυτισμού και συναισθηματικών/συμπεριφορικών διαταραχών σε παιδιά και εφήβους. Έχω εκπαιδευτεί στην γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία, στην προσαρμοσμένη παιχνιδοθεραπεια σύμφωνα με τη γνωστική θεωρία και στην εκπαίδευση γονέων σύμφωνα με τη θεωρία του Ρ. Ντράικωρς (Marshall University). Συντονίζω ομάδες γονέων από το 2010.
Είμαι μέλος της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας (American Psychological Association).

Ατσική, Λήμνος, email: fanilougklou@outlook.com.gr, τηλ. επικοινωνίας: 2254031135 – 6973401177

 

Συνεχίζοντας να χρησιμοποιείτε την ιστοσελίδα, συμφωνείτε με τη χρήση των cookies. Περισσότερες πληροφορίες.

Οι ρυθμίσεις των cookies σε αυτή την ιστοσελίδα έχουν οριστεί σε "αποδοχή cookies" για να σας δώσουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία περιήγησης. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε αυτή την ιστοσελίδα χωρίς να αλλάξετε τις ρυθμίσεις των cookies σας ή κάνετε κλικ στο κουμπί "Κλείσιμο" παρακάτω τότε συναινείτε σε αυτό.

Κλείσιμο