Της Δέσποινας Χατζηγρηγοριάδου, Ψυχολόγου Α.Π.Θ, ειδίκευση στη Σχολική Ψυχολογία

Το σχολείο αποτελεί πρόσφορο έδαφος για τη δημιουργία φιλίας μεταξύ των παιδιών- συμμαθητών. Η καθημερινή επαφή, οι κοινές εμπειρίες και τα κοινά ενδιαφέροντα φέρνουν τα παιδιά πιο κοντά και η δημιουργία μικρών ή μεγάλων ομάδων στο προαύλιο του σχολείου είναι συνήθης εικόνα. Ανάλογα με την ηλικία το παιδί επωφελείται από αυτές τις πρώτες διαπροσωπικές σχέσεις που δημιουργεί. Στην προσχολική ηλικία, φιλία σημαίνει συντροφιά στο παιχνίδι, από την σχολική ηλικία κι έπειτα η φιλία εγκαθίσταται ως ανάγκη, απαραίτητη για το παιδί. Η κοινωνικοποίηση και η προσαρμογή με νέα άτομα είναι δείγμα υγιούς ανάπτυξης και είναι απαραίτητο να κατευθύνουμε το παιδί προς τη  δημιουργία ποιοτικών φίλων και την ένταξη σε ομάδες και παρέες.

Τα σημεία που αξίζουν προσοχής στη σχέση του παιδιού με τους συνομηλίκους του είναι καλό να εντοπιστούν, παρατηρώντας το ίδιο το παιδί και τη συμπεριφορά του όταν είναι με τους φίλους του και όταν είναι  χωρίς αυτούς.

• Η επιρροή

Είναι συνηθισμένο φαινόμενο στις φιλίες από τη σχολική ηλικία και μετά να υπάρχουν δείγματα έντονης επιρροής (να θέλουν τα ίδια ρούχα, τα ίδια παιχνίδια, να μιμούνται τον τρόπο ομιλίας του φίλου τους κ.τ.λ.). Σαν πρώτη αντίδραση είναι πολύ φυσιολογική γιατί τα παιδιά έχουν την ανάγκη να διαφοροποιηθούν από τους γονείς. Έτσι, το μεταβατικό στάδιο από τη γονεϊκή ταύτιση μέχρι την ανεξαρτητοποίηση του παιδιού είναι η παρέα συνομηλίκων. Μέσα από αυτές τις διαδικασίες το παιδί αναπτύσσεται ψυχοκοινωνικά και διαμορφώνει σταδιακά  το δικό του χαρακτήρα. Χρειάζεται να δείξουμε ενδιαφέρον για τις νέες του συνήθειες αλλά παράλληλα να τονίσουμε ότι οτιδήποτε νέο (αντικείμενο, συμπεριφορά, συνήθεια) χρειάζεται να είναι σύμφωνο με τους κανόνες και τα όρια που υπάρχουν στην οικογένεια. Αν δεν συμφωνούμε με κάτι είναι καλό να δώσουμε λογικές εξηγήσεις και να προτείνουμε εναλλακτικές λύσεις.

• Το παιχνίδι των συναισθημάτων

Πολλά παιδιά αντιμετωπίζουν τη φιλία ως μια ευκαιριακή ταύτιση με έναν ή περισσότερους συμμαθητές (κοινό θρανίο, κοινό παιχνίδι κ.τ.λ.). Εξαιτίας αυτού του δεδομένου τα ακραία συναισθήματα και οι αυθόρμητες εκφράσεις ποικίλλουν. Είναι πολύ εύκολο να διακόψουν αλλά και να επαναφέρουν μια φιλία την ίδια κιόλας ημέρα. Από την άλλη, είναι επίσης πολύ εύκολο να δημιουργήσουν νέες φιλίες από τη μια στιγμή στην άλλη με αποτέλεσμα να δημιουργούν μεγάλη συναισθηματική αστάθεια στα παιδιά που απορρίπτονται. Το παιδί σε αυτή τη περίπτωση χρειάζεται ενδυνάμωση από τους γονείς και ενίσχυση της προσωπικότητάς του και των επιθυμιών του. Να μάθει να ξεχωρίζει πότε περνάει καλά και πότε οι φίλοι του φέρονται χειριστικά καθώς και ότι στη φιλία χρειάζεται αμοιβαία συναισθηματική υποστήριξη.

• Ο ανταγωνισμός

Αρκετές φιλίες χτίζονται με πρόσχημα τα κοινά ενδιαφέροντα και με ενδότερο στόχο τον ανταγωνισμό προκειμένου να ενισχυθεί η αυτοπεποίθηση του παιδιού που έχει την ανάγκη της υπεροχής.  Συχνά, τα παιδιά εντάσσονται σε παρέες ή δημιουργούν μια νέα φιλία έχοντας την ανάγκη να ανταγωνιστούν το ένα το άλλο για να ενδυναμώσουν τον εαυτό τους. Φυσικά, οι διαδικασίες αυτές γίνονται κυρίως ακούσια (στα διαγωνίσματα, στις αθλητικές δραστηριότητες, στο παιχνίδια του διαλείμματος). Για παράδειγμα, ένα παιδί που οι γονείς του το πιέζουν να είναι πάντα πρώτο, αγνοώντας τις προσπάθειες του, θα εκδηλώσει ανταγωνισμό στις φιλικές του συναναστροφές χωρίς να το καταλαβαίνει. Εάν οι γονείς εντοπίσουν αυτό το στοιχείο στο φίλο του παιδιού τους, χρειάζεται να ενισχύσουν το δικό τους παιδί και την προσωπικότητά του και ότι η ‘πρωτιά’ επιτυγχάνεται επειδή έχουμε τις ικανότητες και όχι για να είμαστε πρώτοι στην παρέα.

Επομένως, οι γονείς χρειάζεται να παρατηρούν την εξέλιξη της φιλίας και να παρεμβαίνουν μόνο σε καταστάσεις που το παιδί δείχνει να δυσανασχετεί, να καταπιέζεται και να αγχώνεται για αυτή τη φιλία. Είναι καλό να έχει κατά νου ότι η φιλία σημαίνει διασκέδαση, μοίρασμα, συνεργασία και υποστήριξη και οτιδήποτε παρεκκλίνει από αυτά χρειάζεται αντιμετώπιση προκειμένου να μην επηρεαστεί αρνητικά.

Eνημερωθείτε για το ΝΕΟ Εκπαιδευτικό Σεμινάριο από το Κέντρο Δια Βίου Μάθησης Psychopedia με θέμα: “Ανάπτυξη Ατομικών και Κοινωνικών δεξιοτήτων στα παιδιά” που θα διεξαχθεί το Σάββατο 1 Δεκεμβρίου 2018 – Ώρα: 16:30μ.μ.-20:00μ.μ. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ: https://psychopedia.gr/technikes-anaptyxis-atomikon-ke-kinonikon-dexiotiton-sta-pedia-neo-seminario-1122018/

Σύντομο Βιογραφικό της Δέσποινας Χατζηγρηγοριάδου

Η Δέσποινα Χατζηγρηγοριάδου σπούδασε Ψυχολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Απέκτησε κλινική εμπειρία στο Κέντρο Ψυχικής Υγείας Κατερίνης, συμπεριλαμβανομένου του Ιατροπαιδαγωγικού τμήματος και στο Ψυχιατρικό τμήμα του Γενικού Νοσοκομείου Κατερίνης (Κλινική Οξέων Ψυχιατρικών Περιστατικών του πρώην Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Πέτρας Ολύμπου). Διετέλεσε εκπαιδεύτρια στο Δημόσιο ΙΕΚ Κατερίνης και στο Επιμορφωτικό πρόγραμμα «ΣΧΟΛΕΣ ΓΟΝΕΩΝ» του Ε.Π. «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση». Παρείχε ψυχολογικές και συμβουλευτικές υπηρεσίες στο ιδιωτικό εκπαιδευτήριο ΠΛΑΤΩΝ και στο ΤΕΕ Ειδικής Αγωγής Κατερίνης. ” Κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών «Συναισθηματικές Δυναμικές στην Εκπαίδευση» του Ιταλικού Πανεπιστημίου TOR VERGATA.”