Της Πηνελόπης Ξηνταροπούλου Ψυχολόγου, Ειδικευόμενη στην Συστημική-Οικογενειακή Θεραπεία

Η κακοποίηση των γυναικών αποτελεί μια σκοτεινή συνισταμένη του κοινωνικού πανοπλίου, παρουσιάζοντας διάφορες μορφές και διαστάσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως. Πέρα από τα στατιστικά στοιχεία και τις αναφορές, η κακοποίηση αυτή απεικονίζει μια αντικοινωνική πραγματικότητα που επηρεάζει εκατομμύρια γυναίκες κάθε ηλικίας, κοινωνικού και οικονομικού υπόβαθρου.
Στην Ελλάδα, παρότι έχουν σημειωθεί σημαντικά βήματα προόδου, η σκιά της κακοποίησης εξακολουθεί να σκεπάζει πολλές γυναίκες. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, ο αριθμός των περιστατικών βίας και κακοποίησης παραμένει ανησυχητικά υψηλός, με πολλές περιπτώσεις να παραμένουν αναφανδόν ή να υποχωρούν από το φως της δημοσιότητας.

Αλλά η κακοποίηση των γυναικών δεν είναι μόνο εθνικό πρόβλημα. Είναι μια παγκόσμια πραγματικότητα που απαιτεί κοινή δράση και ευαισθητοποίηση. Από τις περιοχές του πολέμου όπου η βία σε βάρος των γυναικών χρησιμοποιείται ως όπλο, μέχρι τις πολιτισμένες κοινωνίες όπου η σιωπή συνεχίζει να είναι σύννομος, η αντιμετώπιση της κακοποίησης των γυναικών είναι επιτακτική.
Αυτό το άρθρο προσπαθεί να ρίξει φως σε αυτήν τη σκοτεινή πτυχή της ανθρώπινης ύπαρξης, εξετάζοντας τα αίτια, τις συνέπειες και τις δυνατότητες δράσης τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως. Πρόκειται για ένα κάλεσμα για αλληλεγγύη, συνείδηση και αλλαγή, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα μέλλον όπου οι γυναίκες θα ζουν χωρίς φόβο και ασφαλώς, με τα δικαιώματα που τους ανήκουν.

Ευρώπη
Στην Ευρώπη, η κακοποίηση των γυναικών εκδηλώνεται κυρίως μέσω της βίας εναντίον των γυναικών, συμπεριλαμβανομένης της οικογενειακής βίας και του σεξουαλικού εκφοβισμού. Η πρόοδος προς την ισότητα των φύλων έχει σημειώσει εξέλιξη, αλλά υπάρχουν ακόμη προκλήσεις όπως η ανισότητα στον χώρο εργασίας και η χαμηλή εκπροσώπηση των γυναικών σε θέσεις λήψης αποφάσεων.

Αμερική
Στη Βόρεια και Νότια Αμερική, οι μορφές κακοποίησης των γυναικών περιλαμβάνουν επίσης την οικογενειακή βία και τον σεξουαλικό εκφοβισμό. Σε ορισμένες περιοχές, η γυναικοκτονία και οι ειδεχθείς πρακτικές όπως ο επιβεβλημένος ακρωτηριασμός γυναικών είναι ακόμη παρούσες.

Ασία
Στην Ασία, η κακοποίηση των γυναικών μπορεί να παρουσιάζεται με διάφορους τρόπους, συμπεριλαμβανομένων των παραδοσιακών πρακτικών όπως ο γάμος κατά τη βία, η υποχρεωτική εργασία και η ανεπαρκής πρόσβαση σε εκπαίδευση.

Αφρική
Στην Αφρική, η κακοποίηση των γυναικών επηρεάζεται από ποικίλους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της φτώχειας, της έλλειψης παιδείας και των ενδοοικογενειακών πιέσεων. Σε ορισμένες περιοχές, οι παραδοσιακές πρακτικές όπως οι γάμοι σε νεαρή ηλικία είναι ακόμη ευρέως διαδεδομένες.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτές οι γενικές παρατηρήσεις δεν καλύπτουν τις εκατοντάδες διαφορετικές πολιτιστικές πραγματικότητες και είναι αναγκαίο να εξεταστεί κάθε κοινωνία και περιοχή ξεχωριστά. Ωστόσο, ανεξαρτήτως του γεωγραφικού περιβάλλοντος, η εξάλειψη της κακοποίησης των γυναικών αποτελεί κοινή πρόκληση που απαιτεί διεθνή συνεργασία και προσπάθειες.

Αίτια:

1. Κοινωνικό-Πολιτισμικοί Παράγοντες: Πολλοί κοινωνικοί και πολιτισμικοί παράγοντες, όπως οι στερεοτυπίες ρόλων φύλου, το πατριαρχικό σύστημα, η ανισότητα στον χώρο εργασίας και η ανάδυση βίας στα μέσα ενημέρωσης, μπορούν να συμβάλουν στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που επιτρέπει και υποστηρίζει την κακοποίηση των γυναικών.
2. Οικονομική Ανισότητα: Η οικονομική ανισότητα μεταξύ των φύλων μπορεί να δημιουργήσει εξαρτημένα ή ευάλωτα άτομα που είναι πιο επιρρεπή στην εκμετάλλευση και την κακοποίηση.
3. Εκμετάλλευση Εξουσίας: Η κακοποίηση μπορεί να προκύψει από την άσκηση εξουσίας και ελέγχου από ένα άτομο ή μια ομάδα πάνω σε κάποιο άλλο άτομο.
4. Εκπαιδευτικό Επίπεδο: Η έλλειψη ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης σχετικά με την ισότητα των φύλων και τα δικαιώματα των γυναικών μπορεί να συμβάλει στη διαιώνιση ανισοτήτων και στην ανοχή της κακοποίησης.
5. Ψυχολογικοί Παράγοντες: Προβλήματα ψυχικής υγείας, στρες, κατάθλιψη και άλλες ψυχολογικές παράμετροι μπορούν να συμβάλουν στην έκφραση βίας.

Συνέπειες:

1. Φυσικές Βλάβες: Η βία μπορεί να οδηγήσει σε σωματικούς τραυματισμούς, όπως κακώσεις, θραύσεις, εκδορές και άλλα σοβαρά τραύματα.
2. Ψυχολογικός Καταυλισμός: Οι γυναίκες που υποφέρουν από κακοποίηση μπορεί να βιώνουν ψυχολογικό καταυλισμό, συμπεριλαμβανομένων καταστάσεων όπως κατάθλιψη, άγχος, ψυχοσωματικά προβλήματα και αυτοκτονικές σκέψεις.
3. Κοινωνικός Αποκλεισμός: Η κακοποίηση μπορεί να οδηγήσει σε απομόνωση και αποκλεισμό από την κοινότητα, την οικογένεια και τους φίλους.
4. Οικονομική Εξάρτηση: Ορισμένες γυναίκες μπορεί να βρεθούν σε καταστάσεις οικονομικής εξάρτησης από τον κακοποιητή, καθιστώντας δύσκολο για αυτές να απομακρυνθούν.
5. Επίδραση στα Παιδιά: Εάν υπάρχουν παιδιά στο σπίτι, η κακοποίηση της μητέρας τους μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην ψυχολογική και συναισθηματική τους ανάπτυξη.
6. Επιπτώσεις στην Υγεία: Οι γυναίκες που υποφέρουν από κακοποίηση μπορεί να αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας, συμπεριλαμβανομένων αυξημένου κινδύνου για χρόνιες ασθένειες και ψυχικές διαταραχές.

Η κακοποίηση των γυναικών αποτελεί ένα σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα που απαιτεί συντονισμένες και αποτελεσματικές προσπάθειες για την αντιμετώπισή της. Οι παρακάτω τρόποι αντιμετώπισης επιδιώκουν να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον όπου οι γυναίκες θα απολαμβάνουν πλήρη προστασία και ίσα δικαιώματα.

Ενίσχυση της Νομοθεσίας:

Η δημιουργία και η επιβολή ισχυρών νόμων κατά της βίας στον οικογενειακό και κοινωνικό χώρο αποτελούν κρίσιμο βήμα. Είναι απαραίτητο να διασφαλίζεται ότι οι παραβάτες θα τιμωρούνται δίκαια και αποτρέπεται η ατιμωρησία.

Δημιουργία Κέντρων Υποστήριξης:
Η δημιουργία εξειδικευμένων κέντρων υποστήριξης για τα θύματα της κακοποίησης προωθεί την πρόσβαση σε ψυχολογική, νομική και ιατρική βοήθεια. Τα κέντρα αυτά παρέχουν ασφάλεια και ανωνυμία.

Ευαισθητοποίηση του Κοινού:
Ενημερωτικές εκστρατείες και εκπαιδευτικά προγράμματα προάγουν την ευαισθητοποίηση σχετικά με την κακοποίηση των γυναικών, αναδεικνύοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον σεβασμό στις σχέσεις.

Ενίσχυση της Οικονομικής Ανεξαρτησίας:
Προγράμματα εκπαίδευσης και υποστήριξης για την απόκτηση δεξιοτήτων και την εύρεση απασχόλησης βοηθούν στην οικονομική ανεξαρτησία των γυναικών, ελευθερώνοντάς τες από την εξάρτηση από τους κακοποιητές.

Ενίσχυση της Εκπαίδευσης:
Εκπαιδευτικά προγράμματα σχετικά με τη σεξουαλική ενημέρωση, τη συναίνεση και τις υγιείς σχέσεις προάγουν την κατανόηση και τον σεβασμό στις σχέσεις.

Δημιουργία Δικτύων και Συνεργασία:
Η συνεργασία μεταξύ κυβέρνησης, οργανισμών κοινωνίας των πολιτών και του επιχειρηματικού τομέα ενισχύει την αποτελεσματικότητα των προσπαθειών για την αντιμετώπιση της κακοποίησης.

Συνοψίζοντας, η αντιμετώπιση της κακοποίησης των γυναικών απαιτεί πολυεπίπεδες πρωτοβουλίες, με έμφαση στην πρόληψη, τη στήριξη των θυμάτων και τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που δεν ανέχεται τη βία και την κακοποίηση.

Βιογραφικό Πηνελόπης Ξηνταροπούλου

Ονομάζομαι Πηνελόπη-Νικολαΐς  Ξηνταροπούλου και είμαι κάτοχος πτυχίου Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Ανατολικού Λονδίνου. Ειδικεύομαι στην Οικογενειακή / Συστημική Ψυχοθεραπεία στο Εργαστήριο Διερεύνησης Ανθρωπίνων Σχέσεων. Με σεβασμό στους ανθρώπους που με εμπιστεύονται φροντίζω να επικαιροποιώ διαρκώς τις ήδη αποκτηθείσες ακαδημαϊκές μου γνώσεις με τη συμμετοχή μου σε πληθώρα σεμιναρίων, συνεδρίων και ημερίδων. Πέραν των τομέων πρακτικής μου άσκησης έχω επιστημονικό ενδιαφέρον για την εγκληματολογική έρευνα και την Δικαστική – Ψυχιατροδικαστική Ψυχολογία συμμετέχοντας σε σχετικές έρευνες και σεμινάρια.

Για περισσότερα Επιστημονικά άρθρα Ψυχολογίας μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://psychopedia.gr/

Για να ενημερώνεστε για όλα τα Επιμορφωτικά Σεμινάρια που αφορούν την Ψυχοπαθολογία και την Παιδοψυχολογία μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://www.seminars-psychopedia.gr/

Πηγές:

• Αρτινοπούλου Β., (2006). Ενδοοικογενειακή κακοποίηση γυναικών.
• Gilligan C., (2016). Psychological Theory and Women’s Development.
• Ortner S., (1994). Ανθρωπολογία, Γυναίκες και φύλο.
• Butler J., (1990). Gender Trouble. Feminism and the subversion of identity.
• Σουλή Σ., (2019). Αθέατη Βία.
• Γατσάς Β., (2006). Βία κατά των Γυναικών.