Όπως είναι λογικό, κανένα θέμα δεν είναι πιο γεμάτο με άρνηση, άγχος και αποφυγή από αυτό της εξέτασης της θνησιμότητας κάποιου. Μεγάλο μέρος της δουλειάς για τον «καλό θάνατο» έχει επικεντρωθεί στο τέλος της ζωής ή στην παρηγορητική φροντίδα. Για τους υγιείς, μπορεί να θεωρηθεί μακάβριο να αναλογιστούν τη θνησιμότητα τους, μπορεί να φαίνεται μοιρολατρικό, αρνητικό και κάτι που απομακρύνει κάποιον από τη σημερινή χαρά της ζωής του σήμερα. Ωστόσο, μπορεί επίσης να μας υπενθυμίσει το αναπόφευκτο και να σκεφτούμε πώς θέλουμε να περάσουμε σήμερα καθώς και ό,τι χρόνο μας απομένει.

Ορίζοντας τον “καλό θάνατο”

Πολλά έχουν γραφτεί στην ψυχολογική βιβλιογραφία για την επιτυχημένη ζωή. Η επιτυχημένη ζωή φαίνεται περισσότερο υπό τον έλεγχό του παρά ο πετυχημένος θάνατος. Για τους περισσότερους, η τελευταία μέρα της ζωής κάποιου είναι άγνωστη και το πώς και πού μπορεί να συμβεί δεν μπορεί πάντα να υπαγορεύεται. Ο Meier και οι συνεργάτες του (2016), στην εξέτασή τους ποιοτικών και ποσοτικών μελετών στις (ΗΠΑ και παγκοσμίως), περιέγραψαν προοπτικές από τον ασθενή και την οικογένεια. Ο Meier ζήτησε δημόσιο διάλογο για τον επιτυχημένο θάνατο. Τα ευρήματά του μπορεί να είναι διδακτικά και σημαντικά για ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων, ακόμη και σε εκείνους που δεν αντιμετωπίζουν μια ανίατη ασθένεια.

Τα άτομα που πεθαίνουν και οι οικογένειές τους εντόπισαν προτιμήσεις για τη διαδικασία του θανάτου (δηλαδή, πού πέθανε κάποιος, ποιος ήταν παρών, πώς και πότε). Η κατάσταση χωρίς πόνο και η συναισθηματική ευεξία (πεθάνεις εν ειρήνη) ήταν μεταξύ των κορυφαίων θεμάτων. Το ετοιμοθάνατο άτομο έτεινε να προσδιορίζει τη θρησκευτικότητα/πνευματικότητα ως θέμα για τον «καλό θάνατο» περισσότερο από τα μέλη της οικογένειας. Η άποψη των μελών της οικογένειας για τον καλό θάνατο έτεινε να είναι περισσότερο σύμφωνη με τις επιθυμίες του ετοιμοθάνατου παρά με αυτές των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης. Ωστόσο, η ταυτοποίηση των οικογενειών για έναν καλό θάνατο ή «επιτυχή θάνατο» διέφερε κάπως από την άποψη του ασθενούς. Δηλαδή, η οικογένεια ανέφερε πιο συχνά αυτά τα θέματα από τον ετοιμοθάνατο συγγενή. Για παράδειγμα, η οικογένεια προσδιόρισε την ολοκλήρωση της ζωής (αποχαιρετισμός, αποδοχή του θανάτου, καλή ζωή), ποιότητα ζωής (ικανότητα να ζεις τη ζωή ως συνήθως, έχοντας ελπίδα, ευχαρίστηση, ευγνωμοσύνη και πεποίθηση ότι άξιζε τη ζωή) αξιοπρέπεια (σεβασμός, ανεξαρτησία). και παρουσία της οικογένειας.

Ο Meier υπογράμμισε ότι η προοπτική του ετοιμοθάνατου ήταν αυτή που ήταν σημαντική, περισσότερο από τους άλλους ορισμούς. Η κατεύθυνση του θεατρικού συγγραφέα να «φύγει από το γέλιο» μπορεί να είναι σημείο αναφοράς για τον καλό θάνατο. Η ανακουφιστική φροντίδα έχει υιοθετήσει την άποψη του να επιτρέπεται ο θάνατος με αξιοπρέπεια και έλεγχο, και όχι μετά από παρατεταμένη και εξουθενωτική ασθένεια. Ο Meier σημείωσε ότι οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης θεώρησαν τη διαδικασία του θανάτου όταν ο ασθενής περνάει ήσυχα, χωρίς να συμμετέχει σε μάταιη θεραπεία και εκτιμούν ιδιαίτερα τον ασθενή ως χωρίς πόνο, αξιοπρέπεια και συναισθηματική ευεξία.

Ψυχολογικά οφέλη του προβληματισμού για τη θνησιμότητα

Υπάρχει όφελος για τους υγιείς να συλλογίζονται θέματα όπως ο επιτυχής θάνατος και ο καλός θάνατος; Το να λαμβάνει κανείς υπόψη τη θνησιμότητα κάποιου μπορεί να προκαλέσει άγχος, να αισθάνεται παράξενο, ακόμη και παράξενο ή ταμπού. Ωστόσο, όσο κι αν θέλουμε να απορρίψουμε τέτοιες σκέψεις, ο θάνατος είναι αναπόφευκτο. Πράγματι, ζούμε με τη σκιά του στη συνείδησή μας.

Το άγχος του θανάτου, αρχικά μια φροϋδική έννοια, μπορεί να προκάλεσε τέτοια άρνηση, ώστε να αποφεύγουμε να σκεφτούμε τη θνητότητα για να διατηρήσουμε την αίσθηση της αθανασίας. Μπορεί να υπάρχει ψυχολογικό όφελος από τέτοιες σκέψεις και να εμβαθύνει το νόημα στη ζωή ακόμα και όταν δεν ενεργοποιείται από ασθένεια ή δεν πυροδοτείται από γεγονότα στο τέλος της ζωής. Ο Block (2001) περιέγραψε την «ανάπτυξη και την υπέρβαση» στο τέλος της ζωής ως «την τέχνη του δυνατού». Αυτή η τέχνη του δυνατού μπορεί να προσφέρει μαθήματα σε όλους μας, είτε είμαστε νέοι, μεσήλικες, ηλικιωμένοι, υγιείς ή άρρωστοι. Μπορεί να προωθήσει μια ενσωμάτωση της επίγνωσης και της εκτίμησης της θνητότητάς κάποιου και να μας οδηγήσει να ζούμε με έναν πιο παρόντα τρόπο.

Ο Βίκτορ Φράνκλ θεώρησε τη συνειδητοποίηση του θανάτου ως μια υπαρξιακή διαδικασία που αύξησε το νόημα – μια πρωταρχική ανάγκη για τα ανθρώπινα όντα. Αν και τέτοιοι στοχασμοί κινδυνεύουν να προκαλέσουν άγχος θανάτου, ο ψυχαναλυτής Erikson (1982) πρότεινε ότι τα άβολα συναισθήματα θα μπορούσαν επίσης να αποτελέσουν έναυσμα στα τελευταία στάδια της ανάπτυξης των ενηλίκων προς την απομάκρυνση από την απόγνωση και τη γέννηση (ανάπτυξη). Ο Erikson και άλλοι ψυχαναλυτικοί και ανθρωπιστές στοχαστές προτείνουν ότι αντί της άρνησης του θανάτου, η συνειδητοποίηση του θανάτου μπορεί να προωθήσει την αυθεντικότητα (ζώντας σε ευθυγράμμιση με τις αξίες) και την υπαρξιακή ειλικρίνεια σε αντίθεση με την αποξένωση, τον φόβο ή τις καταστάσεις αποφυγής. Η υπαρξιακή πρόκληση μιας τέτοιας επίγνωσης είναι η ανάπτυξη μιας ανοχής για το άγχος που προκαλείται από τον άμεσο προβληματισμό για τη θνησιμότητα κάποιου. Οι υπαρξιστές θεωρητικοί προτείνουν ότι η σκόπιμη επίγνωση της θνησιμότητας ή του θανάτου μπορεί να προκαλέσει αυθεντική ζωή, αυτογνωσία που δεν διαστρεβλώνεται από φόβους, απογοήτευση ή απελπισία. Αυτή μπορεί να είναι μια πολύ καλύτερη ψυχολογική απάντηση στον αναπόφευκτο θάνατο που έρχεται σε όλους μας.

Για περισσότερα Επιστημονικά άρθρα Ψυχολογίας μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://psychopedia.gr/

Για να ενημερώνεστε για όλα τα Επιμορφωτικά Σεμινάρια που αφορούν την Ψυχοπαθολογία και την Παιδοψυχολογία μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://www.seminars-psychopedia.gr/

Πηγή: