Eπιμέλεια άρθρου: Σοφία Βάσο Ψυχολόγος, MSc Κλινικής Ψυχολογίας
Τα χρώματα είναι παντού γύρω μας, υποδεικνύουν τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο και κάθε χρώμα έχει διαφορετική σημασία για κάθε άνθρωπο. Ανεξαρτήτως, όμως, από το νόημα που δίνει ο καθένας μας, είναι πλέον δημοφιλές να προσδίδουμε κάποιο συναίσθημα σε διάφορα χρώματα, όπως το κίτρινο έχει συνδυαστεί με το άγχος.
Πώς βλέπουμε τα χρώματα;
Με απλά λόγια, βλέπουμε τα χρώματα όταν τα μήκη κύματος του φωτός αλληλοεπιδρούν με κάποιο αντικείμενο. Μερικά αντικείμενα απορροφούν το φως, ενώ άλλα αντανακλούν τα μήκη κύματος. Έτσι το χρώμα που βλέπουμε είναι ο τρόπος με τον οποίο ο εγκέφαλός μας μεταφράζει την αντανάκλαση. Η ποικιλία των χρωμάτων συμβαίνει επειδή κάποια φώτα εκβάλλουν μεγαλύτερα μήκη κύματος το οποίο συμβάλλει στο ποιο χρώμα βλέπουμε αλλά και πόσο ορατά είναι τα χρώματα από κάποια απόσταση. Για παράδειγμα, το κόκκινο έχει το μεγαλύτερο μήκος κύματος κι άρα είναι ορατό από μεγαλύτερη απόσταση.
Παρόλα αυτά, το νόημα που δίνουμε σε κάθε χρώμα εξαρτάται περισσότερο από κοινωνικές, διαπροσωπικές και πολιτισμικές επιρροές. Για παράδειγμα, το άσπρο είναι το περισσότερο προτιμώμενο χρώμα για τις νύφες στο δυτικό ημισφαίριο, αλλά στην Νότια Ασία είναι συνδεδεμένο με το πένθος. Το μπλε είναι παγκοσμίως ένα από τα αγαπημένα χρώματα, αλλά συχνά προωθείται ως αρρενωπό χρώμα και χρησιμοποιείται σε προϊόντα που προορίζονται για άνδρες.
Βελτίωση της απόδοσης του εγκεφάλου με χρώματα
- Κωδικοποίηση με χρώματα για καλύτερη μνήμη
Επειδή τα χρώματα επεξεργάζονται σε πολλαπλές περιοχές του εγκεφάλου είναι πιο εύκολο για αυτόν να τα ερμηνεύσει και να τα θυμηθεί. Με αυτόν τον τρόπο, όταν κωδικοποιούμε πράγματα βάσει του χρώματός τους τα θυμόμαστε πιο εύκολα. Ο εγκέφαλός μας διαβάζει και ερμηνεύει τα χρώματα πιο γρήγορα από τα κείμενα. Αυτό σημαίνει πως είναι πιο πιθανό να θυμηθούμε ένα ραντεβού εάν το κωδικοποιήσουμε με κάποιο χρώμα.
- Πράσινο για καλύτερη συγκέντρωση
Πολλές έρευνες έχουν δείξει πως το να κοιτάμε αντικείμενα πράσινου χρώματος έχει ξεκούραστη και αναζωογονητική επίδραση στα μάτια και το μυαλό μας. Σε μία μεγάλη έρευνα του Πανεπιστημίου Μελβούρνης ζητήθηκε σε φοιτητές να ολοκληρώσουν μία βαρετή αλλά λεπτομερή εργασία για ώρες. Στην μία ομάδα επιτράπηκε να κοιτούν την εικόνα μιας πράσινης οροφής, ενώ η δεύτερη ομάδα κοιτούσε απλά το τσιμεντένιο ταβάνι. Η ομάδα που κοιτούσε την πράσινη οροφή είχε καλύτερα αποτελέσματα με λιγότερα λάθη και ανέφερε καλύτερη συγκέντρωση. Τόσο αυτή όσο κι άλλες έρευνες αποδίδουν αυτό το αποτέλεσμα στις τονωτικές ικανότητες της φύσης στην προσοχή μας. Αυτό έχει νόημα αν σκεφτούμε πως το πράσινο δεν είναι μόνο το κυρίαρχο χρώμα στην φύση, αλλά είναι και εύκολα αντιληπτό στα μάτια μιας και βρίσκεται στην μέση του φάσματος του μήκος κύματος.
- Ισορροπημένη χρήση κόκκινου και πορτοκαλί
Βρισκόμενα το ένα δίπλα στο άλλο, το κόκκινο και το πορτοκαλί έχουν αποδειχθεί ότι αυξάνουν τον ρυθμό της καρδιάς και διεγείρουν τον εγκέφαλο. Αυτές οι αντιδράσεις γενικά οδηγούν σε υψηλότερα επίπεδα ενέργειας και δραστηριότητας. Η υπερέκθεση σε αυτά, όμως, μπορεί να προκαλέσει άλλα προβλήματα. Το κόκκινο πυροδοτεί την αντίδραση πάλης ή φυγής· ο αυξημένος καρδιακός χτύπος μπορεί να προκαλέσει κυκλοφορικά προβλήματα εάν επιμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα ή μπορεί να μας κλειδώσει σε μία κατάσταση υπερδιέγερσης, που αυξάνει την πιθανότητα άγχους. Για να διατηρήσουμε μία ισορροπημένη δόση θετικότητας και διέγερσης, πρέπει να συμπεριλαμβάνουμε το κόκκινο και το πορτοκαλί σε μετρημένες ποσότητες. Με αυτόν τον τρόπο τα χρώματα μας βοηθούν να προωθήσουμε τα επίπεδα ενέργειάς μας χωρίς να αναστατώνουμε τις αντιδράσεις του νευρικού συστήματος.
- Ναι στους μπλε τοίχους, όχι στις μπλε οθόνες
Το μπλε έχει ένα από τα μικρότερα μήκη κύματος στο φάσμα των χρωμάτων και έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την υπερδιέγερση τόσο οπτικά όσο και ψυχολογικά. Οι ανοιχτοί τόνοι του μπλε προκαλούν ηρεμία και ξεκούραση, ενώ οι σκούροι τόνοι φαίνονται μελαγχολικοί και σοβαροί. Δυστυχώς, όμως, η επίδραση του μπλε φωτός μπορεί να είναι καταστροφική για τον κύκλο του ύπνου μας, διότι ο εγκέφαλός μας μπερδεύει το μπλε φως με το φως του ήλιου. Έτσι όταν εκτιθέμεθα -ιδίως σε ανοιχτό- μπλε χρώμα η φυσική μας αντίδραση είναι να αυξάνουμε την κορτιζόλη και να μειώνουμε την μελατονίνη, κάτι που ενεργοποιεί το ξύπνημα. Για να ελαχιστοποιήσουμε αυτές τις αρνητικές συνέπειες, πρέπει να μειώσουμε δραστικά την έκθεση στις οθόνες για τουλάχιστον μία ώρα πριν τον ύπνο.
Συμπέρασμα
Τα χρώματα σημαίνουν χιλιάδες πράγματα για τον καθένα από εμάς. Όμως, οι προσωπικές μας προτιμήσεις καθιστούν αδύνατη την ανάπτυξη μίας παγκόσμιας θεωρίας γύρω από την πολιτισμική σημασία των χρωμάτων.
Για να ενημερώνεστε καθημερινά με Επιστημονικά άρθρα Ψυχολογίας μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://psychopedia.gr/
Για να ενημερώνεστε για όλα τα Εκπαιδευτικά Σεμινάρια και Προγράμματα Ψυχολογίας που διαθέτουμε μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ: https://www.seminars-psychopedia.gr/
