Πολλοί άνθρωποι βιώνουν χρόνιο πόνο σε αυχένα, πλάτη και μέση. Στις ανεπτυγμένες χώρες, έως και πάνω από το 70% των ανθρώπων βιώνουν πόνο στη μέση ενώ περίπου τα 2/3 των ανθρώπων θα βιώσουν πόνο στον αυχένα κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Η πλειοψηφία των πασχόντων από οξύ πόνο σε αυχένα, πλάτη και μέση μπορεί να ανακουφιστούν μέσα σε λίγες μέρες ή εβδομάδες. Όμως περίπου το 10% – 20% των πασχόντων βιώνουν την κατάσταση ως χρόνια ή επίμονη. Οι πόνοι αυτοί μπορεί να μην έχουν καλά καθορισμένη παθολογική αιτία και πολλές φορές σχετίζονται με ψυχολογικούς παράγοντες. Επίσης μπορεί να επηρεάζουν διακεκομμένα ένα άτομο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα ποσοστά υποτροπής και χρονιότητας είναι πάνω από 35% για τα άτομα που υποφέρουν από πόνο στον αυχένα. Συμβαίνουν συχνότερα στο μεσήλικο πληθυσμό, στον οποίο η αναλογία των γυναικών είναι υψηλότερη από αυτή των ανδρών.
Αν και οι πόνοι αυτοί μπορούν να προκληθούν από ειδικές παθολογικές καταστάσεις (π.χ. όγκοι, λοίμωξεις, κάταγματα, φλεγμονές) ο πόνος στα περισσότερα άτομα (περίπου 85%) είναι μη-ειδικός, πράγμα που δείχνει ότι ο πόνος δεν οφείλεται σε μία από τις παραπάνω παθολογίες αλλά αντίθετα σε άγνωστη αιτιολογία. Πολλές φορές μάλιστα η αιτιολογία εντοπίζεται σε καταστάσεις που σχετίζονται με ψυχολογικά/συναισθηματικά προβλήματα του ατόμου, έτσι οι συμβατικές θεραπείες, όπως τα φάρμακα και η χειρουργική δεν είναι πάντοτε αποτελεσματικές.
Τι μπορεί να “κρύβεται” πίσω από τους χρόνιους πόνους σε αυχένα, μέση και πλάτη;
Έχει βρεθεί ότι πίσω από τους πόνους σε αυχένα, μέση και πλάτη μπορεί να “κρύβεται” μια κατάθλιψη ή μια αγχώδης διαταραχή. Επίσης κάποιο ψυχοτραυματικό γεγονός που έχει συμβεί στο άτομο μπορεί να επηρεάσει την εμφάνιση τέτοιων πόνων στο μέλλον. Ο συνδυασμός ψυχικού και σωματικού στρες καθώς και η χρόνια έκθεση σε ψυχοκοινωνικούς στρεσογόνους παράγοντες στο χώρο εργασίας είναι επίσης κοινές αιτίες πίσω από τους πόνους σε αυχένα, μέση και πλάτη. Πιο συγκεκριμένα, ατομα που εργάζονται σε χώρους υψηλών απαιτήσεων, κυρίως υπάλληλοι γραφείου, οι οποίοι έχουν υψηλό εργασιακό στρες και δυσαρέσκεια από το εργασιακό περιβάλλον ή τα καθήκοντα εργασίας, βρίσκονται ανάμεσα στους “υποψηφίους” για την εμφάνιση τέτοιων πόνων.
Αν και βιβλιογραφικά οι συγκεκριμένοι πόνοι σχετίζονται κυρίως με το εργασιακό στρες και τα καταθλιπτικά συμπτώματα, ο,τιδήποτε μπορεί να μας προκαλέσει χρόνιο στρες και ως εκ τούτου χρόνια ενεργοποίηση του συστήματος του στρες μπορεί να έχει επιπτώσεις στο μυοσκελετικό μας σύστημα και όχι μόνο.. Χρόνιο στρες μπορεί να σημαίνει μια απαιτητική εργασία, μια κακή σχέση με τον σύντροφο, η φροντίδα ένος χρόνια πάσχοντα, μια ψυχική πάθηση (π.χ. κατάθλιψη), οικονομικές δυσκολίες, τραυματικά βιώματα στην παιδική ηλικία (π.χ. παραμέληση, κακοποίηση κ.α.) και πολλά άλλα. Άτομα, λοιπόν, επιρρεπή στο στρες που πιθανόν να έχουν βιώσει κάποια χρόνια δυσάρεστη κατάσταση είναι πολύ συχνά τα άτομα που υποφέρουν από πόνους στον αυχένα, την πλάτη και τη μέση αλλά και από καταθλιπτικά συμπτώματα και άγχος.
Πως το χρόνιο στρες συμβάλει στην εμφάνιση πόνων στον αυχένα, τη μέση και την πλάτη;
Το στρες “είναι η κατάσταση απειλής ή θεωρούμενης απειλής της ομοιόστασης, η οποία αποκαθίσταται μέσα από ένα σύνθετο πλέγμα συμπεριφορικών και φυσιολογικών ανταποκρίσεων προσαρμογής του οργανισμού”, σύμφωνα με τον Καθηγητή Χρούσο Γεώργιο. Βιολογικά, πρόκειται για την ενεργοποίηση του ομοιοστατικού συστήματος του στρες (που περιλαμβάνει ανατομικά μέρη του νευρικού συστήματος, ορμόνες και νευροδιαβιβαστές), που συμβαίνει ως αποτέλεσμα μιας εμπειρίας, κι οδηγεί στην παρατηρήσιμη αύξηση των επιπέδων ορισμένων δεικτών – ορμονών, όπως τα γλυκοκορτικοειδή και οι κατεχολαμίνες. Το στρες δεν αποτελεί κάτι θετικό, ή κάτι αρνητικό αλλά είναι ένας μηχανισμός απαραίτητος για την επιβίωση. Δίχως στρες, το άτομο είναι αδύνατο να κινητοποιηθεί προς οποιαδήποτε δράση. Με υψηλά επίπεδα στρες, το άτομο παρουσιάζει δυσάρεστα συμπτώματα. Όταν το άτομο βρίσκεται στα βέλτιστα επίπεδα στρες, αυτό του επιτρέπει να δράσει δημιουργικά. Το σύστημα του στρες είναι, λοιπόν, ένα “σύστημα συναγερμού” το οποίο διαθέτει ο ανθρώπινος οργανισμός. Έτσι, όταν εμφανιστεί ένα ερέθισμα που το αντιλαμβανόμαστε ως απειλητικό ή δυνητικά επικίνδυνο το σύστημα του στρες θέτει διάφορους βιολογικούς μηχανισμούς, με σκοπό την επιβίωση του ανθρώπου.
Όταν το σύστημα του στρες ενεργοποιείται για λίγο και μετά το σώμα επανέρχεται στα προηγούμενα επίπεδα δεν υπάρχει πρόβλημα. Το χρόνιο στρες όμως (μικρής ή μεγάλης έντασης) προκαλεί διάφορα προβλήματα στον οργανισμό καθώς το σύστημα του στρες δεν επανέρχεται στην προηγούμενη κατάσταση φυσιολογικά. Κάποια από αυτά τα προβλήματα μπορεί να είναι και οι χρόνιοι πόνοι σε αυχένα, μέση και πλάτη.
Ενημερωθείτε για το ΝΕΟ Ασύγχρονο Σεμινάριο από το Κέντρο Δια Βίου Μάθησης Psychopedia με θέμα: “Διαχείριση Συναισθηματικών διαταραχών & Χρόνιου Πόνου”. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ: https://psychopedia.gr/neo-asygchrono-seminario-diachirisi-synesthimatikon-diatarachon-chroniou-ponou/
Τι μπορώ να κάνω για να αντιμετωπίσω ή να προλάβω τους πόνους σε αυχένα, μέση και πλάτη;
Οι συμβατικές θεραπείες για τους πόνους σε αυχένα, μέση και πλάτη συμπεριλαμβάνουν φυσιοθεραπεία, φαρμακευτική αγωγή/ χειρουργικές παρεμβάσεις. Επίσης η παρέμβαση στο νερό έχει καθιερωθεί ως μία θεραπευτική μέθοδος που χρησιμοποιεί τις φυσικές ιδιότητες του νερού για την παραγωγή φυσικών και λειτουργικών βελτιώσεων. Επιπλέον, η εκπαίδευση για καλύτερη στάση του σώματος αποτελεί σημαντική συνιστώσα της συνολικής θεραπείας του πόνου στον αυχένα. Ακόμα, η σωματική άσκηση χρησιμοποιείται για να βελτιώσει τη φυσική λειτουργία και να μειώσει τα συμπτώματα του πόνου και της δυσκαμψίας.
Δεδομένου όμως ότι οι πόνοι αυτοί σχετίζονται με το χρόνιο στρες, έχει φανεί ότι ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα έχει ο συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής και αυτοδιαχείρισης (διαχείριση του στρες). Οι τεχνικές χαλάρωσης (τεχνικές διαχείρισης του στρες) όπως είναι η προοδευτική μυική χαλάρωση, η καθοδηγούμενη νοερή απεικόνιση, η αυτογενής εκπαίδευση, ο διαλογισμός κ.α αποτελούν παρεμβάσεις αυτοδιαχείρισης και χρησιμοποιούνται ως επικουρική θεραπεία για την αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου. Ένας στόχος των τεχνικών χαλάρωσης είναι να μειώσουν το χρόνιο στρες και να ενισχύσουν την ευημερία μέσα από την “αντίδραση χαλάρωσης” που είναι το αντίθετο της “αντίδρασης στο στρες” την οποία βιώνει το σώμα όταν αντιλαμβάνεται απειλές οι οποίες μπορούν να προέρχονται είτε από το περιβάλλον είτε από τις σκέψεις του. Η “αντίδραση χαλάρωσης” ορίζεται ως μια φυσική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από μειωμένη διέγερση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος και μπορεί να προκληθεί όταν ένα άτομο εστιάζει κάπου αλλού (π.χ. σε μια κίνηση, σε μια αίσθηση, σε μια εικόνα ή έναν ήχο) και αγνοεί τις καθημερινές σκέψεις που του προκαλούν στρες.
Όσον αφορά την πρόληψη, δεδομένου ότι οι χρόνιοι πόνοι σε αυχένα, μέση και πλάτη πολύ συχνά εμφανίζονται ως αντίδραση σε χρόνια πίεση (στρες) του οργανισμού, αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να φροντίζουμε, όχι να μην βρισκόμαστε υπό στρες (καθώς κάτι τέτοιο δεν μπορούμε πάντα να το καθορίσουμε εμείς), αλλά να βρίσκουμε τρόπους ώστε να το διαχειριζόμαστε σωστά πριν σωματοποιηθεί. Τέτοιοι τρόποι είναι:
Να ασκούμαστε τακτικά (η άσκηση θεωρείται πολύ σημαντική για τον έλεγχο του στρες).
Να προσέχουμε την διατροφή μας και γενικότερα την ημερήσια ρουτίνα μας όπως το ωράριο του ύπνου μας (κακή ή ελλειπής διατροφή και ακατάστατο ωράριο ύπνου διαταράσσουν το σύστημα του στρες).
Να χρησιμοποιούμε τεχνικές διαχείρισης του στρες στο ημερήσιο πρόγραμμα μας.
Και βέβαια δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αν έχουμε εντοπίσει το χρόνιο στρεσογόνο παράγοντα που μας δυσκολεύει (π.χ. κάποιο τραυματικό γεγονός, καταθλιπτικά συμπτώματα κ.α.) και δεν μπορούμε να το διαχειριστούμε μόνοι μας η ψυχοθεραπεία αποτελεί πάντα μια επιλογή..!
Tης Ψυχολόγου Ελένης Βασιλοπούλου
Πηγή: http://www.allazoume.com
