Tης Νικολέτας Κότσυφα Ψυχολόγος του τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (BSc)

Ο Michael στεκόταν στο τραπέζι στην τάξη της Leslie και επανειλημμένα γέμιζε ένα πλαστικό ποτήρι και άδειαζε το περιεχόμενό του. Γέμιζε-άδειαζε, γέμιζε-άδειαζε, μέχρι που ήρθε η Leslie για να ανακατευθύνει τις δράσεις του. Χωρίς να κοιτάξει το πρόσωπο της Leslie, ο Michael προχώρησε σε μια νέα επαναλαμβανόμενη ασχολία: έριχνε νερό από το ένα ποτήρι στο άλλο και πάλι από την αρχή. Όταν έρχονταν άλλα παιδιά κοντά του και συνομιλούσαν, ο Michael ούτε το πρόσεχε. Μιλούσε σπάνια και, όταν το έκανε, συνήθως χρησιμοποιούσε τις λέξεις για να παίρνει τα πράγματα που θέλει, όχι για να ανταλλάσσει απόψεις. Ο Michael είχε αυτισμό.

 Ο αυτισμός ή αυτιστική διαταραχή ορίστηκε το 1943 από τον Leo Kanner, έναν ψυχίατρο του Πανεπιστημίου του Harvard. Ο ίδιος, παρατήρησε πως από την βρεφική κιόλας ηλικία υπάρχει αυτό που ονόμασε «αυτιστική μοναχικότητα», δηλαδή η αδυναμία των παιδιών να συσχετιστούν με τους άλλους με φυσιολογικό τρόπο. Ο λόγος τους, σύμφωνα με τον ίδιο, ήταν εξαιρετικά περιορισμένος και είχαν μια έντονη, σχεδόν ψυχαναγκαστική επιθυμία να μην αλλάζει τίποτα από όσα τους περιέβαλλαν. H διαταραχή αυτή συμπεριλήφθηκε και επίσημα στο Διαγνωστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών DSM-III (1980).

   Κατά την διαδικασία νευρολογικών μελετών, διαπιστώθηκε πως ο αυτισμός πηγάζει από δυσλειτουργία του εγκεφάλου. Από το πρώτο έτος, τα παιδιά με την διαταραχή αυτή, έχουν μεγαλύτερο εγκέφαλο σε σχέση με τον μέσο όρο. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι η διαδικασία του κλαδέματος των νευρώνων (διεργασία ωρίμανσης του εγκεφάλου) δεν επιτυγχάνεται σωστά. Οι περιοχές του εγκεφάλου που αναπτύσσονται υπερβολικά στον αυτισμό είναι οι μετωπιαίες περιοχές, οι κροταφικές περιοχές και η παρεγκεφαλίδα, οι οποίες συνδέονται με τις γλωσσικές, κοινωνικές και συναισθηματικές λειτουργίες.

Συμπτώματα Αυτισμού

• Ελλείμματα στην Επικοινωνία: Τα βρέφη με αυτισμό παρουσιάζουν από πολύ νωρίς ελλείμματα στην επικοινωνία ακόμη και πριν αναπτύξουν την γλώσσα. Παρουσιάζουν επίσης γλωσσικές διαταραχές όπως η ηχολαλία, στην οποία το παιδί επαναλαμβάνει σαν αντίλαλος αυτά που είπε κάποιος άλλος και μάλιστα πολύ πιστά. Ακόμη, χρησιμοποιούν πολύ συχνά την αντιστροφή των αντωνυμιών, στην οποία αναφέρονται στον εαυτό τους ως «αυτός», «αυτή».

• Κοινωνικές και Συναισθηματικές Διαταραχές: Υπό φυσιολογικές συνθήκες τα βρέφη παρουσιάζουν ενδείξεις προσκόλλησης, κυρίως με την μητέρα τους. Στα παιδιά με αυτισμό, η προσκόλληση αυτή είναι λιγότερο έντονη. Σπάνια προσπαθούν να εμπλέξουν τους γονείς τους στο παιχνίδι, δεν δείχνουν στους άλλους τα παιχνίδια τους και δεν τα μοιράζονται μαζί τους. Επίσης, δεν προσεγγίζουν συχνά τους άλλους και μπορεί να τους κοιτάζουν σαν να μην τους βλέπουν ή να τους γυρίζουν την πλάτη. Ελάχιστα παιδιά με αυτισμό παίρνουν την πρωτοβουλία να παίξουν με άλλα παιδιά. Τα παιδιά με αυτισμό δεν κατανοούν ότι οι άλλοι έχουν επιθυμίες, πεποιθήσεις, προθέσεις και συναισθήματα, που μπορεί να διαφέρουν από τα δικά τους και συνεπώς, δεν μπορούν να κατανοήσουν την οπτική τους και τις συναισθηματικές τους αντιδράσεις.

• Επαναληπτικές και Τελετουργικές Πράξεις: Τα παιδιά με αυτισμό αναστατώνονται πάρα πολύ όταν διαπιστώνουν αλλαγές στην ρουτίνα τους, στον χώρο και στα πράγματά τους. Οι αλλαγές αυτές μπορούν να πυροδοτήσουν αντιδράσεις κλάματος ή έντονου θυμού. Στο παιχνίδι τους, τα παιδιά με αυτισμό τείνουν να κάνουν επαναλαμβανόμενες πράξεις και μοτίβα. Εμφανίζουν στερεοτυπικές συμπεριφορές και παράξενες τελετουργικές κινήσεις των χεριών, κουνούν ρυθμικά το σώμα τους, χτυπούν τα χέρια τους, περπατούν στις μύτες των ποδιών τους κ.α.

Αυτισμός και Νοητική Υστέρηση

Συχνά είναι δύσκολη η διάκριση μεταξύ αυτισμού και νοητικής υστέρησης, καθώς το 80% των παιδιών με αυτισμό σημειώνουν βαθμολογία μικρότερη από 70 στα τεστ νοημοσύνης. Ωστόσο, τα παιδιά με νοητική υστέρηση σημειώνουν χαμηλή βαθμολογία σε όλα τα επιμέρους τμήματα των τεστ, ενώ τα παιδιά με αυτισμό συγκεντρώνουν καλύτερη βαθμολογία  σε οπτικοχωρικές δεξιότητες, όπως στην συναρμολόγηση αντικειμένων και σε δοκιμασίες αισθησιοκινητικότητας.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος, τον Αυτισμό υψηλής λειτουργικότητας- Κατάλληλες παρεμβάσεις, τα Βασικά επικοινωνιακά στάδια στο φάσμα του αυτισμού και την Πρακτική στην πρώιμη παρέμβαση στις Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος μπορείτε να διαβάσετε εδώ->https://www.seminars-psychopedia.gr/seminaria/e-seminaria/paidopsychologia/e-learning-ekpaideytiko-programma-aytismos-ekpaideysi-stin-proimi-paremvasi-amp-therapeytiki-antimetopisi/

Σύντομο Βιογραφικό Νικολέτας Κότσυφα : Ονομάζομαι Νικολέτα Κότσυφα και είμαι απόφοιτη Ψυχολόγος του τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (BSc). Συνεχίζω τις σπουδές μου με Μεταπτυχιακό (MSc) στην Κλινική Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο του Derby της Αγγλίας. Μου αρέσει πολύ ο εθελοντισμός, η δημιουργική απασχόληση παιδιών & η λογοτεχνία.

Πηγή: Laura E.Berk Αναπτυξιακή Ψυχολογία: Προσέγγιση της δια βίου ανάπτυξης.