Ο πόνος είναι μία πολύπλοκη δυσάρεστη υποκειμενική εμπειρία με αισθητική, συναισθηματική και κοινωνική διάσταση. Είναι σημαντικό να καταλάβετε ότι δεν υπάρχουν ούτε δύο άνθρωποι που να βιώνουν τον ίδιο ακριβώς πόνο με τον ίδιο τρόπο. Αυτό συμβαίνει γιατί τα μηνύματα που μεταδίδει ο πόνος στον εγκέφαλο μας ερμηνεύονται από κάθε άνθρωπο με διαφορετικό τρόπο, και γιατί τα προσωπικά βιώματα του καθενός μας χρωματίζουν τον τρόπο που βιώνουμε και εκφράζουμε τον πόνο μας.
Γιατί πονάω;
Πρόκειται για ένα ερώτημα που υποβάλλεται συχνά από ανθρώπους που πονούν και που μερικές φορές δεν είναι εύκολο να απαντηθεί. Γνωρίζουμε ότι ο πόνος συνήθως είναι μια προειδοποίηση του σώματος ότι κάτι δεν πάει καλά. Μερικές φορές το σύστημα προειδοποίησης “καταρρέει” και “σημαίνει συναγερμό” χωρίς να υπάρχει λόγος, ή τουλάχιστον χωρίς να υπάρχει σημαντικός λόγος. Μερικές φορές μάλιστα “συναγερμός πόνου” ηχεί δίχως να υφίσταται καν ασθένεια ή τραυματισμός.
Ο πόνος μπορεί να είναι φίλος ή εχθρός. Η πιο κοινή αιτία πόνου είναι ο τραυματισμός ιστού ή κάποια ασθένεια. Όταν ο πόνος είναι ήπιας έντασης, συνήθως και το σωματικό πρόβλημα είναι αντιστοίχως μικρό. Αν ο πόνος υποχωρεί με ένα κοινό παυσίπονο, είναι σχεδόν βέβαιο ότι μέσα σε λίγες ώρες ή μέρες θα εξαφανιστεί από μόνος του. Αν ο πόνος είναι ανησυχητικά έντονος, θα πρέπει να αναζητηθεί ιατρική βοήθεια το ταχύτερο δυνατό. Ορισμένα άτομα υποφέρουν από επαναλαμβανόμενα άλγη, όπως κεφαλαλγίες ή αδιαθεσία λόγω της έμμηνου ρύσης, που έχουν μάθει και τα αναγνωρίζουν δίχως να ανησυχούν. Όταν ο συναγερμός του πόνου ηχεί δυνατά, και ειδικά όταν δεν γνωρίζετε το γιατί, να τον λαμβάνετε σοβαρά υπόψη… τη δουλειά του κάνει!
Ένα απλό τραύμα είναι πιθανό να ερεθιστεί ή να μολυνθεί και κάτι τέτοιο τείνει να παρατείνει τον πόνο. Οι εν τω βάθει τραυματισμοί ιστών, όπως ένα διάστρεμμα στον αστράγαλο, συνήθως κρατούν μέρες ή και εβδομάδες. Τα απλά παυσίπονα, όπως η ασπιρίνη, είναι συνήθως ασφαλή και αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση πόνων αυτού του τύπου. Αν, ωστόσο, λαμβάνονται συνεχώς για μεγάλο χρονικό διάστημα, υπάρχει κίνδυνος να προκύψουν σοβαρές παρενέργειες και ειδικότερα στομαχικές ή εντερικές διαταραχές. Υπάρχουν ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις. ΓΓ αυτό συμβουλευτείτε το γιατρό σας.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα αποτελούν οι πόνοι που θα έπρεπε να είχαν υποχωρήσει αλλά επιμένουν. Δεν υπάρχει συγκεκριμένο χρονικό διάστημα μετά από το οποίο ένας παροδικός πόνος χαρακτηρίζεται χρόνιος. Αυτό εξαρτάται από την εκάστοτε περίπτωση. Ένας απλός κανόνας είναι ότι αν ο πόνος έχει διαρκέσει πολύ περισσότερο απ’ ότι αναμενόταν όταν πρωτοεμφανίστηκε, τότε μάλλον αντιμετωπίζετε πρόβλημα χρόνιου πόνου.
Ενημερωθείτε για το ΝΕΟ Ε – Learning Εκπαιδευτικό Σεμινάριο από το Κέντρο Δια Βίου Μάθησης Psychopedia με θέμα: Διαχείριση Συναισθηματικών Διαταραχών & Χρόνιου Πόνου.
Απευθύνεται σε: Ειδικούς Ψυχικής υγείας, Νοσηλευτές, Φροντιστές υγείας, Κοινωνικούς λειτουργούς και σε όσους εργάζονται σε δομές και οίκους με ανάλογα περιστατικά.
Τρόπος Παρακολούθησης από το σπίτι: Αποστολή του βίντεοσκοπημένου υλικού της εισήγησης (3 αρχεία βίντεο) στο email σας, με επιπλέον εκπαιδευτικό υλικό σημειώσεων σε μορφή pdf. (Έχετε τη δυνατότητα εφόσον προκύψουν απορίες-ερωτήσεις από την παρακολούθηση της εισήγησης να μας τις στείλετε στο info@psychopedia.gr, ώστε να απαντηθούν από την εισηγήτρια).
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να κάνετε κλικ στην παρακάτω εικόνα:
ΝΕΟ E – Learning Σεμινάριο: Διαχείριση Συναισθηματικών Διαταραχών & Χρόνιου Πόνου
Ο χρόνιος πόνος μερικές φορές σημαίνει ότι υπάρχει κάποια βλάβη ιστού που επιμένει, όπως σε αρθρίτιδα. Άλλες φορές πάλι, σημαίνει ότι υπάρχει βλάβη στο σύστημα συναγερμού του οργανισμού, όπως για παράδειγμα, σε περίπτωση κάκωσης των νεύρων (νευροπαθητικός πόνος). Φανταστείτε ένα σύστημα συναγερμού να έχει κολλήσει και να χτυπάει συνέχεια. Ορισμένες παθήσεις, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης ή ο έρπης ζωστήρ, αποτελούν συχνό αίτιο νευροπαθητικού πόνου,. Τυχόν χειρουργική επέμβαση, ιδιαίτερα στην περιοχή του θώρακα, ή ακρωτηριασμός μέλους, ενδέχεται να σας κάνει να νιώθετε μόνιμα αίσθημα καψίματος ή ότι σας διαπερνά ηλεκτρικό ρεύμα.
Η ένταση του πόνου που βιώνουν δυο άνθρωποι μπορεί να διαφέρει κατά πολύ, ακόμη και αν φαινομενικά έχουν πανομοιότυπο πρόβλημα. Το ένα άτομο μπορεί να υποφέρει πολύ, ενώ το άλλο να μην χρειάζεται ούτε καν ήπιο αναλγητικό. Μια εξαιρετικά ανησυχητική – όχι όμως σπάνια – περίπτωση, έχουμε όταν ένα φαινομενικά μικρό τραύμα, ένα απλό κόψιμο από χαρτί για παράδειγμα, οδηγεί σε σοβαρό επίμονο πόνο. Δεν γνωρίζουμε με σαφήνεια που οφείλεται αυτό. Ορισμένοι άνθρωποι μοιάζει να έχουν προδιάθεση στον πόνο, ενώ άλλοι μοιάζει να έχουν ανοσία. Οι διαφορές αυτές από άτομο σε άτομο ενδέχεται να αντανακλούν, εν μέρει, τον τρόπο που έχει μεγαλώσει ο καθένας ή την πολιτισμική του παράδοση. Καθημερινά προκύπτουν όλο και περισσότερες ενδείξεις, ότι ο τρόπος που αντιδρούμε στον πόνο μπορεί να καθορίζεται και από τα γονίδια μας. Και φυσικά τα γονίδια δεν μπορούμε να τα ελέγξουμε.
Ο χρόνιος πόνος επιφέρει και άλλα προβλήματα!
Ο πόνος αυτός καθαυτός αποτελεί αυτοτελές πρόβλημα. Όταν, ωστόσο, ζούμε πονώντας για μεγάλο χρονικό διάστημα, τα πράγματα μπορεί να γίνουν χειρότερα. Ο πόνος συχνά περιορίζει τη δυνατότητα του ανθρώπου να εργαστεί, να διασκεδάσει ή ακόμη και να αυτοεξυπηρετηθεί. Πολλά άτομα που υποφέρουν από χρόνιο πόνο εγκαταλείπουν τη δουλειά τους και έτσι αποκτούν και οικονομικό πρόβλημα. Καθώς ο χρόνος περνά δίχως να νιώθουν καμιά ανακούφιση, τα άτομα αυτά τείνουν να γίνουν εσωστρεφή και να πάθουν κατάθλιψη. “Αγκιστρώνονται” στην οικογένεια τους, στους φίλους τους ή σε όποια άλλα άτομα τους φροντίζουν, στάση που μεγαλώνει τη μοναξιά και την κοινωνική τους απομόνωση. Όταν ο πόνος και η αδυναμία αυτοεξυπηρέτησης μοιάζουν υπερβολικά για το είδος του προβλήματος -φαινόμενο που συμβαίνει συχνά με τον χρόνιο πόνο- το άτομο που τους φροντίζει μπορεί να τους εγκαταλείψει, διότι θεωρεί ότι έχει γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης. Έτσι, αυτό που ξεκίνησε ως ιατρικό πρόβλημα, συχνά εξελίσσεται σε ένα πρόβλημα που “πνίγει” τόσο τον πάσχοντα όσο και τους γύρω του.
Ο χρόνιος πόνος απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή ως ξεχωριστή ασθένεια
Είναι πολύ λογικό να υποθέσει κάποιος ότι έπειτα από την αποκατάσταση της βλάβης που προκάλεσε τον πόνο, ή με την ίαση της ασθένειας, ο πόνος αυτόματα θα υποχωρήσει. Δεν συμβαίνει όμως αυτό πάντα. Η χειρουργική επέμβαση στη σπονδυλική στήλη για την αφαίρεση δίσκου, που έχει υποστεί κήλη, μπορεί μερικές φορές να λύσει το πρόβλημα του πόνου της μέσης. Αν δεν το λύσει όμως; Και τι γίνεται με τις περιπτώσεις όπου το αίτιο του πόνου είναι αδύνατον να αντιμετωπιστεί ή να εντοπιστεί; Σε αυτές τις ιδιαίτερα συχνές περιπτώσεις, κύριο μέλημα είναι η προσπάθεια αντιμετώπισης και εξάλειψης του πόνου. Αν ούτε αυτό είναι εφικτό, ή είναι εφικτό εν μέρει, υπάρχουν ακόμη κάποια μέτρα που μπορεί να ληφθούν, προκειμένου να βελτιωθεί η συνολική ποιότητα ζωής του ατόμου που ταλαιπωρείται από τον πόνο.
Πηγή: Από το βιβλίο: “Mην υποφέρετε σιωπηλά” της Beatrice Sofaer, Ph.D., RN
David Niv, M.D. EFIC President 1999-2002
Marshall Devor, PH.D., EFIC Committee on Publications 1999-2002
