Της Ελένης Γιουμίδου, Ψυχολόγου, Εξειδίκευση στη Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία
Το πένθος αποτελεί μία δύσκολη και επίπονη εμπειρία στη ζωή ενός ανθρώπου και πιο συγκεκριμένα στη ζωή ενός παιδιού, το οποίο καλείται να κατανοήσει και να ξεπεράσει μία σημαντική απώλεια. Για την παιδική ηλικία το θέμα παίρνει ιδιαίτερες διαστάσεις λόγω των αναπτυξιακών διεργασιών, στο σωματικό, πνευματικό και ψυχικό τομέα που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου της ζωής
Ο θρήνος σε αυτές τις ηλικίες δεν εκφράζεται με τον ίδιο τρόπο που εκφράζεται στους ενήλικες και σχετίζεται με το αναπτυξιακό στάδιο του κάθε παιδιού. Τα παιδιά συνήθως θρηνούν κατά διαστήματα. Τη μια στιγμή μπορεί να είναι θλιμμένα και την άλλη να παίζουν ή να γελούν. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι έχουν ξεπεράσει τη θλίψη τους ή ότι η εμπειρία τους είναι λιγότερο επώδυνη από αυτή των ενηλίκων. Συνήθως η θλίψη εκφράζεται με έργα και σπανιότερα με λόγια και γίνεται διακριτή μέσα από το παιχνίδι και τις ζωγραφιές. Πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά βρεφικής και νηπιακής ηλικίας θεωρούν ότι ο θάνατος δεν είναι κάτι το οριστικό. Πιστεύουν ότι το άτομο που απεβίωσε, συνεχίζει να βρίσκεται ανάμεσα τους. Αντιδρούν κυρίως με παλινδρόμηση, σωματικές διαταραχές και προσκόλληση στους μεγάλους ή αντίθετα με απομόνωση. Από την άλλη πλευρά, τα παιδιά της σχολικής ηλικίας κατανοούν ότι ο θάνατος είναι ένα μη αναστρέψιμο γεγονός, αλλά πιστεύουν ότι συμβαίνει μόνο στους άλλους. Σε αυτή την ηλικία αντιδρούν κυρίως με φόβο και αισθήματα ενοχής. Στην εφηβική ηλικία, μπορεί να υπάρχουν ακραίες αντιδράσεις, όπως κατάθλιψη, χρήση ναρκωτικών, τάση αυτοκτονίας αλλά και πλήρης αδιαφορία. Γενικότερα, θα μπορούσε να λεχθεί ότι η ωριμότητα του παιδιού, η προσωπικότητά του, καθώς και οι προσωπικές του εμπειρίες σε σχέση με το θάνατο επηρεάζουν την κατανόηση της έννοιας του θανάτου
Η παιδική δυσφορία έχει αναφερθεί ως μία από τις βασικότερες συνέπειες του παιδικού πένθους. Όσον αφορά τη σχολική επίδοση διάφορα ευρήματα αποδεικνύουν πως ορισμένα παιδιά ενδέχεται να επιδεικνύουν καλύτερες επιδόσεις προκειμένου να ευχαριστήσουν το γονέα που πέθανε ενώ από την άλλη, ορισμένα από αυτά αναφέρουν μεγαλύτερη δυσκολία στη συγκέντρωση καθώς και έντονο άγχος ιδιαίτερα όταν η γίνεται λόγος στη μνήμη των νεκρών γονιών
Όσον αφορά τη διάρκεια του πένθους που βιώνει το παιδί θα μπορούσε να ειπωθεί πως έχουν συναχθεί δύο συμπεράσματα σε σχέση με αυτό. Πρώτον, οι παιδικές αντιδράσεις θλίψης και δυσφορίας εξασθενούν με το πέρασμα του χρόνου ενώ η συναισθηματική και η συμπεριφορική διαταραχή μπορεί να επιμένει και να διατηρηθεί έως και 12 μήνες μετά την απώλεια . Ωστόσο, το φαινόμενο του πένθους γίνεται ακόμα πιο περίπλοκο όταν ξεκινήσει μερικούς μήνες μετά το γονικό θάνατο καθώς είναι δύσκολο να προσδιοριστούν επακριβώς οι αντιδράσεις του παιδιού.
Ενημερωθείτε για το ΝΕΟ Σεμινάριο από το Κέντρο Δια Βίου Μάθησης Psychopedia με θέμα: “Παιδί και πένθος – Κατάλληλοι τρόποι διαχείρισης” . Ημερομηνία διεξαγωγής: Κυριακή 24/2/2019, ώρα: 12:00-14:00. Δυνατότητα παρακολούθησης μέσω Skype και Ασύγχρονης Παρακολούθησης (Αποστολή βιντεσκοπημένης της εισήγησης). Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ: https://psychopedia.gr/neo-seminario-quot-paidi-kai-penthos-katalliloi-tropoi-diacheirisis-quot-24-02-2019/
Όσον αφορά την πρόληψη και την αντιμετώπιση της εμφάνισης διαταραχών στα παιδιά με το πέρας της εμπειρίας του θανάτου και του πένθους, είναι αναγκαία η κατανόηση από το ίδιο το παιδί του τι ακριβώς συνέβη. Τα άτομα που το φροντίζουν οφείλουν να το ενημερώσουν σχετικά με το θάνατο και να μην αποκρύψουν την αλήθεια. Είναι επίσης σημαντικό, να ενθαρρύνουν το παιδί να διατηρήσει ζωντανή την ανάμνηση του αγαπημένου προσώπου. Οι μεγάλοι, σε αυτές τις δύσκολες και τραγικές ώρες πρέπει να επιστρατεύσουν όλη τους την ψυχραιμία και την αυτοσυγκράτηση, χωρίς να κρύβουν τα πραγματικά τους αισθήματα. Επιπλέον, είναι σημαντικό να προσπαθήσουν να διατηρήσουν τις συνήθειες του παιδιού όπως ήταν πριν την απώλεια του αγαπημένου ανθρώπου. Αυτό θα βοηθήσει το παιδί να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά την απώλεια.
Σύντομο Βιογραφικό Γιουμίδου Ελένης
H Γιουμίδου Ελένη είναι απόφοιτη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στο τμήμα Ψυχολογίας. Από το 2014 εξειδικεύεται στη Γνωστική Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία. Το τρέχον χρονικό διάστημα παρέχει τις υπηρεσίες της ιδιωτικά σε ενήλικες σε ατομικό επίπεδο στην περιοχή της Κατερίνης. Ειδικεύεται σε θέματα όπως οι κρίσεις πανικού, η κατάθλιψη, οι φοβίες, η διαχείριση άγχους, η κακοποίηση γυναικών, οι διαπροσωπικές σχέσεις και οι διαταραχές προσωπικότητας.
