Της Ιωάννας Μπάτζου, Ψυχολόγου Α.Π.Θ. – Νηπιαγωγού Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Η μητρική ευαισθησία ορίστηκε, αρχικά, από τη Mary Ainsworth και αναθεωρήθηκε αργότερα από τους Karl & Broom το 1995. Η μητρική ευαισθησία είναι μια πτυχή τόσο της επικοινωνίας μητέρας – βρέφους όσο και της σχέσης που δημιουργείται μεταξύ των δύο. Είναι η ικανότητα της μητέρας να αντιληφθεί και να συμπεράνει το νόημα πίσω από τα συμπεριφοριστικά σήματα του βρέφους της, και να ανταποκριθεί σε αυτά άμεσα και με τον κατάλληλο τρόπο.
Υπάρχουν τέσσερις σημαντικές πτυχές της μητρικής ευαισθησίας:
- Δυναμική διαδικασία που περιλαμβάνει τις ικανότητες της μητέρας.
- Αμοιβαίο πάρε – δώσε με το βρέφος.
- Συνέπεια προς τη συμπεριφορά του βρέφους.
- Ποιότητα των μητρικών συμπεριφορών.
Η μητρική ευαισθησία είναι δυναμική, ελαστική και μπορεί να αλλάξει με τον χρόνο. Μια ευαίσθητη μητέρα πρέπει να είναι σε θέση να αντιληφθεί τα σήματα που δίνει το βρέφος της, να τα ερμηνεύει σωστά και να ενεργεί κατάλληλα.
Μια μελέτη από ερευνητές στο πανεπιστήμιο του Μαϊάμι (2010) δείχνει, ότι η μητρική ευαισθησία μπορεί να επηρεάσει τη γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών που τείνουν να εμφανίσουν αυτισμό. Αν και οι μορφές γονεϊκότητας δεν θεωρούνται αιτία για τον αυτισμό, αυτή η έρευνα εξετάζει, πως η γονεϊκότητα μπορεί να προωθήσει την ανθεκτικότητα σε αυτόν τον πληθυσμό.
Τα «γλωσσικά προβλήματα είναι μεταξύ των περισσότερων σημαντικών περιοχών που εξετάζονται για τα παιδιά με αυτισμό, καθώς παρατηρείται μια σημαντική εξασθένιση στην επικοινωνία» αναφέρει ο D. Messinger, αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο του κολλεγίου του Μαϊάμι (UM).
Η μητρική ευαισθησία καθορίζεται στη μελέτη ως συνδυασμός ζεστασιάς, ανταπόκρισης στις ανάγκες του παιδιού, σεβασμού της αναδυόμενης ανεξαρτησίας του/της, θετικού σεβασμού για το παιδί, και μητρικής δόμησης, η οποία αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο μια μητέρα συμμετέχει και διδάσκει το παιδί της κατά τρόπο ευαίσθητο. Για παράδειγμα, αν ένα παιδί παίζει με ένα χρωματιστά δαχτυλίδια, η μητέρα μπορεί να πει, «Αυτό είναι ένα πράσινο δαχτυλίδι» και έτσι διδάσκει το παιδί για το περιβάλλον, αναφέρει ο D. Messinger.
Σε αυτήν την μελέτη, η μητρική ευαισθησία (και πρώτιστα, η ευαίσθητη δόμηση) φαίνεται πως συνέβαλλε στη γλωσσικής ανάπτυξη των παιδιών που αναπτύσσουν αυτισμό, παιδιών που δεν έτειναν να διαγνωστούν με αυτισμό. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι τα παιδιά με τον αυτισμό μπορούν να εξαρτηθούν από το περιβάλλον τους για να μάθουν ορισμένες δεξιότητες που φαίνονται να έρχονται φυσικότερα στα άλλα παιδιά.
«Η γονεϊκότητα μπορεί να επηρεάσει ακόμα περισσότερο τα παιδιά με αναπτυξιακά προβλήματα, όπως ο αυτισμός, επειδή ορισμένα πράγματα που τείνουν να αναπτυχθούν εύκολα στα παιδιά με τη χαρακτηριστική νευρολογική ανάπτυξη, όπως την κοινωνική επικοινωνία, δεν έρχονται έτσι φυσικά για τα παιδιά με τον αυτισμό, έτσι αυτές οι δεξιότητες πρέπει να διδαχτούν» αναφέρει ο Jason Κ. Baker.
Για περισσότερα Επιστημονικά άρθρα Ψυχολογίας μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://psychopedia.gr/
Για να ενημερώνεστε για όλα τα Επιμορφωτικά Σεμινάρια που αφορούν την Ψυχοπαθολογία και την Παιδοψυχολογία μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://www.seminars-psychopedia.gr/
Πηγές:
Σύντομο βιογραφικό Iωάννας Μπάτζου
H Ιωάννα Μπάτζου είναι Ψυχολόγος και Νηπιαγωγός, φοιτήτρια του Μεταπτυχιακού προγράμματος της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ. «Αναπτυξιακή Ψυχοπαθολογία της Βρεφικής και Νηπιακής Ηλικίας». Αποφοίτησε το 2005 από το τμήμα Ψυχολογίας του Α.Π.Θ. και κατά την διάρκεια των σπουδών της εργάστηκε εθελοντικά στο ίδρυμα «Άγιος Δημήτριος» της Θεσσαλονίκης, ενώ ολοκλήρωσε την πρακτική της άσκηση στο κέντρο απεξάρτησης εφήβων του ΚΕΘΕΑ «Ανάδυση». Το 2010 αποφοίτησε από το Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων. Το 2011 συμμετείχε ως νηπιαγωγός με υποτροφία στο πρόγραμμα Leonardo da Vinci που οργανώθηκε από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Εργάστηκε ως ψυχολόγος στον Παιδικό Σταθμό δήμου Πυλαίας-Χορτιάτη και ως παιδαγωγός στο Κ.Ε.Κ. Eurotraining. Από τον Δεκέμβριο του 2015 φοιτά στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ «Αναπτυξιακή Ψυχοπαθολογία της Βρεφικής και Νηπιακής Ηλικίας». Έχει παρακολουθήσει ημερίδες και συνέδρια σε ποικίλα θέματα ψυχολογίας. Εργάζεται στη Μέριμνα του παιδιού στο πρόγραμμα «Ζεστή Αγκαλιά» συμμετέχει σε εθελοντική δράση του Α.Π.Θ. για τους πρόσφυγες.
