Της Γιαννοπούλου Μαρίας -Ψυχολόγου Α.Π.Θ, MSc in Psychiatry,Εκπ. στην Gestalt Ψυχοθεραπεία

Γιατί και πότε τρώμε; Οι προφανείς απαντήσεις στο παραπάνω ερώτημα θα ήταν: γιατί χρειαζόμαστε τροφή για ανάπτυξη και για διατήρηση στη ζωή. Τρώμε όταν πεινάμε επειδή μας προστάζει το βιολογικό μας ρολόι. Είναι όμως έτσι; Τρώμε για να ζούμε ή ζούμε για να τρώμε; Τρώμε μόνο όταν πεινάμε; Σίγουρα όχι.
Αν ακολουθούσαμε πάντα την πείνα μας τότε το φαινόμενο της παχυσαρκίας δεν θα υπήρχε ή θα περιορίζονταν μόνο στην παχυσαρκία προερχόμενη από παθολογικά αίτια. Η φύση είναι αρκετά σοφή ώστε ο μηχανισμός της βιολογικής πείνας να είναι καλά ρυθμισμένος.

Τρώμε όμως συχνά για να καλύψουμε άλλες μη βιολογικές ανάγκες.

Η ψυχολογική εξάρτηση από το φαγητό ταυτίζεται με συγκεκριμένους τύπους ανθρώπων π.χ. άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση, άτομα με κατάθλιψη; Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το συγκεκριμένο πρόβλημα;

Οι άνθρωποι που συχνά ξεσπούν στο φαγητό έχουν άρνηση στο να ξεχωρίσουν αυτές τις δύο παραμέτρους. Τονίζουν “τρώω γιατί πεινάω” και για κανένα άλλο λόγο. Αρνούνται την ψυχολογική διάσταση. Η σχέση του κάθε ανθρώπου με το φαγητό έχει τις ρίζες του στη βρεφική του ηλικία. Η σχέση με τη μητέρα, η άμεση ή όχι ικανοποίηση της ανάγκης του για τροφή καθορίζουν τη μετέπειτα διατροφική του συμπεριφορά.

“Όταν καταφεύγουμε στο φαγητό για να ηρεμήσουμε, να χαλαρώσουμε, να αποφορτιστούμε, τότε δεν καλύπτουμε τη βιολογική μας ανάγκη αλλά ψυχολογικές και συναισθηματικές μας ανάγκες. Το φαγητό μειώνει την ένταση, την αναστάτωση, τη θλίψη, τη μοναξιά έστω στιγμιαία. Ανακουφίζει έστω προσωρινά. Συναισθηματική πείνα είναι η κατάσταση όπου η τροφή χρησιμοποιείται σαν υποκατάστατο και καλύπτει ψυχολογικές ανάγκες οι οποίες δεν μπορούν να καλυφθούν με άλλους τρόπους. Μόλις κάποιος δεν νιώθει καλά αναζητά άμεσα φαγητό.

Το φαγητό προσφέρει απόλαυση και αποσπά το μυαλό από τα πραγματικά προβλήματα του ατόμου (δυσαρέσκεια από τις σχέσεις του, τον τρόπο ζωής, το σύντροφό του κ.α.). Το άτομο που βιώνει συναισθηματική πείνα δεν μπορεί να επιβληθεί στον εαυτό του. Προτιμά να τρώει τις στιγμές που είναι μόνο του. Στη συνέχεια το επόμενο βήμα είναι η δυσαρέσκεια με τον εαυτό για την απώλεια ελέγχου και οι τύψεις. Η συναισθηματική πείνα έχει σαν αποτέλεσμα παραπανίσια κιλά και σε βάθος χρόνου μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία.

Η διάκριση ανάμεσα στη βιολογική και τη συναισθηματική πείνα δεν είναι εύκολη. Χρειάζεται ψυχο- εκπαίδευση για να μάθει κάποιος να ξεχωρίζει πότε πραγματικά πεινάει και πότε κάποιο δυσάρεστο συναίσθημα τον αναγκάζει να βρει καταφύγιο στην τροφή. Την επόμενη φορά που θα αισθανθείτε έντονη πείνα, προσπαθήστε να εστιάσετε όλη σας την προσοχή στο συναίσθημα. Τι νιώθω τώρα; πεινάω ή κάποιο δυσάρεστο συναίσθημα με πιέζει; Είναι ένα πρώτο βήμα, μια πρώτη κουβέντα με τον εαυτό σας, μια μικρή αρχή.

Συναισθηματικό φαγητό σημαίνει…

Συναισθηματικό φαγητό σημαίνει ότι τρώμε συχνά όχι από πραγματική πείνα αλλά εξαιτίας της έντονης επιθυμίας για κάτι γλυκό ή αλμυρό. Η επιθυμία αυτή γεννιέται από τη συναισθηματική μας διάθεση: άγχος, θυμός, βαρεμάρα, κατάθλιψη, ανία, χρόνιο στρες, απογοήτευση, ψυχικός πόνος, έλλειψη δραστηριοτήτων. Δηλαδή μπορεί να νοιώσουμε θυμό ή άγχος κι αυτό επιδρά στο στομάχι μας!

Τρώμε τις συναισθηματικές μας ανάγκες
Οι σύγχρονες έρευνες στη βιολογική ψυχολογία μας εξηγούν πως οι νοητικές διεργασίες ενεργοποιούν αλυσιδωτές αντιδράσεις στον οργανισμό μας που έχουν άμεση επίδραση στη διάθεση και στο στομάχι μας. Ένας πολύπλοκος μηχανισμός χημικών αντιδράσεων που ξεκινά από τον εγκέφαλο και επηρεάζει τη διάθεση ενεργοποιείται όταν π.χ. ένα γεγονός με απογοητεύσει και νοιώσω θυμό ή άγχος. Ο οργανισμός προσπαθώντας ν’ αλλάξει τα δυσάρεστα συναισθήματα αναζητά υποστήριξη στη τροφή, π.χ. η ζάχαρη μπορεί να λειτουργήσει άμεσα ευφορικά (η γλυκόζη ενεργοποιεί τη δημιουργία σεροτονίνης, ο νευροδιαβιβαστής στον οποίο ενεργούν πολλά αντικαταθλιπτικά). Φυσικό είναι λοιπόν όταν αντιμετωπίζουμε προβλήματα, έχουμε άσχημη διάθεση και ιδιαίτερα όταν αντιμετωπίζουμε χρόνιο άγχος να δημιουργήσουμε συναισθηματική εξάρτηση από το φαγητό. Το χρησιμοποιούμε σαν αντικαταθλιπτικό, αγχολυτικό, χαλαρωτικό.

Σύντομο Βιογραφικό Μαρίας Γιαννοπούλου

Η Μαρία Γιαννοπούλου είναι απόφοιτος Ψυχολογίας του Α.Π.Θ και κάτοχος μεταπτυχιακού MSc in Psychiatry  του πανεπιστημίου του Cardiff.Εκπαιδεύεται στην Gestatl ψυχοθεραπεία του Gestalt Foundation.Από το 201 4 συντονίζει σχολές γονέων και βιωματικά σεμινάρια/ομιλίες Επιπλέον συντονίζει εθελοντικά ομάδες εφήβων στο Πρότυπο Πειραματικό Σχολείο Θεσσαλονίκης. Από το 2015 παρέχει τις υπηρεσίες της ιδιωτικά σε ενήλικες σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο. Ειδικεύεται σε θέματα άγχους, φοβιών και ψυχοσωματικών συμπτωμάτων.

Θεσσαλονίκη, 6942217440, maria.giannopulu@gmail.com