Επιμέλεια άρθρου: Σοφία Βάσο Ψυχολόγος, MSc Κλινικής Ψυχολογίας
Η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (ΙΨΔ) περιλαμβάνεται στην ομάδα των νευρώσεων και χαρακτηρίζεται από ιδεοληψίες και ψυχαναγκασμούς. Τα παραπάνω είναι ψυχοπαθολογικές εκδηλώσεις που συνιστούν πηγή δυσφορίας για το άτομο που πάσχει και απασχολούν σημαντικό μέρος από την κοινωνική, επαγγελματική και συναισθηματική του ζωή.
Η δημιουργία λιστών σαν την παρακάτω φαντάζει αυθόρμητη ως προς το τι μπορεί κανείς να συμπεριλάβει, όμως είναι ένας καλός τρόπος για να αντλήσει κάποιος ασθενής πληροφορίες που θα τον βοηθήσουν να έχει αποτελεσματικότερη ανάρρωση.
- Η ΙΨΔ είναι χρόνια: αυτό σημαίνει πως μπορεί να κρατηθεί υπό έλεγχο και να υπάρξει προσωρινή χαλάρωση, αλλά δεν υπάρχει ολοκληρωτική θεραπεία. Θα είναι πάντα στο παρασκήνιο, ακόμα κι αν δεν επηρεάζει την ζωή του ατόμου. Πρέπει να μάθει να το χαλιναγωγεί, και αν δεν μάθει να το διαχειρίζεται αποτελεσματικά κατά την διάρκεια της ζωής του κινδυνεύει να υποτροπιάσει. Αυτό σημαίνει πως εάν δεν χρησιμοποιήσει τα εργαλεία που παρέχει η Γνωστική Συμπεριφοριστική Θεραπεία (ΓΣΘ) ή εάν διακόψει την φαρμακοθεραπεία (εάν υπάρχει) σύντομα θα βρεθεί αντιμέτωπο με τα συμπτώματα ξανά.
- H αμφιβολία και η ενοχή στην ΙΨΔ: η ΙΨΔ μπορεί να κάνει τον πάσχων να αμφιβάλει ακόμα και για τα πιο βασικά πράγματα σχετικά με τον εαυτό του, τους άλλους ή την ζωή του. Αυτό είναι που κάνει τους ασθενείς να ελέγχουν τα πράγματα χιλιάδες φορές ή να κάνουν αμέτρητες ερωτήσεις για τον εαυτό ή τους άλλους. Από την άλλη, η ενοχή είναι ένα έντονο κομμάτι της διαταραχής που υποβάλει το άτομο στο να νιώθει ένοχο και, συχνά, υπεύθυνο για θέματα που άλλοι δεν θα κατηγορούσαν τον εαυτό τους.
- Το άτομο δεν μπορεί να αντισταθεί σε μία εμμονική σκέψη: η εμμονές είναι βιοχημικές αντιδράσεις και δεν μπορούν να αποφθεχτούν. Έρευνες σχετικά με την καταπίεση των σκέψεων έχουν δείξει πως όσο περισσότερο προσπαθεί κανείς να μην σκέφτεται κάτι, τόσο πιθανότερο είναι να καταλήξει να το σκέφτεται. Ούτε μπορεί κανείς να τρέξει μακριά ή να αποφύγει τους φόβους που έχουν δημιουργηθεί από τις εμμονές του. Δυστυχώς, οι άνθρωποι με ΙΨΔ δεν αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τους φόβους τους ώστε να καταλάβουν πως δεν είναι πραγματικοί.
- Η ΓΣΘ είναι η καλύτερη θεραπεία για την ΙΨΔ: πιστεύεται πως η ΙΨΔ είναι μία γενετική διαταραχή με συμπεριφορικές εκφράσεις, κι όχι απαραίτητα ψυχολογική προέλευση. Γι’ αυτόν τον λόγο, η ΓΣΘ θεωρείται η καλύτερη. Επίσης, βοηθητική είναι η έκθεση του ατόμου στις επιφοβούμενες καταστάσεις και σκέψεις ώστε να αναπτύξει ανοχή σε αυτές και να μάθει πως, ακόμα κι αν δεν πάρει τα απαραίτητα μέτρα, τίποτα δεν θα συμβεί.
- Η φαρμακοθεραπεία δεν είναι αρκετή μόνη της: η αναζήτηση γρήγορων, εύκολων και απλών λύσεων χαρακτηρίζει την ανθρώπινη φύση. Παρόλα αυτά, στην περίπτωση της ΙΨΔ δεν υπάρχει κάποιο μαγικό φάρμακο που μπορεί να την θεραπεύσει. Τα φάρμακα λειτουργούν περισσότερο ως ρυθμιστές παρά ως αυτοτελή θεραπεία. Γι’ αυτόν τον λόγο, τα συμπτώματα δεν εξαφανίζονται πλήρως και η υποτροπή είναι πιθανή εάν το άτομο σταματήσει να τα παίρνει.
- Το άτομο δεν πρέπει να εξαρτάται από τους άλλους: όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η ΙΨΔ είναι χρόνια και το άτομο πρέπει να μάθει να την αντιμετωπίζει κατά την διάρκεια της ζωής του. Καλό θα είναι να μην εξαρτάται από τους άλλους, διότι όταν εκείνοι δεν θα είναι κοντά του θα νιώθει αβοήθητο και ανίκανο. Όσο βρίσκει κανείς τον εαυτό του μέσα από τον δικό του ρυθμό, θα είναι περισσότερο ανεξάρτητος και καλύτερα καταρτισμένος.
- Ο στόχος είναι να γίνει το άτομο θεραπευτής του εαυτού του: όσο προχωρά η θεραπεία η ευθύνη μετακινείται από τον θεραπευτή στο άτομο. Ο θεραπευτής αναθέτει εργασίες που θα βοηθήσουν το άτομο να κατανοήσει την κατάσταση και να πάρει την αντιμετώπισή της στα χέρια του.
- Το άτομο δεν πρέπει να βασίζεται στο ένστικτό του: αυτό συμβαίνει γιατί το ωθεί στην λάθος κατεύθυνση που είναι να αποφύγει την κατάσταση που προκαλεί φόβο. Μόνο αν κάνει το αντίθετο, αν δηλαδή μείνει, θα μάθει πως οι φόβοι του δεν είναι αληθινοί.
- Η θεραπεία απαιτεί χρόνο: συνήθως η ΙΨΔ θεραπεύεται μέσα σε 6 με 12 μήνες. Παρόλα αυτά, αν τα συμπτώματα είναι έντονα, άλλα προβλήματα είναι παρόντα ή το άτομο δουλεύει με αργό ρυθμό, η θεραπεία χρειάζεται επιπλέον χρόνο. Ο καθένας χρειάζεται τον δικό του χρόνο και ρυθμό για να θεραπευτεί.
- Η υποτροπή είναι πιθανή: κανείς δεν είναι τέλειος και κανείς δεν μπορεί να αναρρώσει πλήρως. Ακόμα και σε καλοδιατηρημένα περιβάλλοντα υπάρχει πιθανότητα να υποτροπιάσει κανείς. Το κλειδί είναι να έχει κανείς ισορροπημένη ζωή με καλό πρόγραμμα ύπνου, διατροφής και άσκησης, να συνάπτει κοινωνικές σχέσεις και να είναι παραγωγικός.
Για να ενημερωθείτε περισσότερο σχετικά με την Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή, τα Διαγνωστικά κριτήρια, τις Επιπτώσεις και τις Θεραπευτικές Προσεγγίσεις μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ: https://www.seminars-psychopedia.gr/seminaria/seminaria-dia-zosis/psychopathologia-seminaria/ideopsychanagkastiki-diatarachi-o-c-d/
Πηγή: https://beyondocd.org/expert-perspectives/articles/ten-things-you-need-to-know-to-overcome-ocd
