Του Θάνου Κωστόπουλου, Συμβούλου Ψυχικής Υγείας

Η πιο βαριά από τις ψυχικές παθήσεις και η πιο δύσκολη στην αντιμετώπηση της είναι η νόσος της σχιζοφρένειας. Υπολογίζεται ότι το 1% του πληθυσμού πάσχει από τη νόσο. Για πρώτη φορά εντοπίζουμε τον όρο σχιζοφρένεια από τον Ελβετό ψυχίατρο Eugen Bleuler το 1908. Τα αίτια της νόσου δεν είναι ακόμα ξεκάθαρα αλλά φαίνεται να έχει βιοψυχολογική βάση καθώς οι έρευνες δείχνουν ασυνήθιστα επίπεδα στην ροή της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο του πάσχοντα. Η πάθηση εμφανίζεται συνήθως στους άντρες μετά την ηλικία των 20 ετών και στις γυναίκες μετά τη δεύτερη δεκαετία της ζωής τους.

Η σχιζοφρένεια είναι μια ισχυρή πάθηση με συμπτώματα που μπορούν να επηρεάσουν τη ζωή του πάσχοντα σε πολλά επίπεδα της ζωής του και να εμποδίσουν την λειτουργικότητα του καθώς και την ικανότητα του για αγάπη, εργασία και διασκέδαση. Η νόσος είναι πολύπλευρη με έντονη συμπτωματολογία που μπορεί να κατακερματίσει, δίχως την σωστή φαρμακευτική αγωγή και θεραπευτική ενέργεια την ζωή του πάσχοντα.

Τα συμπτώματα της πάθησης κατατάσσονται σε θετικά και αρνητικά. Θετικά συμπτώματα περιλαμβάνουν τις παραισθήσεις, μία διαταραγμένη σκέψη και λόγο, μία κατατονική και περίεργη συμπεριφορά καθώς και παράλογες ιδέες, ενώ τα αρνητικά συμπτώματα περιλαμβάνουν προβληματική συναισθηματική έφραση και έλλειψη κινήτρου και βούλησης.  Το άτομο φαίνεται να χάνει την επαφή του με την πραγματίκοτητα και την ικανότητα του για συγκεντρώση.
Πολλές θεωρίες έχουν αναπτυχθεί και αναπτύσσονται σε μια απόπειρα να ερμηνευθεί η πάθηση ενώ έμφαση δίνεται στα συμπώματα της νόσου που καταπολεμούνται με φαρμακευτική αγωγή.

Είναι πλέον γεγονός πως τα άτομα που πάσχουν από σχιζοφρένεια, ειδικότερα κατά την διάρκεια ψυχωτικών επεισοδίων βιώνουν το συναίσθημα της απειλής και του φόβου. Έχει βρεθεί πως κατά τη διάρκεια ενός ψυχωτικού επεισοδίου υπάρχει ασυνήθιστη κινητικότητα στην περιοχή του ιπποκάμπου στον εγκέφαλο του πάσχοντα, σημείο υπεύθυνο για το συναίσθημα του φόβου. Στην Φρουδική ψυχανάληση η νόσος της σχιζοφρένειας φαίνεται πως αποτελεί μία εισβολή ασυνείδητου υλικού στη ζωή και τη συνείδηση του πάσχοντα καθώς ένας από τους πρώτους ψυχαναλητικούς όρους που χρησιμοποιήθηκε για την ψύχωση ήταν ‘’ροή του ασυνειδήτου’’. Στην σύγχρονη ψυχιατρική η νόσος εμφανίζεται σαν βιολογικής αιτιόλογιας κυρίως, όμως αιτία ίσως βρίσκεται και σε δυσκολίες στην παιδική ζωή του άτομου, όπως υποστηρίζει η ψυχανάληση.

Συγκεκριμένα, θεωρείται πως μια διαταραγμενή σχέση του παιδιού με την μητέρα, καθώς και η επιρροή διπλών μηνυμάτων από την μητέρα προς το παιδί, μια ανασφαλής προσκόληση και μία γενικότερα δυσάρεστη παιδική εμπειρία μπορεί να προδιαθέσει το άτομο για την εμφάνιση της νόσου. Η θεραπεία της σχιζοφρένειας οπωσδήποτε θα πρέπει να περιλαμβάνει φαρμακευτική αντιψυχωτική αγωγή για τα συμπτώματα και υποστηρικτική ψυχοθεραπεία. Ο Freud θεώρησε πως ο ψυχωτικός δεν μπορεί να υποβληθεί στην ψυχαναλητική διαδικασία καθώς ήταν πιθανό ο πάσχοντας να προχωρήσει σε κατακερματισμό του Εγώ κατά την διάρκεια της ανάλυσης καθώς πιστεύεται πως το Εγώ του ψυχωτικού είναι ευάλωτο σε αναμορφωτικές διαδικασίες επειδή δεν έχει κατακτήσει μία ομαλή και επαρκής ανάπτυξη.

Στη σύγχρονη ψυχανάληση παρόλλα αυτά έχουν αναπτυχθεί και εφαρμόζονται πολλές θεωρίες και θεραπείες για την κατάσταση του ψυχωτικόυ.

Πολλοί ψυχωτικοί ασθενείς βιώνουν έντονο φόβο και απειλή, μοναξιά και απόγνωση, καθώς και μία συνεχής αίσθηση κενού και έλλειψης ταυτότητας και νοήματος, που τους οδηγεί σε ακόμα πιο σκοτεινά μονοπάτια και αποξένωση από το περιβάλλον.

Οι γνωστικές θεωρίες θεωρούν πως συνήθως τα επίπεδα νοημοσυνής του πάσχοντα είναι κατώτερα από το μέσο όρο καθώς η νόσος επηρεάζει σημαντικά την ικανότητα του ατόμου να ανακαλεί μέσω της μνήμης καθώς και όλα τα γνωστικά επίπεδα του ατόμου. Ο ψυχωτικός βρίσκεται σε μία κατάσταση συναγερμού, έτοιμος να προστατευτεί από τα απειλητικά εσωτερικά και εξωτερικά ερεθίσματα.

Η σύγχρονη επιστήμη μέσω της έρευνας και της πρακτικής ευελπιστεί να φτάσει στην απάντηση για το άινιγμα της σχιζοφρένειας και να προσφέρει αποτελεσματικές θεραπείες και απαντήσεις στη ζωή του πάσχοντα και των κοντινών του ανθρώπων.