Της Όλιας Παμπουκίδου Ψυχολόγος – Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια, Μουσικοθεραπεύτρια.
Το GIM (Guided Imaginery Music) αποτελεί μία μουσικά υποβοηθούμενη μέθοδο ψυχοθεραπείας που έχει τις ρίζες της στην ψυχολογία καθώς και την ανθρωπιστική και ψυχαναλυτική προσέγγιση. Ένα από τα ιδιαίτερα γνωρίσματα της είναι πως μπορεί να εφαρμοστεί ως κύρια ή συμπληρωματική μέθοδος τόσο σε μια συνεδρία μουσικοθεραπείας όσο και στην ψυχοθεραπεία.
Το ερώτημα λοιπόν είναι.. πώς θα ήταν εφικτό να χρησιμοποιήσει ένας ειδικός ψυχικής υγείας το εργαλείο αυτό στην πρακτική του;
Πολύ συχνά παρατηρούμε πως στις θεραπευτικές σχέσεις που συνάπτουμε στην εργασία μας, το κάθε πρόσωπο, χρειάζεται τον δικό του χώρο και χρόνο ώστε να συνδεθεί τόσο με τον θεραπευτή όσο και με τα δικά του βιώματα. Ο θεραπευτής καλείται να προσαρμοστεί στους ρυθμούς του θεραπευόμενου ώστε να αναδυθούν οι πληροφορίες και τα στοιχεία που συχνά χρειάζονται ώστε το άτομο να δουλέψει πάνω στη μετακίνηση και αλλαγή του. Μέσα λοιπόν σε όλη αυτή τη θεραπευτική διαδικασία, οι ψυχοθεραπευτές χρησιμοποιούν μία πληθώρα εργαλείων ανάλογα με την προσωπικότητα του ανθρώπου που έχουν απέναντι του και την θεραπευτική προσέγγιση που ακολουθούν. Οι μη λεκτικές παρεμβάσεις που στηρίζονται κυρίως στη χρήση του σώματος ή της φωνής και δεν απαιτούν από το θεραπευόμενο να χρησιμοποιήσει το λόγο ώστε να επικοινωνήσει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του, φαίνεται να έχουν μία σε βάθος και ταχύτερη επίδραση στην εξέλιξη της θεραπευτικής διαδικασίας.
Μιλώντας με όρους ψυχαναλυτικούς, αυτό μπορεί να συμβαίνει γιατί οι επώδυνες εμπειρίες μας συχνά απωθούνται, ως ένα αποτέλεσμα μηχανισμού άμυνας πού εφαρμόζουμε ώστε να είμαστε περισσότερο λειτουργικοί στην καθημερινότητά μας. Από την άλλη, όμως, πλευρά αυτό μπορεί να καθιστά “δύσκολη” την ανθρώπινη επαφή, αναγκάζοντας τον άνθρωπο να παραμένει σε ένα επιδερμικό στάδιο επικοινωνίας τόσο σε σχεσιακό επίπεδο όσο και με τον ίδιο του τον εαυτό.
Ας φανταστούμε λοιπόν, πως θα ήταν αντί να συζητάμε για το δικό μας συναίσθημα του θυμού, να κάναμε ένα καθοδηγούμενο μουσικό ταξίδι με ένα άγριο λιοντάρι που περιπλανάται στη φύση. Ποια στοιχεία της φύσης θυμώνουν το λιοντάρι αυτό, πόσο επιτρέπεται να πλησιάσει τα άλλα ζώα χωρίς να τα τραυματίσει, με ποιο τρόπο μπορεί να υπάρξει στο βασίλειο χωρίς να απομακρύνει τα άλλα όντα με την επικίνδυνη πλευρά του; Πολλές ερωτήσεις και αναζητήσεις με ζωηρές εικόνες θα μπορούσαν να εμφανιστούν μέσα από την φαντασία και την επιλογή της κατάλληλης μουσικής. Μετά από ένα μουσικό ταξίδι, γίνεται επεξεργασία του υλικού με τη χρήση συμβόλων, τη ζωγραφική ή τη συζήτηση όπου αυτό κρίνεται ότι χρειάζεται. Το αίσθημα της ανασφάλειας, του φόβου ή της ντροπής που τυχόν υπονομεύει την προσπάθειά μας να μιλήσουμε για ένα “παρεξηγημένο” συναίσθημα, όπως αυτό του θυμού, μικραίνει.
Η ίδια η μουσική, η επιλογή ενός μείζονα ή ελάσσονα μελωδικού τρόπου, ο ρυθμός, τα χρώματα και οι εντάσεις ενός μουσικού έργου “κουρδίζουν” τις σκέψεις και τα συναισθήματα μας, δημιουργούν ένα αίσθημα ασφάλειας και οικειότητας και καθοδηγούν το άτομο σε σκέψεις και μονοπάτια που η λεκτική επικοινωνία χρειάζεται κάποιες φορές χρόνο για να ανακαλύψει.
Επιπλέον, εμπλουτίζοντας τη θεραπευτική πρακτική με νέα εργαλεία όπως το GIM, φαίνεται να ωφελείται και ο ίδιος ο θεραπευτής. Συχνά, οι προσδοκίες για μία «γρήγορη» αλλαγή, μπορεί να σχετίζονται με συναισθήματα ματαίωσης και μία προσπάθεια να βρεθούν, συμπληρωματικά, λύσεις στη διαδικασία. Εντάσσοντας τη μουσική στη θεραπεία, τόσο ο θεραπευτής όσο και ο θεραπευόμενος μετακινούνται από το πεδίο της αλλαγής στο εδώ και τώρα, σε ένα πιο παιγνιώδες, ελεύθερο και συμβολικό πεδίο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να ανακουφίζονται από το επιτακτικό συναίσθημα της ανάγκης για αλλαγή και να απολαμβάνουν το μοίρασμα και τη σύνδεση μέσα από τα στοιχεία που προσφέρονται στη μουσική.
Ας καθίσουμε αναπαυτικά και ας ακούσουμε ένα τραγούδι που μας εκφράζει σήμερα.
Έπειτα ας παρατηρήσουμε, πως κυλάνε οι σκέψεις μας όταν η ένταση της μουσικής δυναμώνει; Αλλάζουν τα συναισθήματα μας όταν ο ρυθμός αυξάνεται;
Η φιλοσοφία της GΙM μεθόδου βασίζεται στην ανάδυση των υποσυνείδητων στοιχείων του Εαυτού με προστατευτικό όχημα τη μουσική και τα επιμέρους στοιχεία της, πάντα με σεβασμό στο ρυθμό εξέλιξης και μετακίνησης του θεραπευόμενου.
Για να ενημερωθείτε σχετικά με την Εφαρμογή της H Δεκτική Μουσικοθεραπείας στο Θεραπευτικό πλαίσιο μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://psychopedia.gr/ekpaideytiko-seminario-moysikotherapeia-kai-efarmogi-tis-methodoy-guided-imagery-music-gim-entos-therapeytikoy-plaisioy/
Πηγές:
Bruscia, K. E. (1998). An introduction to music psychotherapy. The dynamics of music psychotherapy, 1-15.
Butterton, M., &Trevarthen, C. (2018). Listening to music in psychotherapy. CRC Press.
Freud, S. (1922). The unconscious. The Journal of Nervous and Mental Disease, 56(3), 291-294.
Goldberg, F. (1995). The Bonny method of guided imagery and music. The art and science of musictherapy: A handbook, 112-128.
