Της Ευρυδίκης Νεραντζή, Ψυχολόγου, Msc Συνθετική Θεραπευτική Συμβουλευτική
H έννοια της «κλεψιάς» ή το να παίρνω κάτι κρυφά» είναι ταυτισμένο στο μυαλό μας κυρίως με την σχολική περίοδο, γιατί τότε είναι περισσότερο φανερή η πράξη αυτή στον οικογενειακό και σχολικό περίγυρο.
Παρόλα αυτά, ήδη από την ηλικία του ενός ή δύο ετών (και γενικά στην προσχολική ηλικία) τα παιδιά έχουν την τάση να κρατούν πράγματα άλλων, χωρίς βέβαια να αναγνωρίζουν την έννοια και τη σημασία της πράξης αυτής. Τότε μιλάμε για την ανάγκη ενός μικρού παιδιού να κρατήσει για το ίδιο κάτι που του αρέσει, ή του προκαλεί εντύπωση και όχι για κλεπτομανία. Και αυτό γιατί είτε μπορεί να νιώθει οικεία με τους υπόλοιπους και έτσι ασυνείδητα να κάνει αυτή την πράξη, είτε γιατί αισθάνεται ότι τα δικά του πράγματα είναι λίγα, γι αυτό και επιζητά περισσότερα.
Όμως όταν ένα παιδί στην ηλικία των 7 περίπου ετών, δεν έχει ακόμα διαχωρίσει μέσα του, τι σημαίνει η έννοια του «παίρνω κάτι δικό μου αν και δεν μου ανήκει», τότε πιθανόν πιο εύκολα να μπει στην διαδικασία να «κλέψει».
Οι πιο συνηθισμένοι λόγοι για τους οποίους ένα παιδί μπορεί να κλέψει είναι:
- Για να τραβήξει την προσοχή των άλλων, ιδίως των γονιών, αν εκείνοι δεν του αφιερώνουν πολύ χρόνο σαν αντιστάθμισμα στην έλλειψη προσοχής, ή αν οι γονείς είναι αυστηροί.
- Από απερισκεψία και έλλειψη αυτοελέγχου, χωρίς να έχουν κατανοήσει επαρκώς τις συνέπειες της πράξης τους όταν μάλιστα εντυπωσιάζονται από την πληθώρα αγαθών που προβάλλονται στον σύγχρονο τρόπο ζωής.
- Επειδή το κάνουν και άλλοι συνομήλικοι, επιδιώκοντας έτσι να ενταχθούν στην ομάδα των συνομήλικων και να αποκτήσουν την εύνοια τους.
- Μπορεί να πάσχει από κάποια αναπτυξιακή διαταραχή ή να έχει ψυχογενή τάση για κλέψιμο.
Αντιμετώπιση ανά ηλικία
Στην περίπτωση τέτοιων φαινομένων κατά την προσχολική ηλικία, οι γονείς πρέπει να δίνουν στο παιδί με απλές λέξεις και πολλή ηρεμία να κατανοήσει τι σημαίνει ιδιοκτησία. Να εξηγούν στο παιδί ότι δεν είναι σωστό να παίρνει αντικείμενα άλλων και ότι αυτό στενοχωρεί τόσο τους ίδιους όσο και τους άλλους που έχασαν ένα αγαπημένο αντικείμενο τους.
Να του εξηγήσουμε επίσης, ότι δεν μπορούμε να παίρνουμε πράγματα από ένα κατάστημα χωρίς να πληρώσουμε στο ταμείο. Για τον λόγο αυτό κάθε φορά που θέλει να πάρει κάτι, πρέπει να μας ρωτά, για να κοιτάζουμε στο πορτοφόλι μας αν διαθέτουμε χρήματα για να μπορέσουμε να το αγοράσουμε.
Μπορούν ακόμα, να κάνουν αναστροφή ρόλων. Να βάζουν, δηλαδή, το παιδί στη θέση του άλλου ρωτώντας το: «Πώς θα σου φαινόταν αν σου έπαιρναν τα παιχνίδια σου;», δίνοντας του χρόνο να σκεφτεί και να απαντήσει.
Στην περίπτωση όμως της σχολικής ηλικίας, αλλά και αργότερα στην προεφηβική και εφηβική ηλικία τα παιδιά αν και συνήθως γνωρίζουν ότι δεν επιτρέπεται να πάρουν κάτι που δεν είναι δικό τους ή που δεν έχουν πληρώσει, εντούτοις το παίρνουν, γιατί δεν έχουν αυτοέλεγχο.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
-Να παρεμβαίνουμε στη λανθασμένη συμπεριφορά άμεσα, δηλαδή ζητούμε από το παιδί να επιστρέψει αμέσως το ξένο αντικείμενο και να ζητήσει συγγνώμη. Με άλλα λόγια πρέπει να αναλάβει την ευθύνη της πράξης του.
Γενικά, η στάση μας πρέπει να είναι σταθερή και αυστηρή, χωρίς όμως φωνές ιδιαίτερα μπροστά σε τρίτα πρόσωπα.
-Να συνειδητοποιήσουμε ότι το καλύτερο είναι η πρόληψη και όχι η εκ των υστέρων θεραπεία του προβλήματος, πχ. προετοιμάζουμε το παιδί μας πριν πάμε σ’ ένα κατάστημα, εξηγώντας του ότι μπορεί να αγοράσει μόνο ένα αντικείμενο.
Με τον τρόπο αυτό οριοθετούμε και περιορίζουμε τα «θέλω» του παιδιού.
–Αν καταλάβουμε ότι ένας πιθανός λόγος εκδήλωσης μιας τέτοιας συμπεριφοράς είναι η δική μας στάση έναντι του παιδιού μας(έλλειψη αγάπης, προσοχής), οφείλουμε να επαναπροσδιορίσουμε την σχέση μας με το παιδί μας και να αφουγκραστούμε τις βαθύτερες ανάγκες του.
-Το παιδί πρέπει να «πληρώσει κάποιο τίμημα», όπως, για παράδειγμα, στέρηση προνομίων, πχ. περιορισμός ή διακοπή αγαπημένων δραστηριοτήτων.
-Επίσης μπορούμε να το εμπλέξουμε σε κάποιες καλές πράξεις, που θα το βοηθήσουν, ώστε να μειωθεί ή να αποδυναμωθεί η προβληματική συμπεριφορά. Για παράδειγμα, ενθαρρύνουμε το παιδί να μαζέψει παλιά παιχνίδια ή ρούχα και να τα χαρίσει σε ανθρώπους που τα έχουν ανάγκη.
-Τέλος, φροντίζουμε να επαινούμε και να επιβραβεύουμε το παιδί κάθε φορά που συμπεριφέρεται θετικά και αποφεύγει τέτοιου είδους συμπεριφορές, ενώ πάντοτε παρακολουθούμε διακριτικά την στάση του, σε καταστήματα ή φιλικά μας σπίτια. Με άλλα λόγια επαγρυπνούμε…
Eνημερωθείτε για το ΝΕΟ Εκπαιδευτικό Σεμινάριο από το Κέντρο Δια Βίου Μάθησης Psychopedia με θέμα: “Η συγγραφή παραμυθιού σε παιδιά με μαθησιακές/συναισθηματικές δυσκολίες”. Σάββατο 5 Μαΐου 2018 και την Κυριακή 6 Μαΐου 2018, ΏΡΑ: 11:00-14:00. Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να κάνετε κλικ στην παρακάτω εικόνα:
Σύντομο Βιογραφικό Ευριδίκης Νεραντζή
Γεννήθηκα στο Αγρίνιο και μεγάλωσα στην πόλη της Πρέβεζας. Σπούδασα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στο τμήμα Ψυχολογίας και το 2002 έλαβα την μεταπτυχιακή μου κατάρτιση ως εκπαιδεύτρια Συνθετικής Θεραπευτικής Συμβουλευτικής από το Councelling & Psychotherapy CentralAwarding Body.
Το 2016 ολοκλήρωσα τις μεταπτυχιακές μου σπουδές στο τμήμα μεταπτυχιακών Σπουδών «Διοίκησης Μονάδων Υγείας» του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου Πατρών. Παράλληλα μετεκπαιδεύτηκα από το Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για ένα έτος στην «Ειδική Αγωγή και Ψυχολογία» στον τομέα της Αξιολόγησης – Διάγνωσης –θεραπευτικής Αποκατάστασης ειδικών μαθησιακών δυσκολιών.
Έχω παρακολουθήσει μεταξύ άλλων πιστοποιημένα σεμινάρια όπως «Ψυχανάλυσης Παίδων», από το Κέντρο Αναλυτικής Ψυχολογίας, «Ψυχολογικών Αξιολογήσεων» από το Ανοικτό Ψυχοθεραπευτικό Κέντρο Αθηνών, «Δημόσιας Υγείας» από το Παν/μιο Ιωαννίνων, «Θετικής Φροντίδας στην άνοια από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Alzheimer, και «Πολυπολιτισμικής Συμβουλευτικής», από το Εθνικό Κέντρο Επαγγελματικού Προσανατολισμού, Εκπαίδευσης Ενηλίκων, καθώς και πλήθος ημερίδων και συνεδρίων.
Έχω συνεργαστεί σε εθελοντική βάση με το ίδρυμα ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης «Αγαπώ τα Παιδιά» με έδρα την Αθήνα, αλλά και με τα εκπαιδευτήρια μέσης εκπαίδευσης «Φιλομάθεια» ως επιστημονική σύμβουλος -υπεύθυνη των Σχολών Γονέων. Από το 2003 έως και σήμερα εργάστηκα συστηματικά ως ψυχολόγος πρώτα στην Κοινωνική Υπηρεσία του Δήμου Ζηρού νομού Πρέβεζας, και από το 2015 και μετά υπηρετώ ως Ψυχολόγος – Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Από τον Μάιο του 2017 είμαι εισηγήτρια σεμιναρίων ειδικής Αγωγής στο πρόγραμμα επιμόρφωσης ειδικής αγωγής του Πανεπιστημίου Αιγαίου και ταυτόχρονα συνεργάζομαι με τον διαδικτυακό φορέα www. psychopedia.gr σε επίπεδο διεξαγωγής σεμιναρίων και αρθρογραφίας.
Διεύθυνση E-mail : vicky1ner@yahoo.gr, Αριθμός τηλεφώνου : 6972689286
