Οι άνθρωποι μπορεί να είναι επιρρεπείς στο να πιστεύουν σε θεωρίες συνωμοσίας λόγω ενός συνδυασμού χαρακτηριστικών προσωπικότητας και κινήτρων, συμπεριλαμβανομένης της ισχυρής βάσης στη διαίσθησή τους, του αισθήματος ανταγωνισμού και ανωτερότητας προς τους άλλους και των απειλών που αντιλαμβάνονται στο περιβάλλον τους.
Τα αποτελέσματα της μελέτης δίνουν μια εικόνα για το τι οδηγεί τους συνωμοσιολόγους, σύμφωνα με την επικεφαλής συγγραφέα Shauna Bowes, διδακτορική φοιτήτρια κλινικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Emory.
«Οι θεωρητικοί συνωμοσίας δεν είναι όλοι πιθανό να είναι απλοϊκοί, ψυχικά ασθενείς– ένα πορτρέτο που ζωγραφίζεται συνήθως στη λαϊκή κουλτούρα», είπε η Bowes.
«Αντίθετα, πολλοί στρέφονται σε θεωρίες συνωμοσίας για να εκπληρώσουν τις στερημένες κινητήριες ανάγκες και να κατανοήσουν την αγωνία».
Η έρευνα δημοσιεύτηκε διαδικτυακά στο περιοδικό Psychological Bulletin.
Προηγούμενη έρευνα σχετικά με το τι οδηγεί τους θεωρητικούς συνωμοσίας εξέτασε κυρίως ξεχωριστά την προσωπικότητα και τα κίνητρα, σύμφωνα με την Bowes.
Η τρέχουσα μελέτη είχε ως στόχο να εξετάσει αυτούς τους παράγοντες μαζί για να καταλήξει σε μια πιο ακριβή περιγραφή του γιατί οι άνθρωποι πιστεύουν στις θεωρίες συνωμοσίας.
Για να γίνει αυτό, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από 170 μελέτες στις οποίες συμμετείχαν πάνω από 158.000 συμμετέχοντες, κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Πολωνία.
Επικεντρώθηκαν σε μελέτες που μέτρησαν τα κίνητρα των συμμετεχόντων ή τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας που σχετίζονται με τη συνωμοτική σκέψη.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι συνολικά, οι άνθρωποι παρακινούνταν να πιστέψουν στις θεωρίες συνωμοσίας από την ανάγκη να κατανοήσουν και να αισθάνονται ασφαλείς στο περιβάλλον τους και από την ανάγκη να αισθάνονται ότι η κοινότητα με την οποία ταυτίζονται είναι ανώτερη από τις άλλες.
Παρόλο που πολλές θεωρίες συνωμοσίας φαίνεται να παρέχουν σαφήνεια ή μια υποτιθέμενη μυστική αλήθεια σχετικά με γεγονότα που προκαλούν σύγχυση, η ανάγκη για την αίσθηση ελέγχου δεν ήταν τα ισχυρότερα κίνητρα για την υποστήριξη των θεωριών συνωμοσίας.
Αντίθετα, οι ερευνητές βρήκαν κάποια στοιχεία ότι οι άνθρωποι ήταν πιο πιθανό να πιστεύουν συγκεκριμένες θεωρίες συνωμοσίας όταν υποκινούνταν από κοινωνικές σχέσεις.
Για παράδειγμα, οι συμμετέχοντες που αντιλήφθηκαν κοινωνικές απειλές ήταν πιο πιθανό να πιστεύουν σε θεωρίες συνωμοσίας που βασίζονται σε γεγονότα, όπως η θεωρία ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ σχεδίασε τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, παρά σε μια αφηρημένη θεωρία που, γενικά, οι κυβερνήσεις σχεδιάζουν να βλάψουν οι πολίτες τους να διατηρήσουν την εξουσία.
«Αυτά τα αποτελέσματα έρχονται σε αντιστοιχία σε μεγάλο βαθμό σε ένα πρόσφατο θεωρητικό πλαίσιο που προωθεί ότι τα κίνητρα κοινωνικής ταυτότητας μπορεί να οδηγήσουν στο να έλκονται από το περιεχόμενο μιας θεωρίας συνωμοσίας, ενώ οι άνθρωποι που παρακινούνται από την επιθυμία να αισθάνονται μοναδικοί είναι πιο πιθανό να πιστεύουν σε γενικές θεωρίες συνωμοσίας σχετικά με πώς λειτουργεί ο κόσμος», σύμφωνα με την Bowes.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι τα άτομα με ορισμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας, όπως η αίσθηση του ανταγωνισμού προς τους άλλους και τα υψηλά επίπεδα παράνοιας, ήταν πιο επιρρεπή να πιστέψουν σε θεωρίες συνωμοσίας.
Όσοι πίστευαν ακράδαντα στις θεωρίες συνωμοσίας ήταν επίσης πιο πιθανό να είναι ανασφαλείς, παρανοϊκοί, συναισθηματικά ασταθείς, παρορμητικοί, καχύποπτοι, αποτραβηγμένοι, χειριστικοί, εγωκεντρικοί και εκκεντρικοί.
Τα 5 κύρια χαρακτηριστικά της προσωπικότητας (εξωστρέφεια, ευχαρίστηση, διαφάνεια, ευσυνειδησία και νευρωτισμός) είχαν πολύ πιο αδύναμη σχέση με τη συνωμοτική σκέψη, αν και οι ερευνητές είπαν ότι αυτό δεν σημαίνει ότι τα γενικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας είναι άσχετα με την τάση να πιστεύει κανείς σε θεωρίες συνωμοσίας.
Η Bowes είπε ότι η μελλοντική έρευνα θα πρέπει να διεξαχθεί έχοντας επίγνωση ότι η συνωμοτική σκέψη είναι περίπλοκη και ότι υπάρχουν σημαντικές και ποικίλες μεταβλητές που θα πρέπει να διερευνηθούν στις σχέσεις μεταξύ συνωμοσιολογικής σκέψης, κινήτρων και προσωπικότητας για να κατανοηθεί η συνολική ψυχολογία πίσω από τις συνωμοτικές ιδέες.
Για περισσότερα Επιστημονικά άρθρα Ψυχολογίας μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://psychopedia.gr/
Για να ενημερώνεστε για όλα τα Επιμορφωτικά Σεμινάρια που αφορούν την Ψυχοπαθολογία και την Παιδοψυχολογία μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ:https://www.seminars-psychopedia.gr/
Πηγή: https://neurosciencenews.com
