Psychopedia.gr

Ενοχή και ντροπή-Πως τα βιώνουμε;

Του Τάσου  Δαφνομήλη -Συνθετική Συμβουλευτική

Η ντροπή είναι ένα συναίσθημα γνώριμο και μάλιστα είναι από τα πρώτα που έρχεται σε επαφή ένα παιδί. Αν κάνουμε μία αναδρομή στις παιδικές αναμνήσεις μας, όλοι μας έχουμε να θυμηθούμε στιγμές ντροπής, στιγμές που μας έπιασαν να κάνουμε κάτι απαγορευμένο, κάτι που δεν θέλαμε να ξέρουν άλλοι για αυτό ή όταν μας έκαναν παρατήρηση και μας μείωναν μπροστά σε άλλους. Πόσες φορές έχουμε σκεφτεί «ας ανοίξει η γη να με καταπιεί», ή «αν μπορούσα να εξαφανιστώ τώρα», δεν αντέχω τόση ντροπή.

Η ντροπή είναι κοινωνικό συναίσθημα και το νοιώθουμε τη στιγμή που «εκτιθόμαστε» μπροστά σε άλλους, είναι όταν οι άλλοι μας βλέπουν έτσι ακριβώς όπως είμαστε, με τα ελαττώματά μας, τα οποία εμείς δεν τα έχουμε αποδεχτεί και δε θέλουμε να τα βλέπουν οι άλλοι. Ντρεπόμαστε για αυτά.

Οι πρώτοι άλλοι είναι η οικογένεια, εκεί πρωτοεμφανίζεται η ντροπή. Είναι σημαντική η στάση των γονέων προς τα παιδιά, ο τρόπος και ο χώρος που επιλέγουν να κάνουν μία παρατήρηση στα παιδιά τους, αν νοιώσουν τα παιδιά μειονεκτικά για κάτι θα νοιώσουν ντροπή και αν η ντροπή αυτή είναι οδυνηρή εξελίσσεται σε ταπείνωση.

Η ντροπή βέβαια εκτός από τα παραπάνω είναι και ένα συναίσθημα που μας φέρνει άμεσα σε επαφή με κάποια ατέλεια, είτε του σώματός μας είτε μιας συμπεριφοράς, μας βοηθά και μας παροτρύνει να δεχτούμε ότι δεν είμαστε τέλειοι και ότι έχουμε το δικαίωμα ως άνθρωποι να κάνουμε λάθη και να μαθαίνουμε από αυτά.

Σε αυτό το σημείο αξίζει να υπογραμμιστεί ότι πολλές φορές το συναίσθημα της ντροπής το συνοδεύει η ενοχή.

Η ενοχή δεν είναι συναίσθημα, είναι μια νοητική διεργασία η οποία δημιουργείται από εμάς και μας  κάνει να νοιώθουμε ότι μας «αξίζει» αυτό που έγινε. Είναι ένας εσωτερικός κριτής που αποφεύγει την ευθύνη και τρέφεται από την κριτική και την τιμωρία. Ενοχές μπορεί να είχα όταν:

  • Άργησα σε ένα ραντεβού δίχως να ενημερώσω, θύμωσε ο άλλος και όπως έφευγε του συνέβη ένα ατύχημα και με κατηγορεί ότι εγώ φταίω για αυτό που του συνέβη, δίκιο έχει.
  • Δεν έγραψα καλά στις εξετάσεις θύμωσαν οι γονείς μου, μου φώναξαν και με έβαλαν τιμωρία «μου αξίζει αυτό», εγώ «φταίω» που θύμωσαν οι γονείς μου.
  • Ήμουν μεθυσμένος και τράκαρα, ανησύχησα αν χτύπησε ο άλλος.

Eνημερωθείτε για το Ασύγχρονο Σεμινάριο από το Κέντρο Δια Βίου Μάθησης Psychopedia με θέμα: “Τα χαρακτηριστικά της κατάθλιψης και τρόποι αντιμετώπισης”. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ: https://psychopedia.gr/neo-asygchrono-seminario-ta-charaktiristika-tis-katathlipsis-ke-tropi-antimetopisis/

Όπως παρατηρείται και στα τρία παραδείγματα δεν υπάρχει ανάληψη ευθύνης, στα δύο πρώτα ούτε από τον έναν ούτε από τον άλλον, αντίθετα όταν εμφανίζεται η κριτική και η κατηγορία πολύ πιθανόν να εμφανιστεί η ενοχή εάν υπάρξει ταύτιση. Στο τρίτο παράδειγμα, όπως και στα άλλα δύο απλά σε αυτό διακρίνεται πιο καθαρά η ενοχή έχει και τη θετική πλευρά. Ποια είναι αυτή;

Σε ωθεί να αναλάβεις την ευθύνη έτσι ώστε να μην νοιώθεις άσχημα, σου υπενθυμίζει ότι ίσως έχεις παραβιάσει μία αξία σου, σου υπογραμμίζει ότι δεν είσαι εσύ υπεύθυνος για το συναίσθημα του άλλου (όταν δεν υπάρχει σωματική βλάβη-επαφή).

Όπως η ντροπή έτσι και η ενοχή έχουν διττή όψη και η κάθε όψη έχει τα αντίστοιχα συναισθήματα, σκέψεις, επιλογές. Είναι δική μας ευθύνη σε ποια όψη εστιάζουμε. Το κλειδί στην εστίαση είναι να νοιώσουμε την ανάγκη να μιλήσουμε για αυτά δίχως ντροπή, εξάλλου όσο ντρεπόμαστε να τα μοιραστούμε τόσο μας βαραίνουν.

 

Σύντομο Βιογραφικό Τάσου Δαφνομήλη

Η ανάγκη μου να κατανοήσω την ανθρώπινη φύση σε συνδυασμό με την εμπειρία μου ως συμβουλευόμενος με ώθησε να σπουδάσω Συνθετική Συμβουλευτική όπως και να συνεχίσω τις σπουδές μου στη Συνθετική Ψυχοθεραπεία.Ωστόσο, καθώς η ψυχολογία είναι μια συνεχώς εξελισσόμενη επιστήμη, φροντίζω διαρκώς για την επαγγελματική μου μετεκπαίδευση, παρακολουθώ τις σύγχρονες εξελίξεις και αναπτύσσω τους τρόπους αυτούς.
Έχω συνεργαστεί με το δήμο Παλλήνης ως συντονιστής ομάδας ηλικιωμένων,είμαι εθελοντής ως Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας στο δίκτυο “ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ” καθώς επίσης είμαι και τακτικό μέλος στην ελληνική εταιρεία ανθρωπιστικής συνθετικής θεραπευτικής συμβουλευτικής και ψυχοθεραπείας.

Συνεχίζοντας να χρησιμοποιείτε την ιστοσελίδα, συμφωνείτε με τη χρήση των cookies. Περισσότερες πληροφορίες.

Οι ρυθμίσεις των cookies σε αυτή την ιστοσελίδα έχουν οριστεί σε "αποδοχή cookies" για να σας δώσουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία περιήγησης. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε αυτή την ιστοσελίδα χωρίς να αλλάξετε τις ρυθμίσεις των cookies σας ή κάνετε κλικ στο κουμπί "Κλείσιμο" παρακάτω τότε συναινείτε σε αυτό.

Κλείσιμο