Της Ευρυδίκης Νεραντζή, Ψυχολόγου, Msc Συνθετική Θεραπευτική Συμβουλευτική

Οι συγκρούσεις μεταξύ των παιδιών, τόσο στο σχολικό πλαίσιο,  όσο και στο οικογενειακό περιβάλλον δεν είναι διόλου ασυνήθιστες.

Ιδιαίτερα σε ότι αφορά τα παιδιά προσχολικής ηλικίας που φοιτούν στο πλαίσιο του Νηπιαγωγείου, οι συγκρούσεις μπορούν να είναι αποτέλεσμα απλοϊκών -για εμάς τους ενήλικες- λόγων, όπως η διεκδίκηση χώρου, αγαπημένων αντικειμένων (παιχνίδια), η επιθυμία  για απόκτηση προνομίων, η αποκλειστική επαφή με φίλο (συχνά του ίδιου φύλου), ή ο αποκλεισμός από την ομάδα των συνομηλίκων.

Στο οικογενειακό περιβάλλον συναντούμε συγκρούσεις προερχόμενες  από τη μη  κάλυψη  βασικών  αναγκών του παιδιού, από  ασθένειες, από τον ερχομό νέου μέλους στην οικογένεια αλλά και εξαιτίας περιστατικών κακοποίησης ή και παραμέλησης .

Για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας η διαχείριση των  συγκρουσιακών συμβάντων, οι εκρήξεις θυμού και  οι φορτισμένες  συναισθηματικά καταστάσεις ακόμα και αν αφορούν την απόκτηση ενός παιχνιδιού,  δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση λόγω των ιδιαίτερων εξελικτικών χαρακτηριστικών που διέπουν την  ηλικία αυτή. Τα βασικότερα εξελικτικά χαρακτηριστικά της συνοψίζονται ως εξής  :

• Εγωκεντρισμός: Αντίδραση με βάση τα δικά τους συναισθήματα και ανάγκες
• Συγκεκριμένη σκέψη :Κατανόηση του κόσμου σύμφωνα με τα φυσικά του χαρακτηριστικά.
• Περιορισμένες γλωσσικές  ικανότητες και έκφραση μη λεκτικού τρόπου: η συναισθηματική φόρτιση δυσκολεύει τη γλωσσική τους έκφραση ( πχ. όταν είναι το παιδί  λυπημένο και κλαίει  δυσκολεύεται να εκφράσει τα αίτια της σύγκρουσης)
• Αυτονομία :Τα παιδιά ενδιαφέρονται να κάνουν πράγματα μόνα τους χωρίς τη βοήθεια των ενηλίκων. Σε συνδυασμό όμως με τον εγωκεντρισμό που τα διακρίνει εύκολα καταλήγουν σε συγκρούσεις
• Περιορισμένη επικέντρωση :σε 1-2 χαρακτηριστικά ή  μια ιδέα κάθε φορά.
• Ικανότητα ενσυναίσθησης: (που αναπτύσσεται ήδη από τα 2 έτη ) . Οι ανάγκες όμως και τα «θέλω» τους είναι τόσο έντονα που δεν τους επιτρέπουν να αντιδρούν με  ευαισθησία.

Οι εκπαιδευτικοί στην προσπάθεια τους να παρέμβουν και να επιλύσουν τη σύγκρουση δεν θα πρέπει να ξεχνούν ότι τα παιδιά διαθέτουν ικανότητες επίλυσης των  προβλημάτων χωρίς να απαιτείται πάντοτε η παρέμβαση ενός ενήλικα. Επίσης, μία «κακή» συμπεριφορά  μπορεί να μας δείχνει ότι τα παιδιά πιθανόν να στερούνται κοινωνικών δεξιοτήτων και όχι απαραίτητα να  πρόκειται για συμπεριφορές αμιγώς επιθετικές. Τέλος,  καλό είναι να έχουν πάντα στο μυαλό τους ότι  τα παιδιά          μαθαίνουν  από  τα  λάθη  τους. Μέσα από τα λάθη εξερευνούν  τα συναισθήματά  τους, ακούν  ιδέες  και από  άλλη  οπτική  γωνία, αλλά και συζητούν λύσεις για τα προβλήματά τους.

Επίλυση συγκρούσεων σύμφωνα με την προσέγγιση High Scope.

Κατά την προσέγγιση της High Scope ακολουθώντας  6 βήματα – στάδια,  μπορούμε να οδηγηθούμε στην επίλυση της σύγκρουσης . Τα βήματα αυτά είναι :

1. Προσεγγίζουμε ήρεμα και σταματάμε τυχόν  βίαιες ενέργειες. Σκύβουμε στο επίπεδο των παιδιών μπαίνουμε ανάμεσα τους επιτυγχάνοντας την άμεση βλεμματική επαφή.
2. Αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα του παιδιού , πχ. Γιάννη ξέρω ότι είσαι λυπημένος.
3. Συγκεντρώνουμε πληροφορίες ρωτώντας τι συνέβη.
4. Επαναδιατυπώνουμε το πρόβλημα
5. Ζητούμε ιδέες για την επίλυση της σύγκρουσης από τα εμπλεκόμενα μέρη ή και από τα άλλα παιδια ή μπορούμε και εμείς να προτείνουμε λύσεις
6. Υποστηρίζουμε τη συνέχεια .

Πώς όμως μπορούν να παρέμβουν οι γονείς όταν οι συγκρούσεις συμβαίνουν μέσα στο σπίτι? Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα παιδιά έχουν ανάγκη την ύπαρξη και εφαρμογή κανόνων και ορίων. Σαν γονείς όμως θα πρέπει πάντοτε να μάθουμε να ακούμε προσεκτικά τα παιδιά,  να είμαστε δεκτικοί στην ανάγκη τους για επικοινωνία και φυσικά να την ενθαρρύνουμε,  ενώ η επιβολή της ποινής όταν αυτή απαιτείται,  γίνεται  πάντοτε μόνο μέσω τα ης στέρησης αγαπημένων δραστηριοτήτων και πραγμάτων.

Eνημερωθείτε για το ΝΕΟ Εκπαιδευτικό Σεμινάριο από το Κέντρο Δια Βίου Μάθησης Psychopedia με θέμα: “Πως θέτουμε τους κανόνες – Όρια στην τάξη ή την ομάδα”.  Σάββατο 29 Σεπτεμβρίου 2018 – Ώρα: 12:00μ.μ.-15:00μ.μ. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ: https://psychopedia.gr/pos-thetoume-tous-kanones-oria-stin-taxi-tin-omada-ekpedeftiko-seminario-2982018/

Οφέλη για τα παιδιά

Σταδιακά τα παιδιά μέσω των παραπάνω διαδικασιών θα είναι σε θέση:

• Να αναλύουν και να αιτιολογούν.
• Να επιλύουν προβλήματα.
• Να εκφράζουν τα συναισθήματά τους με κατάλληλο τρόπο- ανάπτυξη Συναισθηματικής Νοημοσύνης
• Να συνειδητοποιούν σταδιακά την οπτική γωνία του άλλου.
• Να αποκτούν δεξιότητες διαπραγμάτευσης.

Σύντομο Βιογραφικό Ευρυδίκης Νεραντζή

H Ευρυδίκη Νεραντζή είναι απόφοιτος του τμήματος Ψυχολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και έλαβε μεταπτυχιακή κατάρτιση ως εκπαιδεύτρια Συνθετικής Θεραπευτικής Συμβουλευτικής από το Councelling & Psychotherapy Central Awarding Body. Το 2016 ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές  στο τμήμα Μεταπτυχιακών  Σπουδών   «Διοίκησης Μονάδων Υγείας»του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου Πατρών. Παράλληλα μετεκπαιδεύτηκε από το Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στην  «Ειδική Αγωγή και Ψυχολογία» στον τομέα της Αξιολόγησης – Διάγνωσης  –θεραπευτικής  Αποκατάστασης ειδικών μαθησιακών δυσκολιών. Εργάστηκε συστηματικά ως ψυχολόγος πρώτα στην Κοινωνική Υπηρεσία Νομού Πρέβεζας, ενώ από το  2015 υπηρετεί ως  Ψυχολόγος – Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στο  Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Λευκάδας.

Τομείς Εξειδίκευσης της είναι η οικογενειακή συμβουλευτική , η διαχείριση  άγχους, οι κρίσεις πανικού, η συμβουλευτική γονέων, οι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, η θετική φροντίδα άνοιας.