Επιμέλεια άρθρου: Σοφία Βάσο Ψυχολόγος, MSc Κλινικής Ψυχολογίας
Η διάσχιση συμβαίνει όταν ψυχολογικές διαδικασίες που κανονικά συνδέονται και λειτουργούν ως σύνολο, διασπώνται. Οι σκέψεις, οι αναμνήσεις ή η ταυτότητα του ατόμου διαστρεβλώνονται και είναι πιθανό να νιώσει απομακρυσμένο από τον κόσμο γύρω του. Όταν η διάσχιση σοβαρεύει, χρειάζεται θεραπεία από κάποιο ειδικό ψυχικής υγείας.
Τι είναι η διάσχιση;
Η διάσχιση είναι μία κατάσταση ψυχολογικής αναστάτωσης κατά την οποία το άτομο εμφανίζει ρήγματα στην συνείδηση και την αντίληψή του. Η διάσχιση θυμίζει την ψύχωση διότι περιλαμβάνει την αποκοπή από την πραγματικότητα. Παρόλα αυτά, οι άνθρωποι που βιώνουν διάσχιση είναι, συχνά, ενήμεροι για αυτό που τους συμβαίνει, ενώ οι άνθρωποι που έχουν ψυχωτικά επεισόδια δεν έχουν επίγνωση. Οι ασθενείς που παρουσιάζουν διασχιστικά επεισόδια τα περιγράφουν είτε σαν μία κατάσταση ονειροπόλησης ή απόσπασης από τις σκέψεις είτε σαν να έχουν βγει από το σώμα τους και να παρακολουθούν την ζωή τους σαν ταινία. Η ήπια διάσχιση φαίνεται να συμβαίνει συχνότερα πριν την ηλικία των 20.
Η διάσχιση γίνεται πρόβλημα όταν λειτουργεί ως μακροπρόθεσμος μηχανισμός άμυνας. Κάποιος μπορεί να διασπαστεί σε μία ασυνείδητη προσπάθεια να προστατεύσει τον εαυτό του από εξουθενωτικά συναισθήματα. Διάφορες καταστάσεις μπορεί να οδηγήσουν κάποιον να αναπτύξει διάφορες προσωπικότητες ή αμνησία. Όταν η διασχιστική συμπεριφορά γίνεται αναπόφευκτη, πληροί τα στοιχεία για ψυχική διάγνωση.
Τύποι διάσχισης
Το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο (DSM) αναγνωρίζει τις εξής διαγνώσεις διάσχισης:
- Η Διασχιστική Διαταραχή Προσωπικότητας περιλαμβάνει την παρουσία δύο ή περισσότερων ξεχωριστών προσωπικοτήτων. Αυτές οι προσωπικότητες μπορεί να έχουν διαφορετικές ηλικίες, συμπεριφορές και επίπεδα συνειδητότητας. Οι άνθρωποι με Διασχιστική Διαταραχή Προσωπικότητας έχουν, συχνά, επαναλαμβανόμενα κενά στην μνήμη τους από τις στιγμές που ήταν παρούσα μία άλλη προσωπικότητα. Η διαταραχή αυτή προκαλεί σημαντική δυσλειτουργία στην καθημερινότητα.
- Η αλλοτριοπροσωπία και η αποπραγματοποίηση συνδυάζονται σε μία διάγνωση και χαρακτηρίζονται από συναισθήματα αποκόλλησης από την πραγματικότητα.
- Η αλλοτριοπροσωπία τυπικά περιγράφει την απόσπαση από τον εαυτό και το άτομο ίσως νιώθει ότι το σώμα του δεν είναι αληθινό. Η αλλοτριοπροσωπία περιλαμβάνει σωματικό ή/και συναισθηματικό μούδιασμα.
- Η αποπραγματοποίηση περιγράφει την απόσπαση από το περιβάλλον. Μπορεί να συνοδεύεται από οπτικές/ακουστικές διαστρεβλώσεις και τα αντικείμενα να φαντάζουν άψυχα. Παρόλα αυτά, οι άνθρωποι με αυτή την διάγνωση έχουν επίγνωση πως αυτά που βιώνουν δεν είναι αληθινά.
- Η Διασχιστική Αμνησία είναι μία μορφή απώλειας μνήμης και μπορεί να έχει τους εξής τύπους:
- Τοπική: τα γεγονότα από μία συγκεκριμένη περίοδο δεν μπορούν να ανακληθούν. Αυτός είναι ο πιο κοινός τύπος.
- Επιλεκτική: το άτομο μπορεί να θυμηθεί κάποια γεγονότα από μία περίοδο, αλλά όχι άλλα.
- Γενικευμένη: το άτομο δεν μπορεί να θυμηθεί ολόκληρα γεγονότα από την ζωή του. Αυτός ο τύπος είναι σπάνιος.
- Η Αλλιώς Προσδιορισμένη ή Απροσδιόριστη Διάσχιση χρησιμοποιούνται ως όροι όταν τα διασχιστικά συμπτώματα προκαλούν σημαντική δυσλειτουργία στην καθημερινότητα, αλλά δεν συναντούν τα κριτήρια για κάποια συγκεκριμένη διάγνωση.
Η Διασχιστική Φυγή δεν περιλαμβάνεται στο DSM, αλλά μπορεί να είναι σύμπτωμα άλλων διαγνώσεων και συναντάται συχνά σε ανθρώπους με θέματα Διασχιστικής Διαταραχής Προσωπικότητας. Η διασχιστική φυγή είναι μία περίοδος παρορμητικών συμπεριφορών οι οποίες συχνά δεν μπορούν να ανακληθούν αργότερα. Το άτομο μπορεί να ταξιδέψει, να μιλήσει ή να φέρει σε πέρας καθήκοντα σαν να βρίσκεται σε όνειρο.
Τι προκαλεί την διάσχιση;
Η διάσχιση συνδέεται συχνά με το τραύμα. Ένα άτομο μπορεί να διασχιστεί κατά τη διάρκεια ενός τραυματικού γεγονότος ως ένας τρόπος αντιμετώπισης του τρόμου. Η σωματική διάσχιση μπορεί να συμβεί ως ένας τρόπος μείωσης της αίσθησης του φυσικού πόνου. Όσοι διασπώνται κατά την διάρκεια του τραύματος είναι πιθανό να αναπτύξουν μετατραυματικό στρες και να βιώσουν αργότερα τα γεγονότα ως flashbacks. Η έντονη διάσχιση είναι, συχνά, σημάδι παρελθοντικής κακοποίησης. Η παιδική κακοποίηση φαίνεται πως παίζει ρόλο στην ανάπτυξη της διασχιστικής συμπεριφοράς, μιας και για ένα παιδί το να κόψει την σύνδεση του με την πραγματικότητα είναι η μόνη λύση για να αποφύγει τον πόνο. Η διάσχιση συνδέεται, επίσης, με το άγχος, τις κρίσεις πανικού, τις εμμονές, την οριακή διαταραχή και την κατάχρηση αλκοόλ και ναρκωτικών.
Συνέπειες της διάσχισης
Οι σοβαροί τύποι διάσχισης είναι επίμονοι και έντονοι και καθιστούν δύσκολο στο άτομο να ολοκληρώσει καθημερινά καθήκοντα. Επίσης, μπορεί να εμποδίσουν το άτομο να δημιουργήσει υγιείς σχέσεις ή να παραμείνει σε μία εργασία. Ένα άτομο που έχει διασχιστικό επεισόδιο μπορεί να μην έχει καμία επίγνωση για το τι συμβαίνει ή να έχει μία αμυδρή ενημερότητα. Το επεισόδιο μπορεί να ξεχαστεί εντελώς και να αφήσει το άτομο μπερδεμένο μόλις πάψει η διάσχιση. Από την άλλη, εάν το άτομο θυμηθεί αργότερα τι συνέβη όσο βρισκόταν σε διάσπαση μπορεί να νιώσει ντροπή για τις πράξεις του.
Ενημερωθείτε για το ΝΕΟ Ε – Learning Σεμινάριο με θέμα: Διαταραχές Προσωπικότητας – Ανάλυση & Θεραπευτικές Προσεγγίσεις.
Τρόπος Παρακολούθησης από το σπίτι: Αποστολή του βιντεοσκοπημένου υλικού της εισήγησης στο email σας, με επιπλέον ηλεκτρονικό υλικό σημειώσεων σε μορφή pdf. (Έχετε τη δυνατότητα εφόσον προκύψουν απορίες-ερωτήσεις από την παρακολούθηση της εισήγησης να μας τις στείλετε στο info@psychopedia.gr, ώστε να απαντηθούν από την εισηγήτρια).
Το βίντεο της εισήγησης οι συμμετέχοντες το παρακολουθούν στον δικό τους χρόνο. Δίδεται Βεβαίωση Παρακολούθησης και Εκπαιδευτικό υλικό.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να κάνετε κλικ στην παρακάτω εικόνα:
