Ο διαδικτυακός εκφοβισμός (Cyberbullying) μπορεί να συμβεί οπουδήποτε με σύνδεση στο διαδίκτυο. Ενώ ο παραδοσιακός, διαπροσωπικός εκφοβισμός εξακολουθεί να είναι πιο συνηθισμένος, δεδομένα από το Κέντρο Έρευνας για τον Κυβερνοεκφοβισμό υποδηλώνουν ότι περίπου 1 στους 4 έφηβους έχει βιώσει διαδικτυακό εκφοβισμό και περίπου 1 στους 6 ήταν θύτης. Περίπου 1 στους 5 εφήβους, ή παιδιά ηλικίας 9 έως 12 ετών, έχει εμπλακεί σε διαδικτυακό εκφοβισμό. Καθώς η τεχνολογία προχωρά, αυξάνονται και οι ευκαιρίες για σύνδεση με ανθρώπους – αλλά η απεριόριστη πρόσβαση σε άλλους δεν είναι πάντα καλό, ειδικά για τη νεολαία.
Η έρευνα έχει από καιρό συσχετίσει περισσότερο χρόνο οθόνης με χαμηλότερη ψυχολογική ευεξία, συμπεριλαμβανομένων υψηλότερων ποσοστών άγχους και κατάθλιψης. Ο κίνδυνος είναι υψηλότερος όταν τα παιδιά και οι έφηβοι πέφτουν θύματα διαδικτυακού εκφοβισμού. Εδώ είναι τι πρέπει να ξέρετε για τον διαδικτυακό εκφοβισμό και τον ρόλο της ψυχολογίας στη διακοπή του.
Τι είναι ο διαδικτυακός εκφοβισμός (Cyberbullying);
Ο διαδικτυακός εκφοβισμός συμβαίνει όταν κάποιος χρησιμοποιεί την τεχνολογία για να υποτιμήσει, να προκαλέσει βλάβη ή να προκαλέσει πόνο σε άλλο άτομο. Είναι «εσκεμμένη και επαναλαμβανόμενη βλάβη που προκαλείται μέσω της χρήσης υπολογιστών, κινητών τηλεφώνων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών». Οι δράστες εκφοβίζουν τα θύματα σε οποιοδήποτε διαδικτυακό περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, των βιντεοπαιχνιδιών ή των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, των πινάκων συζητήσεων ή των μηνυμάτων κειμένου σε κινητές συσκευές. Ο εικονικός εκφοβισμός μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε, ανεξαρτήτως ηλικίας. Ωστόσο, ο όρος «cyberbullying» αναφέρεται συνήθως στον διαδικτυακό εκφοβισμό μεταξύ παιδιών και εφήβων. Μπορεί να περιλαμβάνει επωνυμίες, απειλές, κοινή χρήση ιδιωτικών ή ενοχλητικών φωτογραφιών ή εξαίρεση άλλων.
Ένας νταής μπορεί να παρενοχλήσει ένα άλλο άτομο στο Διαδίκτυο ή αρκετοί νταήδες μπορούν να συνεργαστούν με ένα άτομο. Ενώ ένας άγνωστος μπορεί να υποκινήσει τον διαδικτυακό εκφοβισμό, εμφανίζεται πιο συχνά σε παιδιά ή εφήβους που γνωρίζονται από το σχολείο ή από άλλα κοινωνικά περιβάλλοντα. Η έρευνα δείχνει ότι ο εκφοβισμός συμβαίνει συχνά τόσο στο σχολείο όσο και στο διαδίκτυο. Η διαδικτυακή παρενόχληση μεταξύ ενηλίκων μπορεί να περιλαμβάνει διαφορετικούς όρους, ανάλογα με τη σχέση και το πλαίσιο. Για παράδειγμα, η βία στις γνωριμίες, η σεξουαλική παρενόχληση, η παρενόχληση στο χώρο εργασίας και η απάτη—πιο συχνές μεταξύ των ενηλίκων—μπορούν όλα να συμβούν στο Διαδίκτυο.
Πώς μπορεί ο διαδικτυακός εκφοβισμός να επηρεάσει την ψυχική υγεία του εαυτού μου ή του παιδιού μου;
Οποιαδήποτε μορφή εκφοβισμού μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ευημερία του θύματος, τόσο τη στιγμή που εμφανίζεται ο εκφοβισμός όσο και στο μέλλον. Ψυχολογική έρευνα υποδεικνύει ότι το να πέφτεις θύματα ενός διαδικτυακού εκφοβισμού αυξάνει το άγχος και μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι το άγχος και η κατάθλιψη αυξάνουν την πιθανότητα οι έφηβοι να γίνουν θύματα διαδικτυακού εκφοβισμού. Ο διαδικτυακός εκφοβισμός μπορεί επίσης να προκαλέσει εκπαιδευτική βλάβη, επηρεάζοντας τη φοίτηση ή την ακαδημαϊκή επίδοση ενός μαθητή, ειδικά όταν ο εκφοβισμός εμφανίζεται τόσο στο διαδίκτυο όσο και στο σχολείο ή όταν ένας μαθητής πρέπει να αντιμετωπίσει τον διαδικτυακό εκφοβισμό του στην τάξη. Τα παιδιά και οι έφηβοι μπορεί να βασίζονται σε αρνητικούς μηχανισμούς αντιμετώπισης, όπως η χρήση ουσιών, για να αντιμετωπίσουν το άγχος του διαδικτυακού εκφοβισμού. Σε ακραίες περιπτώσεις, τα παιδιά και οι έφηβοι μπορεί να αντιμετωπίσουν τον αυτοτραυματισμό ή τον αυτοκτονικό ιδεασμό.
Πώς μπορούν οι γονείς να μιλήσουν στα παιδιά τους για τον διαδικτυακό εκφοβισμό;
Οι γονείς διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην πρόληψη του διαδικτυακού εκφοβισμού και των συναφών βλαβών. Έχετε υπόψη σας τι κάνουν τα παιδιά σας στο διαδίκτυο, είτε ελέγχετε τη συσκευή του παιδιού σας, είτε μιλάτε μαζί του για τις διαδικτυακές του συμπεριφορές είτε εγκαθιστάτε ένα πρόγραμμα παρακολούθησης. Θέστε κανόνες σχετικά με το με ποιον μπορεί το παιδί σας να είναι φίλος ή να αλληλεπιδράσει στις πλατφόρμες κοινωνικών μέσων. Για παράδειγμα, πείτε στο παιδί σας εάν δεν προσκαλούσε κάποιον στο σπίτι σας, τότε δεν θα πρέπει να του δώσει πρόσβαση στους λογαριασμούς του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι γονείς θα πρέπει επίσης να εξοικειωθούν με σημάδια διαδικτυακού εκφοβισμού, όπως αυξημένη χρήση συσκευής, θυμό ή άγχος μετά τη χρήση μιας συσκευής ή απόκρυψη συσκευών όταν άλλοι βρίσκονται κοντά. Η τακτική επικοινωνία σχετικά με τον διαδικτυακό εκφοβισμό είναι ένα σημαντικό στοιχείο για την αποτροπή του να επηρεάσει την ευημερία του παιδιού σας.
Οι ψυχολόγοι συνιστούν να μιλήσετε στα παιδιά για το πώς να είναι ασφαλή στο διαδίκτυο προτού έχουν προσωπική πρόσβαση στο διαδίκτυο. Εξοικειώστε το παιδί σας με την έννοια του διαδικτυακού εκφοβισμού μόλις μπορέσει να το καταλάβει. Αναπτύξτε ένα σχέδιο παιχνιδιού για να λύσετε το πρόβλημα εάν παρουσιαστεί. Η καλλιέργεια ανοιχτού διαλόγου σχετικά με τον διαδικτυακό εκφοβισμό μπορεί να διασφαλίσει ότι τα παιδιά μπορούν να αναγνωρίσουν την εμπειρία και να πουν σε έναν ενήλικα, προτού κλιμακωθεί σε μια πιο επιβλαβή κατάσταση. Είναι επίσης σημαντικό να διδάξετε στα παιδιά τι να κάνουν εάν κάποιος άλλος πέφτει θύμα. Για παράδειγμα, ενθαρρύνετε το παιδί σας να πει σε έναν δάσκαλο ή έναν γονέα εάν κάποιος που γνωρίζει αντιμετωπίζει διαδικτυακό εκφοβισμό. Λάβετε υπόψη ότι τα παιδιά μπορεί να διστάζουν να ανοιχτούν σχετικά με τον διαδικτυακό εκφοβισμό επειδή φοβούνται ότι θα χάσουν την πρόσβαση στις συσκευές τους. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να είναι ανοιχτό μαζί σας υπενθυμίζοντάς του ότι δεν θα βρεθεί σε μπελάδες όταν σας μιλήσει για τον διαδικτυακό εκφοβισμό. Εξηγήστε ξεκάθαρα ότι ο στόχος σας είναι να τους επιτρέψετε να επικοινωνούν με τους φίλους τους με ασφάλεια στο διαδίκτυο.
Πώς μπορώ να αναφέρω διαδικτυακό εκφοβισμό;
Ο τρόπος με τον οποίο χειρίζεστε τον διαδικτυακό εκφοβισμό εξαρτάται από ορισμένους παράγοντες, όπως το είδος του εκφοβισμού και την ηλικία του παιδιού σας. Μπορείτε να επιλέξετε να παρέμβετε βοηθώντας στην επίλυση ενός προβλήματος μικρότερου παιδιού, ενώ οι έφηβοι μπορεί να προτιμούν να χειρίζονται τον εκφοβισμό μόνοι τους με την υποστήριξη ενός φροντιστή.
Γενικά, είναι καλή πρακτική να λαμβάνετε στιγμιότυπα οθόνης των περιστατικών διαδικτυακού εκφοβισμού ως αρχείο, αλλά να μην απαντάτε στα μηνύματα των εκφοβιστών. Εξετάστε το ενδεχόμενο να αποκλείσετε τους διαδικτυακούς εκφοβιστές για να αποτρέψετε μελλοντική παρενόχληση. Οι γονείς θα πρέπει να επικοινωνήσουν απευθείας με την εφαρμογή ή τον ιστότοπο σχετικά με την κατάργηση αναρτήσεων που σχετίζονται με εκφοβισμό, ειδικά εάν αποκαλύπτουν ιδιωτικές ή ενοχλητικές πληροφορίες. Ορισμένοι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης αναστέλλουν τους λογαριασμούς των δραστών. Εάν ο εκφοβισμός εμφανίζεται επίσης στο σχολείο ή σε συσκευή που ανήκει στο σχολείο ή εάν ο εκφοβισμός επηρεάζει τη σχολική επίδοση ενός παιδιού, ίσως είναι σκόπιμο να μιλήσετε με τον δάσκαλο ή το σχολικό προσωπικό του παιδιού σας.
Τι δείχνει η έρευνα για τον ρόλο της ψυχολογίας στη μείωση του φαινομένου;
Πολλές μελέτες δείχνουν ότι τα προληπτικά μέτρα μπορούν να μειώσουν δραστικά τη διάπραξη διαδικτυακού εκφοβισμού και τη θυματοποίηση. Οι γονείς και οι φροντιστές, τα σχολεία και οι εταιρείες τεχνολογίας παίζουν ρόλο στην εκπαίδευση των παιδιών σχετικά με τα μέσα επικοινωνίας και την ψυχική υγεία. Οι ψυχολόγοι χάρη στην εξειδίκευσή τους στην ανάπτυξη παιδιών και εφήβων, την επικοινωνία, τις σχέσεις και την ψυχική υγεία μπορούν επίσης να συμβάλουν σημαντικά στην πρόληψη του διαδικτυακού εκφοβισμού. Επειδή η κυβερνοθυματοποίηση συμπίπτει με το άγχος και την κατάθλιψη, η έρευνα προτείνει ότι οι γιατροί ψυχικής υγείας και οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να εξετάσουν παρεμβάσεις που αφορούν τις διαδικτυακές εμπειρίες των εφήβων και υποστηρίζουν την ψυχική, κοινωνική και συναισθηματική ευημερία τους. Οι ψυχολόγοι μπορούν επίσης να βοηθήσουν τους γονείς να μιλήσουν στα παιδιά τους για τον διαδικτυακό εκφοβισμό, παράλληλα με την υποστήριξη των οικογενειών που επηρεάζονται από αυτόν.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον Διαδικτυακό εκφοβισμό (Cyberbullying), τους τρόπους πρόληψης, τα προγράμματα και τις στρατηγικές Αντιμετώπισης (εκπαιδευτικών και γονέων) μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ: https://psychopedia.gr/neo-ekpaideytiko-seminario-bullying-cyberbullying-sto-paidi-kai-ton-efivo-prolipsi-kai-therapeytikes-proseggiseis/
Πηγή: https://www.apa.org/
- Sarah Domoff, PhD, associate professor of psychology at Central Michigan University
- Dorothy Espelage, PhD, William C. Friday Distinguished Professor of Education at the University of North Carolina
- Stephanie Fredrick, PhD, NCSP, assistant professor and associate director of the Dr. Jean M. Alberti Center for the Prevention of Bullying Abuse and School Violence at the University at Buffalo, State University of New York
- Brian TaeHyuk Keum, PhD, assistant professor in the Department of Social Welfare at the UCLA Luskin School of Public Affairs
- Mitchell J. Prinstein, PhD, chief science officer at APA
- Susan Swearer, PhD, Willa Cather Professor of School Psychology, University of Nebraska-Lincoln; licensed psychologist
